چرا باید بهداشت دهان و دندان ها را رعایت کنیم ؟

مراقبت از دندان ها و رعایت بهداشت دهان، اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا :
▪ مهمترین كار دندان ها، جویدن است. اگر بتوانیم غذا را به خوبی بجویم، ‌از خوردن غذا بیشتر لذت خواهیم برد. اگر غذا خوب جویده شود، هضم غذا راحت تر انجام می شود و مشكلات گوارشی كمتری خواهیم داشت .
▪ همه دوست دارنــد كه دنـــدان های سـالم و دهان خوشبو داشته باشند. بوی بد دهان، علاوه براینكه موجب دوری اطرافیان می شود، برای خود ما نیز آزار دهنده است. هر چند بسیاری از بیماری ها، مثل گلودرد، سینوزیت و بیماری های داخلی می توانند موجب بوی بد دهان شوند، اما یكی از دلایل بوی بد دهان، باقی ماندن
ذرات غذا در بین دندان ها و رشد میكروب ها روی آن است. اولین اقدام برای برطرف كردن بوی بدن دهان، پیشگیری از خرابی دندان ها و عفونت های لثه است.
▪ با رعایت بهداشت دهــان و دندان ها، دچار عفونت های لثه و دندان ها نمی شویم. این نوع عفونت ها را نباید كم اهمیت دانست؛ زیرا عفونت های لثه و دندان به
دهان محدود نمی شوند و ممكن است از طریق خون، به سایر قسمت های بدن مثل قلب برسند و باعث آسیب آنها شوند.
برای داشتن دندان های سالم، مراقبت از دندان ها باید از ابتدای زندگی آغاز شود. هریك از ما برحسب اینكه چقدر بهداشت دهان و دندان هایمان را رعایت كرده باشیم.
ممكن است تعدادی دندان سالم ، پركرده ، روكش شده و دندان مصنوعی داشته باشیم .در هر سنی با داشتن دندان طبیعی یا مصنوعی وحتی بدون دندان ، بایدبهداشت دهان را رعایت كنیم .
● پس ببینیم كه چگونه باید از دندان ها مراقبت كرد؟
۱) مراقبت از دندان های طبیعی
برای مراقبت از دندان های طبیعی انجام كارهای زیر ضروری است:
▪ در صورت پوسیدگی دندان ، هرچه سریعتر برای درمان آن به دندانپزشك مراجعه كنید.
▪ حتی اگر فكر می كنید هیچ مشكلی ندارید ، سالی یك بار برای معاینه به دندانپزشك مراجعه كنید.
▪ روزی یك بار با استفاده از نخ دندان ، سطح بین دندان ها را تمیز كنید.نخ دندان را قبل از مسواك زدن استفاده كنید. در این صورت لای دندان ها طی مسواك زدن بهتر شسته می شود.
▪ روش صحیح استفاده از نخ دندان
ـ قبل از استفاده از نخ دندان، دست ها را با آب و صابون بشویید .
ـ حدود ۳۵ سانتیمتر از نخ دندان را ببرید.
ـ دو طرف نخی را كه بریده اید، به دور انگشت وسط هر دو دست بپیچید.
ـ سه انگشت آخر را ببندید و حدود ۲ تا ۵/۲ سانتی متر از نخ را در میان دو انگشت شست و سبابه قرار دهید.
ـ نخ دندان را به آرامی و مطابق شكل به صورت رفت وبرگشت در فضای بین دندان ها حركت دهید.
ـ با باز كردن تدریجی نخ از دور انگشت وسط، از قسمت های تمیز نخ استفاده كنید.
شیار بین لثه ودندان، محل مناسبی برای گیر كردن مواد غذایی و تشكیل جرم دندانی است . تمیز كردن این ناحیه از دندان ها در پیشگیری ازبیماری های لثه بسیار موثراست .
ـ حداقل روزی ۲ بار مسواك بزنید. بهتر است مسواك زدن بعد از خوردن غذا باشد.
ـ موهای مسواك نباید خیلی نرم یا خیلی سفت باشد. بهتر است از مسواك نوع متوسط استفاده كنید.
ـ بعد از مسواك زدن ، مسواك را با آب بشویید تا بقایای خمیر دندان و مواد غذایی داخل آن نماند.
ـ هر چند وقت یكبار مسواك را عوض كنید. مسواكی كه موهای آن خمیده یا نا منظم شده و یا رنگ آن تغییر كــرده باشد ، اصلاً مناسب نیست. معمولاً از یك مسواك بیشتر از ۳ یا ۴ ماه نمی توان استفاده كرد.
ـ از نمك خشك یا جوش شیرین برای مسواك كردن یا شستن دندان ها با انگشت استفاده نكنید. این مواد خشك باعث ساییدگی دندان می شوند.
ـ پس از مسواك زدن لثه های خود را با انگشت ماساژ دهید.
ـ اگر در موقع مسواك زدن، لثهٔ شما خونریزی می كند، مسواك زدن را قطع نكنید و به دندانپزشك مراجعه كنید.سلامتی دندان ها در سلامتی سایر قسمت های بدن موثر است .
