سه شنبه, ۱۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 30 April, 2024
مجله ویستا

کاربردی سازی طب اسلامی و طب سنتی ایرانی در نظام بهداشت و درمان کشور


کاربردی سازی طب اسلامی و طب سنتی ایرانی در نظام بهداشت و درمان کشور
● مقدمه
موقعیت جغرافیایی ، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و تاریخ دیرینه استقلال و جوشش فکری در زمینه های گوناگون بویژه در طب و درمان ، وجود صدها دانشمند و نابغه مشهور و مورد وثوق ملل جهان در زمینه طب و درمان، وجود صدها جلد کتاب بعنوان منبع کامل دسترس طبی ایرانی و اسلامی در کشور و استعداد کشت دارو های گیاهی متنوع و بعضاً نایاب در جهان ، علاقمندی و گرایش فرهنگی مردم ایران به طب بومی و اسلامی ، عوارض داروهای شیمیایی ، نرخ بالای درمان و بهداشت ، عدم وجود پوشش درمانی جامع به وسیله طب جدید برای بیماران کشور ، نقص و نارسایی سیستم درمانی پزشکی شیمیایی برای درمان مردم، وابستگی فرهنگی و سیاسی کشور در زمینه طب به کشورهای دیگر، کاهش کارآیی ملی و سطح سلامت جامعه ، وفور دسته بزرگی از بیماریها و عدم توان درمان آن در جامعه (بیماری های دیابت و کلسترول ، بیماری های قلبی ، سردرد ، آلرژی ، افسردگی و ...) و ضرورت کنترل مداوم و گران آن در جامعه و دهها دلیل دیگر از جمله عدم وجود یک تعریف کامل از شخصیت انسان توسط طب اللوپاتی ، گرایشی را پدید آورده است ، که بسیار پر شتاب از طب اللوپاتی روی برگردانده و به سوی طب جایگزین رو نموده است .
مکاتبی که هم اکنون بعنوان جایگزین در جهان مطرح گردیده اند ، عبارتند از طب سوزنی ، هومیوپاتی ، هیپنوتراپی ، انرژی درمانی ، گیاه درمانی ، حجامت درمانی ، مگنوتراپی ، رایحه درمانی ، موسیقی درمانی و ... که کمابیش در نقاط مختلف جهان از جمله کشور ایران مورد توجه و استقبال قرار گرفته اند .
و اگر چنانچه به جای برخورد اقتباسی و قطعه برداری از مکاتب گوناگون ، ما از منابع علمی گذشته خود در زمینه طب و درمان که بصورت بسیار عمیق و گسترده و همه سو نگرانه نگاشته شده و قابلیت بهره برداری بسیار ساده و سازگار با فرهنگ ملی در آن مستتر است توجه کنیم در طول مدت بسیار کوتاهی می توانیم ، ضمن تامین بهداشت و سلامت جامعه زمینه ای را برای تولید علم فراهم نموده و با نشر ایده های جدید در بخش بهداشت و درمان نظر دانشمندان جهان را به سوی منابع فرهنگی و دینی و ملی معطوف ساخته و از هزینه های کلان و دارای عوارض فراوان درمانی بکاهیم و زمینه مناسبی برای استقلال در بخش درمان و بهداشت و حتی صدور خدمت در بخش بهداشت و درمان فراهم سازیم و با توجه به بستر طبیعی و موقعیت جغرافیایی ویژه ایران با کشت دارو های گیاهی ، موجب ایجاد اشتغال گردیده و از صدور ارز دارویی جلوگیری کرده و موجبات فروش و ارز آوری داروهای گیاهی را به مردم جهان فراهم آوریم .
● اهمیت طب ملی سنتی ایران
▪ عدم هیچگونه وابستگی به دنیای غرب و آمریکا که آرمان کشور ما می باشد .
▪ متدهای درمانی و داروهای مصرفی کاملاً تعریف شده می باشد .
▪ روشهای درمان بسیار متنوع و کاربردی می باشد .
▪ با گسترش آن اشتغالزاییِ خود اکتفا ایجاد می کند .
▪ از خروج میلیون ها دلار ارز و سرمایه از کشور جلوگیری می کند .
▪ قادر به جذب بیماران کلیه کشورهای جهان می باشد و ارز آوری مناسب خواهد داشت .
