زندگی یا خطر

ساختن فیلم هایی درباره برد و باخت و قمار و ریسك و خطرهای بزرگ، به خودی خود كاری ریسك آمیز برای استودیوهای هالیوودی است. سئوال منطقی و رایج این است: چطور می توان نسبت به كسانی ابراز و احساس علاقه كرد كه زندگی شان به شدت به شانس متكی است و سرنوشت شان در یك ثانیه تغییر می یابد و به واقع «ریسك» را جانشین «زندگی» كرده اند. بیننده از خود می پرسد: آیا این آدم ها ارزش «مورد حمایت قرار گرفتن» را دارند؟
گاهی بالا و پایین افتادن یك سكه هم برای تعیین سرنوشت این آدم ها كفایت می كند و همه چیز در یك لحظه عوض می شود. با این حال كافی است فیلمنامه كفایت داشته و از جذابیت و عمق لازم بهره ببرد و در آن صورت می توان به مقصود رسید و فیلمی ساخت كه بیننده ها را به دنبال خود بكشاند. چنین چیزی شاید تا حد اندكی برای فیلم «دو نفر برای پول» نیز صدق كند و اینجا هم كاراكترهایی را داریم كه سرنوشت شان به یك لحظه و اتفاق وابسته است و تضمینی بر آینده شان نیست.
ما در مركز این فیلم كاراكتر برندون لانگ (با بازی متیو مك كانافی) را داریم كه یك آدم دلال و اهل زد و بند و شاغل در یك شركت تجاری در نیویورك است. كار و تخصص این شركت فروش و دادوستد اطلاعات به مشتری های خود درخصوص رویدادهای ورزشی آینده و بهتر بگوییم پیش بینی نتایج مسابقات پیش رو است. لانگ اهل هر ریسكی است و به همان سادگی برگه های شرط بندی خود را می فروشد كه حاضر است وابستگان و آدم های دوروبر خود را بفروشد.
كمتر چیزی را می توان در ارتباط با وی حدس زد و پیش بینی كرد و هر چیزی در رابطه با او محتمل و امكان پذیر است.
اولین واقعیتی كه فیلم به بیننده هایش القا می كند، این است كه اگر استاد در كار شرط بندی باشید و بتوانید به خوبی معادلات و اتفاقات پیش رو را حدس بزنید، قادر خواهید بود كلی پول به جیب بزنید و كاراكتر لانگ و دستاوردهای او تاییدی بر این قضیه است. آنچه دیوید جی كاروسو كارگردان فیلم به ما و سایر بیننده های آن می گوید، این است كه اطرافیان این گونه آدم ها بدتر و خطرناك تر از خود آنها هستند و بیشتر می توانند دردسرساز باشند و حتی سرنوشت یك آدم بیشتر از آنچه دست خودش باشد، در اختیار دیگران است.
به این خاطر وقتی در متن قصه نزول و افول تدریجی كاراكتر لانگ را پس از اوجگیری اولیه او می بینیم، زیاد احساس تاسف نمی كنیم زیرا متوجه می شویم كه وی چیزی بیش از این را نكاشته تا بخواهد آن را درو كند. وقتی هم كه او تغییر رویه می دهد و سر از وال استریت درمی آورد و تجارت در سطحی وسیع تر را در دستور كارش قرار می دهد، باز هم نمی توان رستگاری را برای او متصور بود، زیرا اطرافیان او همانی هستند كه قبلاً به تصویر كشیده شده اند و كارهای وی نیز در اصل همانی هستند كه قبل از رویكرد وی به وال استریت دیده بودیم. به تصویر كشیدن شرط بندان و قماربازان همیشه و بالقوه كار سختی بوده است، زیرا معیار و چارچوب مشخصی برای این مهم در دست نیست، ولی متیو مك كانافی كه دیگر آن جوان پرنشاط و بی تجربه اواسط دهه ۱۹۹۰ نیست، توانسته است تصویر و معیار صحیحی از این گونه آدم ها را به دست بدهد.
با بازی او، برندون لانگ مجموعه ای از تظاهرها و تضادها است. او در عین هوشمند بودن دائماً با وزنه كار می كند تا تناسب اندام و نیرومندی بدنش را حفظ كند و هر لحظه به شكل و رنگی درمی آید. اما اگر برترین نمایشگر و بهترین بازی را می جویید، آن را در ال پاچینوی كهنه كار سراغ كنید كه در این فیلم رل «راهنما» و خط دهنده لانگ را بازی می كند و مصداق و تجسم كامل چنین آدم هایی است. او به واقع رئیس شركتی است كه وصف اش را آوردیم و مك كانافی قرار است در ارتباط با آن كار و معامله كند. با بازی پاچینو، این كاراكتر سرشار از هوش و حسابگری های خاص است و كمتر چیزی از نظر او دور می ماند و مثل معمول زبان و ادبیات این كاراكتر به خاطر حضور پاچینو تند و بی رحمانه و از دلایل ایجاد جذابیت برای بیننده ها است.
