آینده به خودروهای دوگانه سوز تعلق دارد

خوشبختانه امروزه طرح اجمالی یك استراتژی كاربردی بر مبنای توسعه دو فناوری پیشرفته در حال سر برآوردن است. این فناوری ها شامل «موتورهای دوگانه سوز گازی - الكتریكی» و «توربین های بادی با طرح های پیشرفته» ظاهراً راهی را برای خلاصی یافتن از تلاطمات پی در پی بازار نفت در اختیار می گذارند. اگر طی دهه آینده ساكنان كشورهای صنعتی و پیشرفته بتوانند خود را با عادت استفاده از خودروهای دوگانه سوز گازی - الكتریكی كه امروزه به طرز كاملاً جالبی در خودروی پریاس (Prius) تولید شركت خودروسازی تویوتا نمود یافته اند تطبیق دهند آنگاه شاهد خواهیم بود كه مصرف گازوئیل در این قبیل ممالك به ویژه در آمریكا تا نصف كاهش خواهد یافت. بدین ترتیب می توان بدون ایجاد تغییر (كاهش) در تعداد خودروهای تولیدی و بدون تغییر در مسافت پیموده شده توسط آنها انتظار داشت كه بازدهی صنعت خودرو به ویژه در رابطه با مقوله «مصرف انرژی» تا حد قابل ملاحظه ای افزایش پیدا كند.«پریاس» خودرویی برخوردار از عالی ترین سطح فناوری در صنعت حمل ونقل به شمار می رود كه قادر است به طرز كاملاً مبهوت كننده ای مسافت ۵۵ مایل (حدود ۹۰ كیلومتر) را با سوزاندن فقط یك گالن (حدود ۴ لیتر) سوخت طی كند. این خودرو یكی از سه مدل خودروی دوگانه سوز گازی - الكتریكی موجود در بازار است و البته مدل های دیگری نیز در راه اند. به علاوه شركت خودروسازی آمریكایی «جنرال موتورز» ۲۳۵ اتوبوس دوگانه سوز را به سیاتل (شهری در غرب آمریكا) فرستاده است كه انتظار می رود مصرف گازوئیل این خودروها تا حد بیش از ۶۰ درصد در قیاس با میزان قبلی كاهش پیدا كند. سه شهر دیگر آمریكا نامزد دریافت اتوبوس های دوگانه سوز هستند.
• گام بعدی چیست
به طور كلی موتورهای برخوردار از فناوری پیشرفته دوگانه سوز امروزه به طرز عجیبی در حال خودنمایی هستند. ضمناً زمینه برای برداشتن دومین گام در راستای «كاهش وابستگی به نفت» آماده شده است: استفاده از برق تولید شده در توربین های بادی جهت تامین توان مورد نیاز خودروها. در این شیوه لازم است یك باتری ثانویه جهت افزودن برق مورد اشاره به ظرفیت ذخیره برق خودرو تدارك دیده شود تا بدین ترتیب رانندگان این قبیل خودروها قادر باشند مسافت های كوتاه را برای گردش، خرید و غیره با استفاده از ذخیره برق موجود پیموده و سوخت ارزشمند گازوئیل را برای سفرهای گاه و بیگاه طولانی تر باقی نگهدارند. این شیوه می تواند ۲۰ درصد صرفه جویی اضافی را در مصرف گازوئیل علاوه بر ۵۰ درصد صرفه جویی اولیه در نتیجه جابه جایی به سمت فناوری دوگانه سوز گازی - الكتریكی به ارمغان آورد. بدین ترتیب، مصرف گازوئیل در این قبیل خودروها مجموعاً ۷۰ درصد نسبت به میزان قبلی اُفت خواهد داشت كه این رقم بسیار قابل توجهی است.
•آینده روشن در انتظار ما
ظرفیت تولید برق با دسترسی به منابع فوق العاده عظیم انرژی باد كه عمدتاً هنوز مهار نشده باقی مانده اند آینده روشنی را پیش روی همه ما قرار داده است. در سال ۱۹۹۱ وزارت انرژی آمریكا اقدام به انتشار سندی تحت عنوان «سند ملی منابع بادی» كرد كه در آن به وضوح خاطرنشان شده بود كه سه ایالت از مجموع پنجاه ایالت آمریكا شامل كانزاس، داكوتای شمالی و تگزاس به تنهایی انرژی مهارپذیر بادی كافی را برای تامین كل نیاز این كشور به برق در اختیار دارند. بسیاری از فاش شدن این گزارش متحیر شدند، زیرا تا آن زمان معمولاً از انرژی باد به عنوان یك منبع حاشیه ای و غیرقابل اعتماد انرژی یاد می شد.
ما می دانیم كه تخمین یاد شده فاصله انكارناپذیری با تخمین واقع بینانه امروزی داشته است، زیرا مبنای آن تخمین همان طوری كه همه ما می دانیم فناوری ساخت توربین های بادی در ۱۹۹۱ بوده است. پیشرفت های به عمل آمده در طراحی این نوع تجهیزات از آن زمان تاكنون عملاً توربین ها را قادر ساخته است تا ضمن تولید برق در سرعت های كمتر باد به بازدهی بیشتر تولید نیز توجه داشته و رژیم بادی بسیار بزرگتری را به مهار خویش درآورند. توربین های تولیدكننده برق در سال ۱۹۹۱ به طور میانگین تقریباً ۱۲۰ فوت (كمتر از ۴۰ متر) بلندی داشتند، در حالی كه انواع جدیدتر آن حدود ۳۰۰ فوت (بیشتر از ۹۰ متر) بلندی دارند كه این در حد و اندازه های یك ساختمان ۳۰ طبقه است. قابلیت «نصب توربین های بلندتر» نه فقط مهار رژیم های بادی را به دو برابر میزان قبلی افزایش داده است، بلكه بادهای قوی تر و سودمندتری را نیز برای تولید برق به صید خویش درمی آورد.