▪ می توان شعب مختلف در کشورهای مختلف دائر کرد (البته بعد از نتایج درمان و تحقیقات)
▪ از بسیاری از روشهای درمانی آلترناتیو در دنیا که معروفیت زیادی نیز پیدا کرده اند از جمله طب سوزنی ، هامیوپاتی ، یوگا ، طب Herbal و ... کامل تر و موثرتر
می باشد .
▪ هزینه درمان آن بسیار پایین تر خواهد بود .
▪ قابل رقابت با بسیاری از متدهای درمانی پر سرو صدای دنیای غرب می باشد .
▪ بالغ چند هزار سال تجربه شده است .
▪ پزشکان ایرانی در این طب مشهور هستند و درمانهای موثر آنان در کتب تاریخی دنیا وجود دارد .
▪ ارکان این طب و علل مطرح شده برای بیماری و یا حتی اصول درمان در طول سالیان دراز تغییرات اندکی داشته است .
▪ قادر به درمان بسیاری از بیماریهای لاعلاج و صعب العلاج می باشد .
▪ از همه مهمتر این طب جایگاه ارزشمندی در نظرات ائمه (ع) و پیامبر (ص) دارد .
▪ بسیاری از مسلمانان (شیعه و سنی) معتقد و تابع دستورات طب اسلامی می باشند و می دانیم که حدودیک چهارم جمعیت دنیا مسلمان می باشند .
● جایگاه طب ملی سنتی ایران در دنیا
از آنجا که گرایش اغلب مردم دنیا به سمت روشهای درمانی کم خطر و طبیعی می باشد و در چند دهه اخیر آمار جهانی به وضوح این را نشان می دهد به شکلی در بسیاری از کشورهای اروپایی گرایش مردم به طبهای طبیعی می باشد و حتی در بعضی از بیمارستانها مثلاً در کشور اتریش از داروهای گیاهی در درمان بیماران خود استفاده می کنند . گسترش روز افزون حجامت درمانی در بیش از چهل و پنج کشور جهان از جمله آمریکا و کانادا و نروژ و ... نیز نشانگر این امر می تواند باشد .
با توجه به اینکه چندین قرن در اروپا کتاب قانون ابوعلی سینا تدریس می شده است و از طب ایرانی جهت درمان استفاده می کرده اند لذا گذشته مثبتی به نفع این طب در دنیا وجود دارد .
● میزان اثر بخشی طب ملی سنتی ایران
با توجه به آمار موجود که بروی چندصد هزار بیمار بررسی شده است تعداد زیادی از بیماری ها قابل درمان و پیشگیری می باشند و میزان اثر بخشی در مجموع بالای ۶۰% می باشد که این آمار بسیار خوبی است . و بیش از چهار صد و سی نوع بیماری که بعضاً بیماری های لاعلاج و صعب العلاج می باشند بوسیلهٔ شیوه های طب اسلامی قابل پیشگیری و درمان کامل می باشد .
● اهداف طرح
اهداف طرح به ترتیب ذیل مطرح می گردد :
۱) کاربردی سازی مجموعه و روشهای تشخیص و تداوی بهداشت ، پیشگیری مطرح شده در منابع طب اسلامی در جامعه از طریق وضع قوانین و ساختار حقوقی متناسب با آن.
۲) ایجاد سازمان اجرایی و ساختار مناسب اداری در نظام اداری و عملی وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه های پزشکی کشور .
۳) ایجاد زمینه فرهنگی کاربردی در بین مردم از طریق آموزش و پروش ، شهرداری ها ، وزارت علوم ، وزارت جهاد کشاورزی ، صدا و سیما و مطبوعات کشور .
۴) تاسیس رشته های تحصیلی و تخصصی در دانشگاه ها و تاسیس بیمارستانها ، درمانگاه ها و مطبهای دارای توان ارائه سرویس درمانی به مردم .
● سازمان اجرایی
۱) تاسیس معاونت طب اسلامی و طب سنتی در وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی مشاغل تشکیلات آموزشی ، پژوهشی و نظارت و سازمانی مشابه در دانشگاه های کشور.
۲) تاسیس معاونت توسعه داروهای گیاهی در وزارت جهاد کشاورزی بمنظور ایجاد سایت های کشت دارو های گیاهی در سراسر کشور .
۳) تاسیس واحدهای پشتیبانی مالی بانکی به منظور حمایت از شرکتهای کشت ، برداشت ، دسته بندی و فرآوری داروهای گیاهی .