▪ طریقهٔ صحیح مسواك زدن
ـ برای سطح بیرونی و داخلی دندان، مسواك را به طور مایل در محل اتصال لثه و دندان قرار دهید و به صورت جاروب كردن از سمت لثه به طرف لبهٔ دندان مسواك را حركت دهید.
ـ برای سطح جوندهٔ دندان مسواك را با كمی فشار روی این سطح به جلو و عقب ببرید.
ـ برای سطح داخـلی دندان های جلــو، مسـواك را به صورت عمودی روی لثه و سطح داخلی دندان ها قرار داده و به سمت لبهٔ دندان هاحركت دهید.
بسیاری از ما علاوه بردندان های طبیعی ، تعدادی دندان روكش شده ، دندان كاشته شده ویا دندان مصنوعی ثابتی كه به وسیلهٔ گیره به دندانهای كناری وصل شده باشد داریم .تمیز كردن این دندان ها نیز مانند دندان های طبیعی است. اما نخ كشیدن ومسواك زدن این دندان ها باید بادقت وتوجـــه بیشتری انجام شود؛ زیرا احتمال گیركردن خرده های غذا در بین این دندان ها بیشتر است .بیماری های دهان ودندان قابل پیشگیری هستند.
۲) مراقبت از دندان های مصنوعی
دندان های مصنوعی نیز مانند دندان های طبیعی، نیازمند مسواك زدن و مراقبت هستند. اگر دندان مصنوعی تمیز نشود، ممكن است باعث ایجاد عفونت های مختلف، مانند «برفك دهان» شود.
برای شستن آن دسته از دندان های مصنوعی كه می توان آنها را ازدهان خارج كرد به نكات زیر توجه كنید:
▪ دندان های مصنوعی را حداقل یك بار در روز از دهان خارج كرده و با مسواك نرم بشویید.
▪ به خاطر داشته باشید كه خمیر دندان برای شستن دندان های مصنوعی مناسب نیست. برای شستن دندان های مصنوعی
از مایع ظرفشویی استفاده كنید. پس از آن دندان مصنوعی را به خوبی با آب بشویید.
▪ بعد از خارج كردن دندان مصنوعی از دهان، لثه ها و زبان خود را با یك مسواك نرم بشویید. سپس لثه ها را با انگشت ماساژ دهید.
▪ شب ها دندان های مصنوعی را از دهان خارج كرده و در یك ظرف آب یا آب نمك تمیز قرار دهید. اگر دندان های مصنوعی در هوا خشك شوند یا در آب خیلی داغ قرار داده شوند، خراب خواهند شد.
▪ در موارد زیر حتماً به دندانپزشك مراجعه كنید:
- اگر دندان مصنوعی شل است.
- اگر دندان مصنوعی به لثه فشار می آورد.
- اگر در هر قسمت از دهان زخم به وجود آمده است.
- اگرقسمتی از دندان مصنوعی شكسته است.
- اگر نمی توانید با دندان مصنوعی غذا بخورید.
- اگربعد از خارج كردن دندان مصنوعی از دهان احساس می كنید لثهٔ شما برجسته است.
● بی دندانی
اگر اصلاً دندان ندارید، باز هم برای جلوگیری از عفونت لثه بهداشت دهان را رعایت كنید.
▪ با یك مسواك نرم وكمی خمیر دندان لثه ها و سطح روی زبان را بشویید.پس از آن لثه ها را با انگشت ماساژ دهید.
▪ هر چه سریعتر برای گذاشتن دندان مصنوعی اقدام كنید.
هر زخمی در دهان را جدی بگیرید و به دندانپزشك مراجعه كنید.
● خشكی دهان
خشكی دهان یكی از مشكلاتی است كه موجب می شود جویدن و قورت دادن غذا سخت شود و مزهٔ غذاها را كمتر احساس كنیم.
● علت خشكی دهان چیست ؟
▪ با افزایش سن به طور طبیعی ترشح آب دهان كم می شود.
▪ مصرف داروهای مدر (زیاد كنندهٔ ادرار) و داروهای آرام بخش نیز دهان را خشك می كند.
▪ گـــــرفتگی بینی و نفس كشیدن با دهان به خصوص هنگام خواب موجب خشكی دهان می شود.
▪ كشیدن سیگار نیز یكی از علت های خشكی دهان است.
● برای برطرف شدن خشكی دهان چه كنیم؟
▪ نصف قاشق چایخوری نمك را در یك لیوان آب حل كنید و چندین بار در طول روز دهان خود را با این محلول آب نمك رقیق بشویید.
▪ حداقل ۶ تا ۸ لیوان مایعات ترجیحاً آب ساده در طول روز بنوشید.
▪ در طول روز با نوشیدن كم كم و جرعه جرعهٔ آب، دهان خود را مرطوب نگهدارید.
▪ قبل از خوردن غذا، دهان خود را با آب بشویید و یا كمی آب بنوشید. خیس شدن دهان به راحت تر شدن جویدن غذا و قورت دادن لقمه كمك می كند.
▪ از مصرف خودسرانهٔ دارو خودداری كنید.
▪ از كشیدن سیگار یا سایر دخانیات مثل قلیان و چپق خودداری كنید.
▪ میوه ها و سبزی های تازه را بیشتر مصرف كنید.
▪ به پزشك مراجعه كنید .

منبع : پایگاه اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز