پورمحمدی قربانی عصبانیت مجلس؟!

کابینه آقای احمدی‌نژاد پس از انقلاب از نظر میزان تغییرات می‌تواند مثال‌زدنی باشد. چند روز پس از شایعه استعفای (برکناری) جانشین وزیر کشور که به حقیقت پیوست، شایعات، وزیر کشور را هم در لیست سیاه استعفای دستوری احمدی‌نژاد قرار داد. اما وقتی پس از تغییر وزیر آموزش‌وپرورش شدیدترین حملات به احمدی‌نژاد صورت گرفت و مدیران و دلسوزان نظام همگی هشدار دادند، ظاهرا احمدی‌نژاد ترمز تغییر کابینه را کشید تا فعلا به ترمیم و همگن‌سازی همین کابینه وصله‌پینه‌شده بپردازد و ذوالقدر تنها قربانی‌ای باشد که وی از وزارت کشور گرفت.
● فضای طرح استیضاح
احمدی‌نژاد در مصاحبه‌ای که در آستانه‌ی سفر به حج با شبکه سراسری صداوسیما داشت، تلویحا مجلس را یکی از عوامل عمده تورم معرفی کرد. اظهارات رئیس‌جمهور موجی از انتقاد را حتی از سوی طرفداران وی در مجلس و به طور کلی اصولگرایان برانگیخت. در این فضا بهانه بسیار خوبی برای نمایندگان فراکسیون اقلیت پیش آمد تا دوباره طرح استیضاح وزیر کشور را این‌بار در آستانه‌ی انتخابات آماده سازند.
وزیر کشور هم در سخنان خود در دانشگاه تهران با جمله‌ای که بوی عدم اطمینان به آینده حضورش در کابینه می‌داد گفت: ‹‹فعلا هستم››
استیضاح وزیر کشور یکی از راهکارهایی است که نمایندگان مخالف دولت، اعم از اصول‌گرا و اصلاح‌طلب برای هشدار دادن به دولت و طرفداران آن انتخاب کرده‌اند اکنون گزینه پورمحمدی برای استیضاح که صحبت از استعفای او بوده، دست گذاشتن روی کسی است که انگیزه‌های نخستینِ حضورش در کابینه را از دست داده و طبعا کم‌تر انگیزه ماندن در کابینه را دارد؛ اما برخی مصلحت‌اندیشی‌ها او را نگه داشته‌‌است. تا به‌زعم خود برای پرهیز دولت از هرگونه دخالت در انتخابات کاری کرده‌باشند.
● چرا پورمحمدی؟
اکنون گزینه پورمحمدی برای استیضاح که صحبت از استعفای او بوده، دست گذاشتن روی کسی است که انگیزه‌های نخستینِ حضورش در کابینه را از دست داده و طبعا کم‌تر انگیزه ماندن در کابینه را دارد؛ اما برخی مصلحت‌اندیشی‌ها او را نگه داشته‌‌است.
● نقش دوگانه
پورمحمدی برای مجلسی‌ها وزیر کوشا و پرکار احمدی‌نژاد است و برای رئیس‌جمهور، کم‌وبیش بوی لاریجانی را می‌دهد. وی جزء کسانی است که بارها برای تغییر نظر رئیس‌جمهور یا طرفداران پروپاقرصش جهت فرماندار و استاندار شدن فلان منسوب یا طرفدار رئیس‌جمهور که صرفا به‌واسطه انتساب یا طرفداری معرفی شده، حداقل در سطح مشاوره و تاجایی‌که امکان داشته، مخالفت کرده‌است.
● موافقان احتمالی استیضاح
اگر استیضاح به صحن مجلس برسد، شاید برای دکتر عماد افروغ و همفکرانش موضوعی جالب‌توجه باشد. علاوه بر انگیزه‌های شخصی افروغ در رویارویی با پورمحمدی که در رأی اعتماد اولیه مجلس به وی، از مخالفان سرسخت حضورش در کابینه بود، این نماینده مجلس به‌عنوان کسی که بارها خشم خود را از عملکرد دولت و اخیرا هم از مصاحبه رئیس‌جمهور درباره علل تورم ابراز داشته‌است، بی‌گمان جزء راغب‌ترین نمایندگان برای زدن تلنگری به رئیس‌جمهور است. فقط باید امیدوار بود که او به همان شیوه همکاران اصلاح‌طلب خود، تابع هزینه ـ فایده را لحاظ نکند و برخورد با دولت و مقاومت در برابر آن را از جایی اشتباه آغاز ننماید.
طرفدران قالیباف هم در مجلس که یک‌بار توانسته‌اند در مقابل پیشنهاد دولت در بحث میزان اعتبارت حمل‌ونقل در مقابل پورمحمدی بایستند، این‌بار نیز به‌شکلی جدی‌تر با یک جدال سرنوشت ساز روبرو خواهند بود. هر چند پورمحمدی به‌عنوان وزیر دولت احمدی‌نژاد باید از آرزوی احمدی‌نژاد برای راه‌اندازی قطار هوایی دفاع می‌کرد، اما آیا با وزیری که جانشین وی خواهد طرفدران قالیباف هم در مجلس که یک‌بار توانسته‌اند در مقابل پیشنهاد دولت در بحث میزان اعتبارت حمل‌ونقل در مقابل پورمحمدی بایستند، این‌بار نیز به‌شکلی جدی‌تر با یک جدال سرنوشت ساز روبرو خواهند بود. بود، رئیس‌جمهور و تیم همراهش حکومت سابق خود را در شهرداری فراموش خواهند و دست از دخالت در حوزه‌ی کاری «شهردار ـ شورای شهر» خواهند کشید؟