۴) تاسیس واحد حمایت فرهنگی و ترویج شامل نمایندگان تام الاختیار ، وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ، وزارت جهاد کشاورزی ، وزارت آموزش و پرورش ، وزارت علوم ، صدا و سیما و مجلس شورای اسلامی یا بمنظور بررسی راهکارهای ترویج ، بصورت راهبردی ، و رفع موانع کاربردی ترویج داروهای گیاهی در کشور .
تاسیس واحد حمایت حقوق و قضایی برای ایجاد ساختار حقوقی و قضایی مناسب برای کاربرد داروهای گیاهی و پیشنهاد ماده واحد قانونی و آئین نامه های اجرایی و لغو قوانین و آئین نامه های مخالف کاربرد داروهای گیاهی در نظام قانونی کشور
● برنامه اجرایی
نظام طب اسلامی بر مبنای دو روش تشخیص فراگیر و سه رکن درمانی استوار است و مزاج شناسی و نبض شناسی جزء ابزار تشخیص است که از میان این دو مزاج شناسی یک روش جامع ، فراگیر ، دقیق و دارای ابلیت فهم عمومی است .
و داروها ، رفتارها و دعاها نیز جزء ارکان درمانی طب اسلامی اند. داروهای طب اسلامی و طب سنتی از سه منبع گیاهی ، حیوانی و معدنی و تامین می گردد . آب ، نمک ، ید ، طلا ، آب دریا ، جزء داروهای معدنی ، شیر و لبنیات ، عسل ، و سایر ترشحات بدن حیوانات داروی حیوانی و مجموعه ی بزرگ از گیاهان ، داروی گیاهی به حساب می آید .
اگر چنانچه با یک حرکت گزینشی با معیارهای ذیل از میان منابع فوق به انتخاب دارو بپردازیم به یک دسته محدودی از داروها می رسیم که چنانچه به شکل گسترده به جامعه معرفی گردد و در سیستم بهداشت و درمان بکار گرفته شود ، تحوّل عظیمی در نظام طب و بهداشت پدید می آید .
▪ داروها دارای رفرنس طب اسلامی در منابع معتبر باشند .
▪ ترجمه داروها با توجیه اهمیت بیان گردیده باشد ، مانند شفاء للناس و دواء لکل داء و از این قبیل .
▪ داروها دارای حداقل عوارض جانبی باشند .
▪ داروها دارای توان ماندگاری بیش از یکسال باشند .
▪ کاشت و داشت داروها در موقعیت جغرافیایی ایران امکان پذیر باشد .
▪ از نظر اقتصادی داروها ارزان باشند .
▪ تامین داروها برای تمامی اقشار اجتماعی ممکن و قابل دسترس عموم باشد.
● چگونگی عمل کردن این طب
لازم به ذکر است که ما برای تمامی رشته های تخصصی حرف برای گفتن داریم .
برای اینکه تئوری ها در مجامع علمی دنیا قابل ارائه باشد احتیاج به کار تحقیقاتی می باشد ، که این کار تحقیقاتی می بایست در ۲ شاخه کار خود را آغاز کنند
۱) بررسی علل و مکانیسمهای موجود در نحوه تاثیر پذیری این روشها در درمان بیماران که فیزیوپاتولوژی بیماری و درمان نامیده می شود .
۲) انجام کار تحقیقاتی بر روی بیماری های شناخته شده در رشته های مختلف و ثبت نتایج بدست آمده و ارائه آمار تحقیقاتی قابل طرح در مجامع علمی دنیا .
لذا ضروری است ضمن سامان دهی این طب و تشکیل کلاسهای آموزشی جامع ، تمامی مراکزی که بشکلی در حال کار تحقیقاتی هستند ، متجمع گردند و ضمناً احداث یک کلینیک بزرگ تحقیقاتی درمانی که هزینه ای بابت درمان بیماران دریافت نکند لازم می باشد .
و این کلینیک می تواند شامل تمام بخشهای تخصصی باشد و اقدامات درمانی مطابق با وضعیت هر بیمار انجام پذیرد که البته این چشم انداز قابل گسترش می باشد و با اعلام نتایج حاصله این طب را احیاء می کنیم و آنرا به دنیا معرفی می کنیم ، بهر حال پشتکار کشور چین در معرفی روش طبی خودش برای ما می تواند الگوی خوبی باشد .
▪ خوبست انجمنهای پزشکی تخصصی ایران گوش شنوا برای گزارش درمان بیماریهای مختلف توسط این روش طب داشته باشند و در این مسیر تشویق و هدایت شوند .
