مهم ترین بازار فیلم ۴۹ ساله شد

برگزارکنندگان جشنواره بین المللی فیلم کن آن را معتبرترین رویداد سینمایی جهان می دانند و سال هاست، با پذیرا شدن بیش از
۳۰ هزار چهره معتبر از سراسر جهان که از آن میان چهار هزار تن خبرنگار هستند، این ادعای خود را هرچه بیشتر تحقق بخشیده اند.در عین حال، جشنواره فیلم کن شاید مهم ترین جشنواره ای باشد که در آن سینما از هویتی دوگانه برخوردار است: «هنر و صنعت.» فیلم های منتخب این جشنواره به این ترتیب می تواند بازتابی از سلایق هر دو مخاطب عام (مردم) و خاص (منتقدین و متخصصین) سینما باشد. هدف از برگزاری جشنواره کن علاوه بر تمام این ها، پشتیبانی هر چه بیشتر از خلاقیت های سینمایی در سراسر جهان است.
● برگزارکنندگان
هیات برگزارکننده جشنواره فیلم کن، بخش «سینه فونداسیون» و بازار فیلم کن از اعضای اتحادیه جشنواره های بین المللی فیلم فرانسه هستند. حدود ۳۰ نفر اعضای ثابت این هیات را تشکیل می دهند که این تعداد در طول یک سال به تدریج افزایش می یابد و اغلب هنگام برگزاری هردوره از جشنواره به حدود ۸۵۰ نفر برای جشنواره فیلم کن و حدود ۳۰۰ نفر برای بازار فیلم کن می رسد.
هم اکنون، ریاست جشنواره فیلم کن را ژیل ژاکوب، مدیریت عامل جشنواره را تی یری فرومو، مدیریت مالی آن را آلن کورتویس و مدیریت حامیان مالی رسمی آن را ساموئل فاور بر عهده دارند. ژاکوب در بخش «سینه فونداسیون» نیز ریاست را بر عهده گرفته است و پی یرویو به عنوان مشاور او در این بخش و جورجز گلدن استرن به عنوان مدیر اجرایی این بخش فعالیت می کنند. مدیریت اجرایی بازار فیلم کن را جروم پیلارد، مدیریت بازاریابی و فروش را می ریام عرب، مدیریت «شبکه تهیه کننده» را ژولی برگرون و مدیریت پروژه بخش «فیلم کوتاه» را آلیس خاروبی بر عهده دارند.
● مهم ترین سال ها
▪ ۱۹۳۹: در این سال، ژان زی، وزیر آموزش عمومی و هنر فرانسه پیشنهاد کرد یک جشنواره بین المللی فیلم در فرانسه بنیان گذاشته شود. بدین ترتیب، شهر کن به خاطر هوای آفتابی و مناظر زیبایش برای برگزاری چنین جشنواره ای انتخاب شد، هر چند برگزاری نخستین جشنواره بین المللی فیلم کن به دلیل روی دادن جنگ جهانی به تعویق افتاد. در سال ۱۹۴۵، یک بار دیگر از انجمن «حرکت هنری» فرانسه خواسته شد که جشنواره ای را تحت لوای وزارتخانه های امور خارجه و آموزش ملی برگزار کند که از سال ۱۹۴۶، مرکز ملی سینما نیز به حامیان این جشنواره پیوست.
▪ ۲۰ سپتامبر ۱۹۴۶: در این روز، جشنواره بین المللی فیلمی که نخستین رویداد فرهنگی مهم بین المللی بعد از جنگ جهانی به شمار می آمد، درهای خود را به روی علاقه مندان گشود. این جشنواره در محل سابق کازینوی کن برگزار شد. جشنواره کن به عنوان برنامه ای غیرانتفاعی و با برنامه ریزی هیات مدیره ای آغاز به کار کرد که در سال ۱۹۷۲ توانستند به شرایطی دست یابند که بتوانند مانند یک موسسه خیریه عمل کنند. به جز سال های ۱۹۴۸ و ۱۹۵۰ که کمبود بودجه به تعطیلی جشنواره کن انجامید، این جشنواره هر سال و همیشه برگزار شده است. جشنواره فیلم کن ابتدا در ماه سپتامبر برگزار می شد و از سال ۱۹۵۱ زمان برگزاری اش به ماه مه تغییر یافت.
