مقدار پوسیدگی دندان، به شکل و نوع ماده غذایی بستگی دارد

مواد غذایی شیرین، نقش عمده ای در پوسیدگی دندان توسط باکتری ها دارند. مقدار پوسیدگی به اجزای تشکیل دهنده ی ماده غذایی وابسته است، به عبارتی به ترکیبات ماده غذایی و اینکه همراه با چه ماده دیگری مورد استفاده قرار می گیرد و مدت زمان تماس آن با دندان و تعداد دفعات مورد استفاده بستگی دارد.
شکل و فرم ماده غذایی و پایداری آن نقش مهمی در میزان پوسیدگی و کاهش PH دارد. شکل و فرم ماده غذایی مشخص کننده ی مدت زمان تماس آن با دندان هاست که بر میزان کاهش PH یا تولید اسید تاثیر می گذارد.
مایعات به سرعت از دهان شسته می شوند و قابلیت چسبندگی کمتری دارند و بالعکس مواد غذایی جامد مانند کراکر، چیپس، شیرینی ها و دانه های خوشبو کننده ی دهان که حاوی قند هستند، مدت بیشتری با دندان ها تماس دارند.
قوام ماده غذایی بر چسبندگی آن موثر است. آدامس گرچه حاوی قند بالایی است، ولی به علت تحریک تولید بزاق و چسبندگی کم آن نسبت به مواد جامد یا چسبنده، از ضرر کمتری برخوردار است.
مواد غذایی حاوی فیبر بالا نیز به علت داشتن قند کم، متوقف کننده پوسیدگی هستند؛ مانند سبزیجات خام.
مواد نشاسته ای که توسط آمیلاز بزاق قابل تخمیر هستند، هر چه بیشتر در دهان باشند، میزان پوسیدگی زایی آنها افزایش می یابد.
هنگامی که این مواد بین دندان ها گیر می کنند، فرصت بیشتری دارند تا توسط آمیلاز بزاق هیدرولیز شوند.
بررسی ها بیانگر آن است که برخی از باکتری ها نشاسته ها را سریعاً تخمیر می کنند و از طریق هیدرولیز ناقص یا با کوچک کردن اندازه ی قطعات آنها باعث پوسیدگی می شوند.
اگر چه آب نبات های حاوی قند باعث افزایش سریع مقدار قند در حفره دهان می شوند (که توسط باکتری ها هیدرولیز می شود)، ولی اثرشان کوتاه مدت است.
مواد غذایی حاوی کربوهیدرات ساده و دسرها (مانند چیپس سیب زمینی، نان خشک، شیرینی، کیک، نان روغنی شیرین ) به سطوح دندان ها می چسبند و نسبت به آب نبات مدت طولانی تری در دهان باقی می مانند، لذا پوسیدگی را افزایش می دهند.
محصولات لبنی به خاطر داشتن کلسیم و فسفر ، قابلیت پوسیدگی زایی پایینی دارند. مطالعات نشان داده است که پنیر و شیر وقتی با مواد پوسیدگی زا مصرف می شوند، PH اسیدی را خنثی می کنند.
پنیر بخصوص پنیر چدار، خاصیت ضد پوسیدگی دارد و با تحریک ترشح بزاق پلاک دندانی را کم می کند. خوردن پنیر با مواد قندی مثل دسرهای شیرین، در انتهای یک وعده غذایی ممکن است پوسیدگی زایی غذا را کم کند.
حبوبات که کربوهیدرات زیادی ندارند و چربی و فیبر آنها زیاد است، پوسیدگی را متوقف می کنند.
غذاهای پروتئینی مثل ماهی ، گوشت، تخم مرغ، مرغ و همچنین چربی هایی مثل مارگارین پوسیدگی را متوقف می کنند.
ترکیبات مواد غذایی و مصرف آنها با یکدیگر، روی میزان پوسیدگی موثر است. موز به علت اینکه حاوی کربوهیدرات است، با توجه به چسبنده بودن آن پوسیدگی زا است، ولی وقتی با غلات و شیر خورده می شود کمتر ایجاد پوسیدگی می کند.
شیر قابلیت چسبندگی میوه را کمتر می کند. کلوچه خشک وقتی با پنیر خورده می شود کمتر پوسیدگی زا است تا زمانی که به تنهایی خورده می شود.
مصرف پنیر و شیر در انتهای وعده غذایی یا توام با مواد کربوهیدراتی، به علت خنثی کردن PH اسیدی دهان، ضمن مطبوع کردن غذا موجب کاهش پوسیدگی می شود.
مصرف مواد غذایی پوسیدگی زا توام با نوشابه احتمال تولید اسید و پوسیدگی دندان را افزایش می دهد.
زمانی که یک کربوهیدرات قابل تخمیر مصرف می شود کاهش PH باعث تسریع در فعالیت تخریبی دندان می شود که در ظرف ۱۵-۵ دقیقه شروع شده و تا ۳۰ دقیقه اثر آن باقی می ماند.
میان وعده ها عمدتاً حاوی کربوهیدرات بالایی هستند که این امر احتمال پوسیدگی زایی آنها را به مراتب بیشتر از وعده های اصلی غذا در بردارد.
خوردن چند شیرینی در یک زمان که به دنبالش مسواک بزنید و دهان را با آب شست و شو دهید، کمتر پوسیدگی زاست تا این که در طول روز چندین بار و هر بار یک شیرینی بخورید.
فرآیند پوسیدگی با تولید اسید شروع می شود و ناشی از متابولیسم باکتری ها در پلاک دندانی است.
پلاک دندان یک توده ی بی رنگ و چسبناک از میکروارگانیسم ها و پلی ساکاریدها است که در اطراف دندان تشکیل می شود و به دندان ها و لثه می چسبد. پلاک، باکتری تولید کننده ی اسید را می پرورد و محصولات آلی ناشی از سوخت و ساز آنها را در تماس با سطح دندان نگه می دارد.
چندین دسته از نوشیدنی ها شامل نوشابه های گازدار، نوشیدنی های انرژی زا، آب میوه و نوشابه های حاوی مکمل ویتامین C دارای میزان بالایی از اسید هستند. بنابراین می توانند یک PH اسیدی در محیط دهان ایجاد کنند که پوسیدگی دندان را افزایش می دهد.

http://tebb.blogfa.com