▪ جا برای مطرح کردن case های درمان شده بروش طب ملی سنتی ایران در نشریه های پزشکی داخلی وجود داشته باشند
▪ هزینه و تاسیس انتشار یک نشریه اختصاصی در مورد طب ملی سنتی ایران تامین گردد که واقعاً جای آن در انبوه مجلات و هفته نامه و روزنامه های کشور خالی است .
▪ طرح مباحث ساده و پایه ای بهداشتی و طب اسلامی در کتب مدارس و کار ریشه ای از سطوح آموزش و پرورش و ایجاد درسی بنام طب اسلامی در مقاطع مختلف تحصیلی
▪ آشنا کردن عموم با اساسی ترین رکن طب اسلامی که شناخت طبع و مزاج می باشد و ما معتقدیم یکی از جنبه های مهم خودشناسی مورد تاکید اسلام ، در زمینه شناخت طبع و مزاج می باشد . از طریق برنامه های تلویزیونی و جراید و ...
● عناوین موضوعات
موضوعات قابل طرح و تحقیق و نهایتاً کاربرد سازی در بستر اجتماع امروز در شاخه های گوناگون طب اسلامی فراوان می باشد که پاره ای از آنها را ذکر می کنیم :
▪ اصلاح تغذیه به عنوان یک ضرورت زندگی امروز که غذای سالم رکن سلامت جسم و روان می باشد (بنا به فرمایش امام صادق (ع) و دیدگاهای طب اسلامی) که در جای خود لازم است مفصلاً به آن اشاره شود .
▪ روشهای تشخیص بیماریها در طب اسلامی بسیار ساده و کم هزینه و اغلب بدون هزینه و بدون اتلاف وقت می باشد در صورتی که در طب غربی صدها ابزار پیشرفته و هزینه های فراوان و ساعتها صرف وقت لازم است تا به تشخیص یک بیماری ساده برسیم .
هم اکنون در زمنیه پرورش کادر و اساتید حاذق در زمینه طب اسلامی ، خلاء عظیمی در کشور بلکه جهان اسلام وجود دارد و متاسفانه بدلیل فقدان سیستم آموزش مدون طب اسلامی در جهت احیاء فرهنگ اسلامی ، تعداد افراد صاحب نظر و واجد صلاحیت علمی و اخلاقی و با تجربه در زمینه تدریس طب اسلامی انگشت شمار می باشد. اما با اجرای دوره های کوتاه مدت فشرده و برنامه های بلند مدت آموزشی‌ازهمین اساتید موجود می‌توان شاگردان بسیاری را پرورش و مبدل به اساتید خلاق آینده و مجریان طرح بزرگ طب اسلامی در کشور نمود .
● منابع طبیعی
بیش از هفت هزار جلد کتاب مرجع طب اسلامی و طب سنتی موجود می باشد و جالب توجه است که بدانیم فقط حدود یکهزار جلد آن در داخل ایران موجود است و الباقی در کتابخانه های آمریکا و اروپا نگهداری می شود و بدون شک مورد استفاده علمی آنان قرار می گیرد ! و خود ما ایرانیان و مسلمین (که نویسنده این کتابها هستیم) از آنها محروم هستیم !
به هر حال کتابهای فراوانی بعنوان مرجع علمی قابل استناد وجود دارد که البته باید برخی ترجمه و باز نویسی شده و بسیاری از اصطلاحات علمی و نسخه های آن با زبان پزشکی جدید منطبق و بر حسب مقتضیات جامعه امروز ارائه گردد .
با روشهای علمی دیگر نظیر آمارگیری ، آنالیز یافته ها ، ثبت تجارب بالینی ، بررسی های آزمایشگاهی در سطح بیوشیمی و ... می توانیم بنابه فرمایش رهبر انقلاب خود مولد علم (و نه مصرف کننده بی چون و چرای علم) باشیم .
● منابع مالی طرح
بدون شک نتایج توسعه طب اسلامی و طب سنتی بدلیل نرخ پایین داروهای گیاهی ، فقدان عوارض جانبی شیوه های درمانی ، نیاز کمتر به دستگاه ها و ابزارهای آزمایشگاهی و تصویر برداری ، کاهش روش های جراحی و ... سبب کاهش نرخ درمان در تمام سیستم های بهداشتی درمانی کشور خواهد شد و این کاهش هزینه های جاری می تواند خود یک عامل تشویق مهم یک منبع مالی بسیار خوب برای تحقیق و توسعه طب اسلامی باشد .