حتی اگر دیوید ممت معروف نیز سناریو و قصه را می نوشت، كمتر می توانست چنین داستانی را فراهم آورد و از زبانی همچون ادبیات پاچینو سود جوید. اینها خصایل و ویژگی های این بازیگر دیرپا است كه از هر موقعیت تئاتری و متمركز بر یك كاراكتر خاص برای بروز هنرهای ویژه خود بهره می گیرد. با این حال او پاچینو است و سئوال این است كه اگر فیلمسازان از او سود نمی جستند و به بازیگران دیگری روی می آوردند و چنانچه مك كانافی قادر به بسط و تشریح قصه آدمی چون لانگ نبود، آیا «دو نفر برای پول» به همین حد مشخص از موفقیت هم می رسید؟
برای فیلمی از این دست فقط مسائلی كه گفتیم نمی تواند نجات بخش باشد و به چیزی فراتر از اینها برای توجیه تهیه و عرضه آن نیاز است. كاروسو لابد متوجه این نكته هم می شود كه نباید عامل نجات فیلمش و رهایی آن از سقوط فقط حضور یكی دو بازیگر خاص باشد.
● خلاصه داستان
اینجا ایالت نوادای آمریكا و تاریخ، زمان حاضر است. بروندن لانگ كه مجبور شده است به دلیل یك آسیب دیدگی لاینحل و درمان ناپذیر زودتر از موعد در صحنه ورزش «فوتبال آمریكایی» بازنشسته شود، در شركتی كه كارش دادن مشاوره به مراجعانش برای تشخیص رویدادهای ورزشی پیش رو و نتایج مسابقات بعدی است، مشغول كار می شود و آنجا با والتر آبرامز (با بازی ال پاچینو) به همكاری می پردازد كه مثل یك پدر و راهنمای پیر وی را زیر چتر و بال حمایت خود می گیرد.
شركت درآمد خوبی دارد زیرا آبرامز و وابستگانش در ازای هر نظریه و پیش بینی ای كه به مشتری های خود ارائه می دهند، سهمیه و پورسانت قابل توجه خود را برمی دارند، اما سلسله روابط و مراودات آنها به جایی رسیده كه دیگر مهاری بر آن متصور نیست و خطرات برخاسته نیز از آن زیاد می نماید.
از آنجا كه لانگ به عنوان یك گزارشگر مسابقات ورزشی توفیق كسب كرده، حضور او در این شركت باعث بیشتر مطرح شدن این سازمان می شود و آبرامز حتی از این وجه هم برای رسیدن به موفقیت موردنظرش سود می جوید. برندون لانگ برای اینكه خودش را در معاملات و فعالیت های جدیدش بیشتر جا بیندازد، اسم تازه ای (جان آنتونی) را برای خود اختیار می كند و در یك برنامه تلویزیونی جدید هم با همین نام ظاهر می شود. وقتی یك میلیونر قمارباز به نام «نوویان» وارد صحنه می شود، رضایت می دهد كه شرط بندی های موردنظرش را براساس توصیه های لانگ صورت دهد و از قضا برنده می شود. با این حال این شروع دردسر برای كاراكتر لانگ است زیرا پس از گذشت مدتی ناگهان توصیه های او غلط از آب درمی آید و پیش بینی هایش درخصوص نتایج مسابقات جواب نمی دهد و پول هنگفتی از جیب این و آن می پرد.
حساسیت های خود آبرامز هم زیاد می شود زیرا او هم به توصیه لانگ به شرط بندی بر روی نتایج مسابقات پرداخته و طبعاً نتیجه نگرفته و متحمل ضررهای كلانی شده است. از آن پس ظن و گمان او نسبت به لانگ هم بیشتر می شود و حتی از همسرش تونی نیز فاصله می گیرد زیرا كمتر می تواند به وی توجهی را مبذول دارد. وقتی روابط دو سو تیره تر می شود، لانگ به حیطه ها و محل های قبلی كارش بازمی گردد و شركت آبرامز را رها می كند. آبرامز این فرصت را می یابد كه با همسرش صلح كند و برای آینده شركتی كه به مرحله ضرردهی مطلق رسیده است، فكری تازه كند.
● دو نفر دنبال پول (Two for the money)
▪ محصول: ۲۰۰۵ (آمریكا)
▪ كارگردان: دیوید. جی. كاروسو
▪ بازیگران اصلی: ال پاچینو، متیو مك كانافی و رنه روسو
▪مدت: ۱۲۲ دقیقه

ادوارد لارنس

منبع : روزنامه شرق