در ابتدا هدف از برگزاری این جشنواره برنامه ای توریستی و اجتماعی بود و بیشتر به یک تماشاخانه فیلم شباهت داشت تا مسابقه ای سینمایی. در آن دوره، تقریبا هر فیلمی که در جشنواره شرکت می کرد، جایزه ای هم به خانه می برد. پس از چند سال، افزایش چشمگیر شرکت کنندگان و شرایط اقتصادی جدید جشنواره، ویژگی های نخستین آن را تغییر داد. جشنواره فیلم کن دیگر به رویدادی مهم در صنعت سینما تبدیل شده بود که بیشترین پوشش رسانه ای را در هر سال از آن خود می کرد. رویکرد رسانه ها به این جشنواره سال به سال بیشتر شده است، تا آنجا که امروز، بیش از ۴۰۰۰ خبرنگار به نمایندگی از ۱۶۰۰ رسانه در این جشنواره حضور دارند.
▪ ۱۹۵۹: گشایش رسمی بخش جنبی به نام «بازار فیلم» در کنار جشنواره فیلم کن، تاثیر این جشنواره بر صنعت سینما را چشمگیرتر کرد. این بازار فرصت ملاقات و تبادل نظر بین خریداران امتیازهای مربوط به صنعت فیلم و فروشندگان این امتیازات را فراهم می کند. بازار فیلم جشنواره فیلم کن در ۴۹ سالی که از تاسیسش می گذرد، همواره مهم ترین بازار تجارت بین المللی فیلم جهان بوده است. تاسیس بخش «دهکده جهانی» نیز در سال ۲۰۰۰ برای کشورهای شرکت کننده در جشنواره که سال به سال بر تعداد آنها افزوده می شود، فرصتی را فراهم ساخته است که به معرفی فرهنگ و سینمای خود بپردازند.
«هفته جهانی منتقدان» و «دو هفته کارگردان ها» از دیگر برنامه هایی بود که در سال ۱۹۶۲ و ۱۹۶۹ به موازات برنامه های رسمی جشنواره و با برگزاری مسابقاتی تحت لوای خودشان به راه افتاد. در سال ۱۹۷۸ نیز جایزه «دوربین طلایی» به ابتکار ژیل ژاکوب، مدیرعامل جشنواره و به منظور اهدا به بهترین فیلم اول شرکت یافته در هر یک از سه بخش رسمی جشنواره کن، بنیان گذاشته شد.
جشنواره در ابتدا فیلم ها را به انتخاب کشور سازنده شان نمایش می داد. در سال ۱۹۷۲ و به تقاضای موریس بسی، مدیرعامل و فاور لو بره، رییس و همچنین هیات مدیره جشنواره، جشنواره فیلم کن مسوول تام الاختیار انتخاب فیلم ها از میان داوطلبان سراسر جهان شد. این تصمیم، نقطه عطفی در تاریخ جشنواره های سینمایی محسوب می شود و دیگر جشنواره های فیلم در سراسر جهان نیز از آن تبعیت کردند.
▪ ۱۹۹۸: بخش «سینه فونداسیون» توسط ژیل ژاکوب راه اندازی شد که برگزیدگان فیلم های دانشجویی سراسر جهان را معرفی می کند. هدف از ایجاد این بخش، کشف و معرفی استعدادهای جوان است. از زمان ایجاد این بخش تا به امروز، بیش از دو هزار فیلم از پنج قاره برای شرکت در این رقابت به جشنواره فرستاده شده است. جشنواره فیلم کن در پی ایجاد این بخش، در پاییز ۲۰۰۰ بخش «اقامتگاه» را در پاریس و با هدفی مشابه ایجاد کرد؛ فراهم کردن فرصتی برای فیلمسازان جوان برای اجرای پروژه های سینمایی در خارج از کشور زادگاهشان و کمک به معرفی آثار آنها در جهان.
▪ ۲۰۰۰: در این سال، ژیل ژاکوب از سوی اعضای هیات مدیره به عنوان رییس جشنواره فیلم کن و جانشین پی یر ویو انتخاب شد. ویو از سال ۱۹۸۵ در این سمت باقی مانده بود. او از آن پس به عنوان رییس بخش سینه فونداسیون فعالیت کرده است. ژیل ژاکوب از سال ۲۰۰۱ تا به امروز از سوی ورونیکا کایلا، مدیر اجرایی کن در آن تاریخ و تی یری فرومو، مدیر هنری کن در آن زمان و مدیرعامل کنونی جشنواره به شدت حمایت شده است.
