انتقاد کارشناسان از عملکرد دولت نهم

ناکامی دولت در تحقق شعارهای انتخاباتی اش همچون عدالت گستری، مهرورزی، حل مشکلات معیشتی مردم و آوردن پول نفت بر سر سفره ها و سیاست خارجی، کابینه محمود احمدی نژاد را در سال پایانی فعالیت اش دچار بحران مدیریتی و بی برنامگی کرده است. کابینه اصولگرای احمدی نژاد در پایان عمر دولت نهم طی هفته جاری برای آخرین بار طی این دوره روز دولت را جشن می گیرد و به بهانه این روزها فهرستی از کارهای انجام شده و در دست اقدام از سوی دولتمردانش در آستانه دهمین انتخابات ریاست جمهوری به شعارهای جدید آراسته کرده و به اطلاع مردم می رساند. همین امر سبب شده علاوه بر استفاده دولتمردان از عنوان این هفته برای دفاع از برنامه های دولت نهم منتقدان، صاحب نظران و کارشناسان نیز در لوای نام این روزها عملکرد سه ساله این دولت و در راس آن محمود احمدی نژاد را در بوته نقد و قضاوت قرار دهند.
به این ترتیب صاحب نظران و منتقدان با استناد به شعارهای عدالت گستری، مهرورزی، حل مشکلات معیشتی و آوردن پول نفت بر سر سفره های مردم و... که همگی در راستای محرومیت زدایی از چهره مناطق و قشرهای محروم بود و مژده ترمیم بدنه اقتصاد بیمار کشور می داد را ملاک و معیار نقد و ارزیابی عملکرد دولت قرار داده اند و معتقدند با گذشت سه سال از روی کار آمدن کابینه احمدی نژاد این روزها فرصت مناسبی برای قضاوت درباره چگونگی عملکرد دولت نهم است چرا که عمر این دولت به پایان خط نزدیک و ماحصل آن وقایعی بوده که طی این ۴۰ ماه گذشته جلوه گر شده است.
در همین راستا محمد خوش چهره عضو جریان اصولگرایان مستقل و نقاد و استاد دانشگاه تهران با معیار و ملاک قرار دادن شعارهای دولت در زمینه های سیاسی اجتماعی و اقتصادی محمود احمدی نژاد در جهت تحقق عدالت، گسترش مهرورزی و حل مشکلات معیشتی مردم و ... عملکرد سه ساله دولت احمدی نژاد را مورد نقد و بررسی قرار داد.
این استاد اقتصاد دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه اگر معیار و ملاکی برای قضاوت در دست نباشد، قضاوت جنبه های غیرعلمی می یابد و به سمت تخریب یا تمجید کشیده می شود، گفت: «منطق برنامه ریزی از جمله معیارهای ارزیابی عملکرد سه ساله دولت نهم است و در حالی که ایران پس از هند اولین کشور منطقه در برنامه ریزی است و تاکنون ۶۰ سال از تاسیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی در ایران سپری می شود، میزان تطابق دولت با برنامه های میان مدت برنامه چهارم توسعه و حتی برنامه هایی قانونی که توسط مجلس تصویب می شود، خلاف چشم انداز ۲۰ ساله کشور است.»
خوش چهره افزود: «لذا دست هر صاحب نظری باز است که به شدت رفتار و عملکرد خالی از مدیریت و برنامه ریزی دولت نهم را مورد نقد قرار دهد و به آن خرده گیرد.» عضو جریان اصولگرایان مستقل و نقاد با تاکید بر اینکه میزان وابستگی دولت به درآمدهای نفتی برخلاف برنامه پنج ساله توسعه افزایش یافته، افزود: «در سال های اخیر قیمت نفت افزایش ۱۰۰درصدی داشته اما به جای آنکه این درآمد پیش بینی نشده عاملی در ترمیم اقتصاد بیمار کشور باشد، به صندوق برداشتی برای دولت تبدیل شده است.»
وی تاکید کرد: «دست و دلبازی های دولت در تصویب متمم های بودجه یک مسابقه نامیمون را برای برداشت از حساب ذخیره ارزی ترتیب داده است.»
خوش چهره افزود: «افزایش میزان وابستگی کشور به درآمدهای نفتی در واردات نمایان می شود به ویژه اینکه دولت ۵۴ میلیارد دلار از این درآمد را صرف خرید کالاهای مصرفی و میوه کرده است.»
استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به اینکه معیار دوم برای قضاوت درباره عملکرد دولت نهم شاخص عدالت و مبارزه با فقر است، گفت: «علاقه مندی دولت به عدالت گستری قابل تقدیر است اما روش ها و راهکارهای دولت برای تحقق شعار عدالت گستری اش در تناقض با اظهارات انتخاباتی احمدی نژاد است.»
وی گفت: «یکی از شاخصه های عدالت، تامین مسکن و سرپناه است اما ما شاهدیم در طول عمر دولت نهم نه تنها شاهد جهش در این زمینه نبودیم بلکه اتخاذ سیاست مالی نامناسب در این زمینه باعث آشفتگی در بازار مسکن و فقیرتر شدن فقرا شده است.» خوش چهره افزود: «این شرایط نشان می دهد صرف هدف گذاری کافی نیست و اگرچه دولت نهم تلاش و پرکاری فراوانی در این زمینه از خود نشان داده اما باید گفت پرکاری شرط لازم است ولی شرط کافی نیست.»
وی در پایان تاکید کرد: «به طور کلی در ارزیابی میزان دستیابی دولت نهم به اهدافش باید گفت محدودنگری، عدم جامع نگری به سیاست ها و روش ها و عدم کار کارشناسانه در برنامه ریزی ها و تاکید بر ایده ها و سلایق شخصی از جمله عوامل عدم تحقق و دستیابی کابینه احمدی نژاد به شعارهای انتخاباتی شان است.»
از سوی دیگر محمد صدر معاون عربی و آفریقایی وزارت امور خارجه دولت محمد خاتمی با ارزیابی عملکرد دولت نهم در بعد سیاست خارجی و ارتباط گیری ایران با کشورهای صاحب قدرت دنیا در دولت احمدی نژاد گفت: «مهم ترین نقطه ضعف دولت محمود احمدی نژاد در بعد دیپلماسی و سیاست خارجی افراط و تفریط در موضع گیری های مقامات و دولتمردان است.»
این تحلیلگر مسائل بین المللی ادامه داد: «مصداق این امر حملات شدید و دردسرساز احمدی نژاد در مقام رئیس جمهوری ایران به مساله هولوکاست و در مقابل اظهارات اسفندیار رحیم مشایی به عنوان معاون احمدی نژاد در تاکید بر دوستی ملت ایران با ملت اسرائیل و مردم آمریکاست.»
صدر افزود: «مصداق دیگر افراط و تفریط های دولت نهم در بعد سیاست خارجی شعارهای انتخاباتی احمدی نژاد و حتی اظهارات پراکنده وی در سرزنش مقامات آمریکایی و نکوهش ایجاد رابطه با آمریکاست که در مقابل می بینیم همین دولت با افتخار مساله گفت وگو و ترمیم رابطه با آمریکا را پس از گذشت ۳۰ سال از انقلاب برای اولین بار مطرح می کند و با آنها بر سر یک میز می نشیند و درباره ازسرگیری رابطه گفت وگو می کند، با فلان مقام آمریکایی دست می دهد و با رئیس جمهوری آمریکا عکس یادگاری می گیرد.»
معاون وزارت امور خارجه در زمان خاتمی افزود: «این افراط و تفریط ها به سیاست خارجی کشور ضربه می زند و باعث تزلزل در این سیستم می شود.» وی در ریشه یابی این امر تاکید کرد: «علت این افراط و تفریط ها نداشتن استراتژی مشخص از سوی احمدی نژاد و فقدان کارشناسان استراتژیک ساز در اطراف اوست.»
صدر تاکید کرد: «البته این افراط و تفریط ها گذشته از سیاست خارجه کشور دامنگیر خود احمدی نژاد هم شده و باعث شد اکثریت اصولگرایان نظر مثبت شان را به وی از دست بدهند و به دنبال گزینه دیگری به عنوان کاندیدای خود در رقابت انتخاباتی ریاست جمهوری دهم به تکاپو بیفتند.»
● دولت نهم شانس طلایی را از مردم گرفت
همچنین محسن صفایی فراهانی رئیس هیات اجرایی مشارکت گفت: «دولت نهم با شعار عدالت گستری و حل مشکلات معیشتی مردم و با نگاهی مهرورزانه به صحنه آمد اما طی سه سال اخیر شانس طلایی ملت ایران را از آنان گرفت.» صفایی فراهانی با تاکید بر اینکه محمود احمدی نژاد با شعارهایی عدالت گسترانه نظر توده های مردم را جلب کرد، افزود: «دولت نهم با همان برنامه ریزی ای که پیروز رقابت انتخاباتی شد و سفرهای پیاپی استانی اش را عملیاتی می کرد، با اقتصاد کشور درگیر شد.»
وی ادامه داد: «اما چون مسیر و برنامه های دولت نهم برنامه ریزی شده و دارای مدیریت قوی نیست، می بینیم تنها چیزی که به عنوان دستاورد دولت نهم در بخش اقتصاد خودنمایی می کند، تورم و تشدید گرانی است.»
رئیس هیات اجرایی و عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت یادآور شد: «دولت نهم در همان ابتدای کار در قالب برنامه های چهارم توسعه در لوای بحث بودجه با عنوان حل مشکلات معیشتی و محرومیت زدایی از برخی نواحی کشور بار مالی بودجه کشور را به عنوان برنامه سالانه کشور نزدیک به هفت میلیارد دلار افزایش داد و هم اکنون نیز در آخرین سال کاری اش می خواهد با حذف یارانه ها و پرداخت نقدی آن مجدداً نقدینگی و تورم را در کشور تشدید کند و ضربه دیگری به اقتصاد کشور وارد آورد.»
عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت افزود: «اگرچه دولت به ظاهر و در قالب طرح هایی زودبازده می خواهد شعارها و وعده هایش را عملی کند اما باید بدانیم برنامه های اقتصادی دولت که تاکنون ارائه شده و در حواشی آن تبلیغات زیادی صورت می گیرد، همگی بدون پشتوانه و کار کارشناسانه دارای ضعف مدیریتی هستند.»
وی با اشاره به اعلام تورم ۸۰ درصدی حاصل نقدینگی از سوی بانک مرکزی گفت: «این تورم و کسری های بودجه که نه پس از انقلاب و نه بعد از انقلاب سابقه ندارند، همگی نتیجه بها ندادن به هشدارهای صاحب نظران و کارشناسان اقتصادی کشور است.»
صفایی فراهانی در ادامه سخنانش با اشاره به اینکه درآمد نفتی کشور در سال های اخیر بی سابقه بوده است، گفت: «این افزایش صد درصدی قیمت نفت شانس طلایی ملت ایران برای ترمیم اقتصاد بیمار کشور و سرمایه گذاری در بخش های مفیدی چون راه سازی و صدور برق به کشورهای همسایه بود که متاسفانه دولت نهم با عدم کار کارشناسانه این افزایش درآمد را بی حساب خرج کرد و با کمک به رشد نقدینگی بزرگ ترین شانس مردم ایران را از آنها گرفت.» وی در ادامه با تاکید بر اینکه دستاورد دولت نهم افزایش فاصله میان دهک های بالا و پایین جامعه است گفت: «سیاست های غلط اقتصادی دولت نهم همه امکانات را به سمت توانمندان سوق داد و محرومان را گرفتار تر از گذشته کرد.»
● جابه جایی مسوولان اگر انجام نمی شد، بهتر بود
اسماعیل کوثری از حامیان دولت در مجلس نیز با اشاره به اینکه تاکید و پافشاری در بحث هسته ای، بحث پیاده کردن عدالت در کشور، ایجاد سهام عدالت، اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی، سرکشی پیاپی به استان ها و شهرستان های مختلف از جمله نقاط قوت دولت نهم است، تورم و گرانی های اخیر را از جمله نقاط ضعف کابینه محمود احمدی نژاد برشمرد.
نماینده تهران با تاکید بر اینکه تورم و گرانی در اجلاس ضروری وام از جمله نقاط ضعف دولت نهم است، گفت: «رشد قیمت مسکن و بعضی جابه جایی های مسوولان و عزل و نصب در دستگاه اجرایی کشور اگر انجام نمی شد، بهتر بود از جمله عواملی است که کارآمدی دولت را تضعیف کرده است.»
وی با بیان اینکه بهتر بود دولت برای درمان این نقاط ضعف از تجربه و برنامه کارشناسان بهره می برد، افزود: «اما در نهایت می توان در پایان سه سال فعالیت دولت نهم به وی نمره قبولی داد.»

فرزانه آئینی

منبع : روزنامه سرمایه