•پیشرو در تولید انرژی پاكیزه باد
در اروپا كه توانسته است خود را به عنوان پیشرو در زمینه تولید انرژی تجدیدپذیر باد به جهانیان بشناساند مزارع بادی اكنون نیاز بیش از ۴۰ میلیون مصرف كننده خانگی را به برق برآورده می سازند. در سال ،۲۰۰۳ «انجمن انرژی باد اروپا» پیش بینی كرد كه تا سال ،۲۰۲۰ باد به عنوان تامین كننده برق مورد نیاز ۱۹۵ میلیون نفر یعنی نیمی از جمعیت غرب اروپا شناخته خواهد شد. یك ارزیابی به عمل آمده در سال ۲۰۰۴ پیرامون ظرفیت بالقوه فراساحلی اروپا برای استحصال منابع انرژی باد نشان می دهد كه اگر دولت های اروپایی با سختكوشی فراوان به سمت توسعه بهره برداری از این منابع گام بردارند، آنگاه می توان انتظار داشت كه كل برق مورد نیاز مناطق مسكونی این ناحیه از سال ۲۰۲۰ به آن سو فقط از طریق استحصال منابع باد تامین شود.توان استحصال شده از منابع باد اكنون رشد سریعی را از سر می گذراند، زیرا «برق بادی» هم ارزان، هم فراوان و هم پایان ناپذیر است، ضمن اینكه پراكندگی منابع آن در سطح وسیعی از اروپا غیرقابل چشم پوشی است و پاكیزگی و طراوت آن در قیاس با سایر منابع آلاینده محیط زیست واقعاً ستودنی است. هیچ منبع انرژی دیگری را نمی توان یافت كه همه این ویژگی های مثبت را یك جا در اختیار داشته باشد. به علاوه، هزینه تمام شده برق استحصالی از منابع باد طی دو دهه گذشته همواره در حال نزول بوده است. مزارع اولیه باد در كالیفرنیا (آمریكا) كه صنعت امروزی باد در اوایل دهه ۱۹۸۰ در آنجا قدم به عرصه وجود نهاد، برق را با هزینه ۳۸ سنت (۳۸/۰ دلار) به ازای هر كیلووات ساعت تولید می كرد. اكنون بسیاری از مزارع باد در ایالات متحده برق را با قیمت ۴ سنت به ازای هر كیلووات ساعت عرضه می كنند و حتی برخی قراردادهای بلندمدت تامین برق اخیراً با قیمت ۳ سنت به ازای هر كیلووات ساعت منعقد شده اند و البته این هزینه ها كماكان به سیر نزولی خود ادامه می دهند و در آینده نیز جز این انتظاری نمی رود.
•چند مزیت انكارناپذیر
بر خلاف مدل دیگری كه طی سالیان اخیر دائماً مورد بحث كارشناسان قرار گرفته است یعنی مدل حمل ونقل مبتنی بر استفاده از پیل های سوختی هیدروژنی، فناوری دوگانه سوز گازی - الكتریكی در تركیب با انرژی حاصل از توربین باد اساساً نیازمند بهره برداری از زیرساخت های جدید و گرانبها نیست. شبكه ایستگاه های توزیع گازوئیل اكنون در همه جا یافت می شوند. شبكه سیم های برق مورد نیاز برای اتصال مزارع باد به باتری های ذخیره برق در خودروها نیز آماده هستند. یكی از معدود ضعف های انرژی باد كه همانا فقدان نظم مورد انتظار (در ساعات شبانه روز) در امر تولید برق است تا حد زیادی به واسطه اتصال تجهیزات مربوطه به سیستم های دوگانه سوز گازی - الكتریكی جبران می شود، زیرا باتری ها در این قبیل وسایط نقلیه به جزیی از سیستم ذخیره انرژی باد تبدیل شده اند. فراتر از آن، مخزن گازوئیل به عنوان یك پشتیبان همیشگی ایفای نقش می كند.حركت به جانب استعمال خودروهای دوگانه سوز گازی - الكتریكی با كارایی بسیار بالا كه قابلیت برخورداری از یك ظرفیت اتصال به برق ذخیره را در تركیب با هزاران مزرعه بادی تزریق كننده الكتریسیته به یك شبكه ملی داشته باشند یقیناً امنیت انرژی ما را در آینده بهبود خواهد بخشید و این همان چیزی است كه بشر طی دهه های متمادی از مشاهده تحقق آن محروم بوده است. ضمناً در پایان لازم است اشاره شود كه استفاده از فناوری های پاكیزه ای همچون فناوری بهره برداری از منابع انرژی باد تا حد قابل توجهی مانع از انتشار گاز آلاینده دی اكسید كربن در فضا خواهد شد و بدین ترتیب نقش انكارناپذیری را در تلطیف وضع نامناسب فعلی محیط زیست ایفا خواهد كرد. به امید روزی كه بشر هیچ نقشی در آلوده سازی محیط پیرامون خود نداشته باشد.

InternationalتHeraldتTribune,Oct.۲۰۰۴
لستر براون
ترجمه: علی عبدالمحمدی

منبع : روزنامه جوان