جشنواره کن از آن پس با هدف تشویق آثار حرفه ای و آثار خلاقه بیش از پیش به توسعه برنامه های اولیه خود پرداخته است. از سال ۲۰۰۴، «شبکه تهیه کننده» (از برنامه های اولیه بازار فیلم کن) فرصت جست و جوی شرکا و سرمایه گذاران جدید را برای تهیه کنندگان فیلم سراسر جهان فراهم کرده است. در همین سال، بخش «فیلم کوتاه» نیز به منظور نمایش و معرفی فیلم های کوتاه به دیگر بخش های رقابتی جشنواره افزوده شد. از بخش های مهم دیگر جشنواره که در همان ایام ایجاد شد، می توان به سینما پلاژ (سالن سینمای روباز ساحلی) برای نمایش فیلم های بخش های رسمی جشنواره اشاره کرد که تمهیدی برای بردن فیلم های کن به میان عامه مردم محسوب می شد.
▪ ۲۰۰۵: سال توسعه برنامه های بخش «سینه فونداسیون» با تاسیس کارگاه هایی برای آشنایی فیلمسازان جوان با حرفه ای های صنعت سینما و فراهم آوردن فرصت جست و جوی سرمایه گذار بین المللی برای آنان بود. در این سال، سالن سینمای جدیدی نیز در «دهکده جهانی» احداث شد تا کشورهای مختلف بتوانند آثار سینمایی شان را در آن نمایش دهند. در اواخر سال ۲۰۰۵، ژیل ژاکوب سمت مدیریت اجرایی جشنواره را به کاترین دمیه تفویض کرد چون ورونیکا کایلا (مدیر اجرایی قبلی) به عنوان رییس مرکز ملی سینمای فرانسه انتخاب شده بود.
▪ ۲۰۰۷: ژیل ژاکوب به مناسبت جشن ۶۰ سالگی جشنواره کن، ۳۵ نفر از بزرگ ترین فیلمسازان سراسر جهان را به ساختن فیلمی مشترک با عنوان
«هر کس سینمای خودش» دعوت کرد که هر کدام در آن سهمی سه دقیقه ای داشتند. این فیلم با حضور کارگردان هایش در شب بزرگداشت شصتمین سال برگزاری جشنواره کن به نمایش درآمد. این فیلمسازان عبارت بودند از: تئو آنجلوپولوس، اولیویه آسایاس، بیل اوگوست، جین کمپیون، یوسف شاهین، چن کایگه، مایکل چیمی نو، اتان و جوئل کوئن، دیوید کراننبرگ، ژان پی یر و لوک داردن، مانوئل دی الیویرا، ریموند دپاردون، آتوم اگویان، آموس گیتای، هو هسیائو هسین، الخاندرو گونزالز ایناریتو، آکی کوریسماکی، عباس کیارستمی ، تاکشی کیتانو، آندری کنچالوفسکی، کلود للوش، کن لوچ، نانی مورتی، رومن پولانسکی، رائول روئیز، والتر سالس، الیا سلیمان، تسای می نگ لیانگ، گاس ون سنت، لارس فن تریر، ویم وندرس، وونگ کار وای و ژانگ ییمو.
هیات مدیره جشنواره کن همچنین به پیشنهاد ژیل ژاکوب روز ۱۹ ژوئیه ۲۰۰۷ تی یری فرومو را به عنوان مدیرعامل جشنواره برگزیدند. پیش از فرومو، روبر فاور لو بره، موریس بسی و ژیل ژاکوب در این سمت فعالیت کرده بودند.
▪ ۲۰۰۸: برگزارکنندگان امسال جشنواره فیلم کن، از شصت و یکمین دوره آن به عنوان «جشنواره ای نوین» یاد می کنند اما باید دید تا چه میزان می توانند این ادعا را به اثبات برسانند. ظاهرا تی یری فرومو در نخستین دوره مدیر عاملی اش به همراه ژیل ژاکوب که همچنان سمت ریاست جشنواره را برای خود حفظ کرده است، دست به تغییرات فراوانی در برنامه های جشنواره کن زده اند.
اگرچه بخش مسابقه جشنواره امسال همچنان ویترینی برای نمایش آثار معدودی از فیلمسازان مؤلف و تقدیس شده محسوب می شود، در کنار این نام های معتبر، هشت فیلمساز نیز حضور دارند که برای نخستین بار بخت خود را برای دریافت جایزه «نخل طلای کن» می آزمایند.
فرومو در نشست مطبوعاتی جشنواره امسال، با تاکید بر این که انتخاب فیلم های بخش های مختلف کن کار بسیار دشواری بوده است، گفت: «سینما دارد متحول می شود و کن نیز همراه با آن متحول می شود.»
ژاکوب نیز در این نشست از جشنواره کن امسال به جشنواره ای «از نو متمرکز شده و نوین» یاد کرد.

ترجمه: سپیده جدیری

منبع : روزنامه سرمایه