● سخن آخر
▪ ما معتقدیم سخن بنیانگذار جمهوری اسلامی امام خمینی که در سال ۱۳۵۸فرمود " غرب همه چیزش استعماری است و طب غربی هم استعماری است" باید قانون اساسی حرکت و برنامه ریزی متولیان امر بهداشت و درمان کشور باشد به زبان ساده باید از قید و بند این "طب استعماری" رها شد ...
▪ ما معتقدیم یکی از سه رکن آبادانی و پیشرفت مملکت اسلامی طبق نظر امام علی ابن ابیطالب (ع) پزشک حاذق و دلسوز طب اسلامی است (در بیان حضرت علی (ع) امیری مقتدر و طبیبی حاذق و قاضی عادل سه رکن ترقی و سعادت یک جامعه اسلامی معرفی شده است)
▪ ما معتقدیم از ابتدای جمهوری اسلامی تاکنون هیچکدام از وزرای بهداشت و درمان کشور حتی نیم نگاهی هم به تفکر طب اسلامی و مزایای آن نداشته اند و اگر هم داشته اند همت و شجاعت و جسارت ورود به مقوله طب اسلامی را نداشته اند .
▪ ما معتقدیم (در بلند مدت) حتی نام وزارت بهداشت به وزارت طب اسلامی تغییر باید تا تکلیف تمام مخالفان و معاندان طب اسلامی روشن شود و بدانند که اگر دانشگاه آزاد اسلامی در عمل اسلامی نیست (!) می توان وزارتخانه ای را بنا نهاد که الگوی سایر وزارتخانه ها باشد و اسلامی هم باشد !
▪ ما معتقدیم وزیر طب اسلامی (بهداشت و درمان کشور) باید آماده ی یک جنگ تمام عیار علمی و فرهنگی با تمام مافیای دارو و غذا و تجهیزات پزشکی داخل و خارج کشور باشد و آماده ی نثار جان باشد چرا که این جهاد ، کمتر از جهاد سالهای دفاع مقدس نیست .
▪ ما معتقدیم و تنها اعتقاد ما نیست بلکه تایید و اعتقاد تمام محققان برجسته ی علمی دنیاست که اگر طب سنتی و طب اسلامی احیاء شود وزارت بهداشت بجای ارز بری و مصرف بودجه قابل توجه از برنامه بودجه دولت ، مولد ارز و منبع مالی پشتیبان سایر وزارتخانه ها خواهد بود !!
▪ ما معتقدیم غربی ترین و وابسته ترین وزارتخانه ها وزارت بهداشت است فلذاست که بزرگترین انقلاب و تحول در کابینه آینده ریاست جمهوری باید در سطح وزارت بهداشت صورت بگیرد .
▪ ما معتقدیم محتاط ترین و محافظه کار ترین قشر اجتماع غالباً پزشکان ما هستند و برای شکستن این حصارهای ترس و احتیاط و مصلحت اندیشی لازم است وزیری مدبر و شجاع و با همت و غیرت اسلامی سرکار آید تا الگوی تمام کادر پزشکی کشور در تمام سطوح باشد نه مانند وزاری گذشته ...
▪ ما معتقدیم طب غربی چیزی جز مافیای تو در تو و پیچیده ای در جهت استعمار جان و مال و ناموس مسلمین نیست و سند سخن ما نیز فرمایش حضرت امام خمینی است که طب غربی طب استعماری است . چاره خروج از این مافیا و در هم شکستن آن چیزی جزء احیاء طب اسلامی و طب سنتی نیست .
▪ ما معتقدیم طب شیعه و طب اسلامی مکتب بهداشتی و درمانی کامل و طبیعی اصیل و مبتنی بر وحی و فطرت است و مابقی مکاتب طبی دنیا فرعی و مکمل و حاشیه ای هستند و ظلم بزرگی به اسلام و آیندگان است ، اگر طب بی هویت غربی را طب بنیادی و علمی و طب اصیل ایرانی و اسلامی را طب حاشیه ای و جایگزین بدانیم !
▪ ما معتقدیم با توسعه طب اسلامی اشتغالزایی در سطوح کشاورزی گیاهان دارویی و فارغ التحصیلان رشته های پزشکی خواهیم داشت چرا که فرامین پیشگیری و بهداشتی طب اسلامی ارجح بر دستورات درمانی آن است و برای اجرای بخش بهداشت طب اسلامی (دستوراتی مانند حجامت و ...) نیازمند به تعداد کثیری پزشک ، پیراپزشک هستیم.
http://tebb.blogfa.com


همچنین مشاهده کنید