جمعه, ۲۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 17 May, 2024
مجله ویستا
نقش با تصاویر تشبیهی رمزی
جدای از مجموعه عناصر خطّی که در دورهی فاطمی، در تزیینات به شیوهی متمایز اسلامی، مورد عنایت خاص قرار گرفته بود. تعدادی از این نوع تزیینات در قید و بند قرار نگرفته و همچنان استوار ایستاده بودند، مانند تزیینات با تصاویر موجودات زنده که شامل تصویر انسان و حیوان است و تزیینکنندگان این دوره از شیوههای خاص، در مکانهای مختلف استفاده کردند.
البته به جز مکانهای مذهبی که بدون شک، در این مکانها، چیزی در این مورد، یافت نمیشود. اسناد تاریخی، به کرّات از این تصاویر یاد میکنند. همچنانکه موزهها، تعداد زیادی از اینها را در خود نگهداری میکنند.
بیشترین نمونه از این مجموعهها، قطعات چوبی تراشیده شده است که در موزهی عربی قاهره نگهداری میشود و به عنوان قطعهای از یکی از کاخهای دورهی فاطمی به شمار میرود. در اینگونه قطعات تزیینی اشیایی مانند مدالهایی را مییابیم که بهوسیلهی دو نوار مشبک احاطه شده که مجموعهای از تصاویر و اشکال بهصورت برجسته، اعم از تزیینات گیاهی و بافته شده، آن را در بر گرفته است.
این اشکال در واقع اشباح نیست، بلکه تصاویری زنده است که رنگ و حرکت و خطوط آن به وضوح پیداست و مناظری چون شرابخواری، موسیقی، رقص، شکار، مبارزه و مسافرت را مجسم میکند. موضوعات این تابلوها عبارت بود از زندگی، لهوولعب، ورزش که بزرگان قصر آن را انجام میدادند و یا حداقل نمونهی بارزی از زندگی اُمرا و بزرگان بود که از شرق، به کاخهای اسلامی راه یافته بود.
بدون شک، اکثر این اشکال و مجموعهها، ریشهای عراقی یا فارسی دارند و تصاویر این حیوانات با گونههای آسیایی، نسبتی دارند خصوصاً مجموعههایی از تصاویر حیوانات وحشی که حیوانی را گرفته و یا از پشت او را بر زمین میزنند.
شاید، شناخت منبع اصلی این حیوانات کار بسیار دشواری باشد، اما نسبت به بقیهی عناصر زینتی فاطمی اینگونه نیست، پس تمدن مصر در قرن یازدهم و دوازدهم چگونه توانست، یک اسلوب خطّی به دست آورده و به مبادی این شبکههای هندسی و عناصر تزیینی گیاهی دست یابد؟
این سخن دردآور است که گفته میشود، هنرمندان مسلمان برای خلق یک شکل از این نقشها، دریاها و اقیانوسهای زیادی را در نوردیدهاند. مثال بارز، در مورد تصویرهای زنده متداخل در تزیینات، به ما در کاخ گرانادا، در اسپانیا، میتوانیم ببینیم.
کاخی که بنونصر آن را ساخته است. به علاوه نکتهی قابلتوجه در مورد چشمهی معروف آن این است، که تصویر اشخاص موجود در برج زنان که به وضوح به تصویر کشیده شده است، از کارهای دورهی اسلامی به شمار میرود. بیمناسبت نیست که در اینجا اضافه نماییم.
اینگونه کارهای تقلیدی در مورد عناصر خطّی، در دورهی موحدی آشکار گشته است که ابتدا از قرن سیزدهم، در ساختمانهای کاخها آشکار شد و ما میتوانیم نام اینگونه تزیینات را شبکههای معماری بگذاریم که از قوسها و چندضلعیهای معینی تشکیل شده و در مقابل یکدیگر قرار گرفتهاند.
شبیه آنچه در گلدستهها با آن برخورد میکنیم و نسبت به کاشیهای تزیینی مثلثی شکل، برتری دارد.
نویسنده : دکتر عفیف البهنسی
مترجم : محمود پورآقاسی
منبع : پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی حوزه هنر
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل رئیس جمهور دولت سیزدهم مازندران سیدابراهیم رئیسی دولت مجلس شورای اسلامی رئیسی مجلس تعطیلی شنبه ها شورای نگهبان
سیل مشهد سیل مشهد تهران هواشناسی خراسان رضوی پلیس فضای مجازی باران بارش باران شهرداری تهران قوه قضاییه
خودرو قیمت خودرو قیمت طلا مالیات بازار خودرو قیمت دلار مسکن ایران خودرو دلار تعطیلی شنبه بانک مرکزی تورم
لیلا حاتمی زری خوشکام علی حاتمی نمایشگاه کتاب سینمای ایران نمایشگاه کتاب تهران کتاب رسانه تلویزیون سریال سینما موسیقی
ایلان ماسک
رژیم صهیونیستی غزه روسیه آمریکا فلسطین حماس جنگ غزه چین اوکراین ترکیه یمن حزب الله لبنان
فوتبال پرسپولیس استقلال تراکتور جام حذفی مس رفسنجان لیگ برتر سپاهان لیگ برتر انگلیس باشگاه استقلال بازی جواد نکونام
هوش مصنوعی گوگل آیفون اپل سونی جراحی سرعت اینترنت تبلیغات عیسی زارع پور
بارداری پوست پوکی استخوان دیابت آلزایمر کاهش وزن