● مشکلات طرح
۱) داریوش قنبری نماینده مردم ایلام ‹‹انتصابات پیاپی در سطح معاونان وزارت کشور›› را به‌عنوان یکی از محورهای مهم استیضاح یاد کرده است. با منطق هزینه–فایده باید پرسید اگر تغییرات بی دلیل(!) پی درپی در سطح معاونان امری مذموم است، آیا اگر استیضاح جواب بدهد و پور محمدی رای اعتماد نیاورد، این خود یک تغییر بزرگ بی ثبات ساز آن هم در آستانه انتخابات مهم مجلس نیست؟
۲) مشکل دیگر چنین طرحی این است که تهیه کنندگان آن فکر می کنند با به چالش کشیدن پور محمدی دولت را گوشمالی خواهند داد تا متنبه شده و هم درباره مجلس از ادبیات محترمانه تری استفاده کند و هم قدرت مجلس به رخ دولت کشیده شود.آنها فراموش کرده اند که برخورد نا مهربانانه دولت با مجلس از روی "ناخودی پنداشتن" رقیب سیاسی است و بعید است، مسیر فعلی خود را تصحیح کند.
۳) یک وجه انتخاب پورمحمدی ترس اصلاح‌طلبان و حتی بعضی از اصولگرایان از امکان ردصلاحیت گسترده نامزدهای انتخاباتی خود است، اما این به شورای نگهبان مربوط است نه به وزارت کشور. زیرا تایید یا احرازصلاحیت به مقوله کم تنش تری تبدیل شود باید به مذاکره مستقیم با خود شورای نگهبان پرداخت نه اینکه با چنین طرح افراط گرایانه ای که فقط مسایل را پیچیده تر می کند، انتظار داشت طرف مقابل نرم تر یا معقولتر عمل کند. شاید این نمایندگان هم کاملا متوجه باشند که مناقشه برانگیز ترین بخش انتخابات، نظارت استصوابی است که توسط شورای نگهبان انجام می شود، در حالی که در بخش اجرایی تاکید وزیر کشور برای برگزاری رایانه ای انتخابات و حتی کارت ملی هوشمند از جمله مهمترین تلاشهای پور محمدی برای جلوگیری از هرگونه تقلب در انتخابات بوده است که صرف نظر از امکان تحقق استیضاح در صحن مجلس و یا رای عدم اعتماد به پور محمدی باید گفت این طرح بدون توجه به «بعد از پور محمدی» ارائه شده و بیشتر از آنکه به نفع اصلاح طلبان و یا اصولگرایان مستقل باشد, به نفع احمدی نژاد است؛ نشانگر توجه وی و مشاورینش برای سلامت انتخابات است. بنابراین هرچند ممکن است استیضاح وزیر کشور ناشی از تلاش فراکسیون مخالفان دولت برای جلوگیری از اعمال سلیقه سیاسی در انتخابات باشد اما می توان متصور شد که چون دست آنها برای اعمال فشار بر روی شورای نگهبان بسته است، می خواهند با استیضاح وزیر کشور در آستانه انتخابات، به کل نیرویهای سیاسی و مدیران ارشد هشدار دهند که این‌بار بدون در نظر گرفتن هیچ گونه مصلحتی حاضرند با هرگونه اعمال سلیقه در انتخابات بستیزند.
● پس از پورمحمدی
در صورت موفقیت استیضاح پورمحمدی، باید به پس از او هم اندیشید. اظهارات رییس جمهور و مشاوران نزدیکش در بی اعتنایی به احزاب و گروه های سیاسی و جایگزینی چهره های اولیه کابینه با افراد غیر شاخص و ناشناخته، فضای سیاسی ایران را از حاکمیت اصول و قواعد رسمی بازی‌های سیاسی تهی ساخته و دولت را در حد یک محفل سیاسی کاهش داده است. مواجهه با چنین دولتی در حد استیضاح یک وزیر با توجه به این که خود این دولت در تغییر کابینه اش اقدامات پیش دستانه و غافلگیرکننده ای در کارنامه دارد، میدان دادن به این رویه نادرست و باز گذاشتن دست رییس کابینه برای تبدیل کامل آن به محفل مورد نظر خود تلقی می‌شود.
بدین ترتیب در حالی که معلوم نیست چه کسی جایگزین پورمحمدی خواهد بود، اما واضح است که با توجه به رویه رییس جمهور نسبت به احزاب و گروه های سیاسی، جایگزینی پور محمدی با شخصی که نسبت به احزاب سختگیر باشد، محتمل تر خواهد شد.
در واقع، صرف نظر از امکان تحقق استیضاح در صحن مجلس و یا رای عدم اعتماد به پور محمدی باید گفت این طرح بدون توجه به «بعد از پور محمدی» ارائه شده و بیشتر از آنکه به نفع اصلاح طلبان و یا اصولگرایان مستقل باشد, به نفع احمدی نژاد است؛ چرا که اینبار وی وزیر دلخواه خود و نه توصیه شده را بر سر کار خواهد آورد و بدون اینکه متهم باشد وزیری را بر کنار کرده است، به هدف مدیریتی خود خواهد رسید.

میکاییل جلالی

منبع : پایگاه خبری ـ تحلیلی فرارو