اسامی دندان‌ها از ۱ تا۳۲

اگر دندان‌ها را خوب بشناسیم و موقعیت و وضعیت هر كدام را در دهان خود خوب بدانیم، می‌توانیم درموقع لزوم از این اطلاعات استفاده كنیم.
راستش درست نمی‌دانم دكتر... انگشت‌هایش را داخل دهانش می‌برد و نوك انگشت‌هایش را به پهنای سه دندان، روی دندان‌ها می‌گذارد، طوری كه دیگر در دندان‌های آن طرف چیزی نمی‌بینم و می‌گوید (این دندان درد می‌كند دكتر)! چیزی از جریان دستگیرم نمی‌شود. می‌پرسم (آسیای كوچك است یا بزرگ؟)می‌گوید: (من كوچك و بزرگ بلد نیستم دكتر. آهان ایناهاش، الان زبانم را گذاشته‌ام رویش.) و من دوباره دهانش را نگاه می‌كنم. یك زبان بزرگ، تمام سطح دندان‌های آن طرف را پوشانده. پیش خودم فكر می‌كنم چی می‌شد اگر ایشان لااقل اسم دندان‌هایش را می‌شناخت و می‌توانست بهتر درباره مشكلش با من حرف بزند.
شاید فكر كنید خیلی ساده است. ما چیزی حدود ۳۰ تا ۳۲ تا دندان داریم. همه‌شان هم تقریبا شكل هم هستند. كار همه‌شان هم كه جویدن است. دیگر چه لزومی دارد كه دندان‌هایمان را بشناسیم و از چپ و راست بودن و پیش و نیش بودن‌شان با خبر باشیم. اما واقعیت غیر از این است. دندان‌ها از نظر شكل، فرم، موقعیت و كاربرد با هم تفاوت‌های زیادی دارند. اگر دندان‌ها را خوب بشناسیم و موقعیت و وضعیت هر كدام را در دهان خود خوب بدانیم، می‌توانیم درموقع لزوم از این اطلاعات استفاده كنیم.
كودكان باید حداكثر تا پایان سه سالگی ، ۲۰ دندان شیری در دهان خود داشته باشند. لطفا مراقب دندان‌های كودكان‌تان باشید و اگر دندانی در دهان او رویش نیافته، قضیه را حتما با دندانپزشك كودكتان مطرح كنید. از حدود شش سالگی دندان‌های دائمی در دهان بچه‌ها شروع به رویش می‌كنند. دندان‌های آسیای دائمی كه به دندان‌های شش سالگی معروف هستند، اولین دندان‌های دائمی هستند كه در دهان می‌رویند. دقت كنید، این دندان‌ها در انتهای دهان می‌رویند بدون آنكه دندانی لق شود و بیفتد. بعد از آن به تدریج دندان‌های شیری بچه‌ها لق می‌شوند و می‌افتند و به جای آن، دائمی‌ها در می‌آیند. تا سن تقریبا ۱۲ سالگی بچه‌ها در دوره دندانی مختلط قرار دارند یعنی در دهان آنها هم دندان شیری و هم دائمی پیدا می‌شود.
بزرگسالان هم در دهانشان دندان‌های پیش و نیش دارند كه تعداد و محل آنها مثل دندان‌های شیری اطفال است. فرق قضیه بین دندان‌های آسیا است. بچه‌ها در هر طرف دهانشان دو دندان آسیا دارند اما در دندان‌های دائمی، دندان‌های آسیا به دو گروه آسیای كوچك و بزرگ تقسیم می‌شوند:
▪ آسیاهای كوچك:
دوباره خط فرضی كه از وسط بینی صورت را به طور عمودی به دو قسمت (نیمه چپ و راست) تقسیم می‌كند، در نظر بگیرید. این خط معمولا از وسط دو دندان پیش رد می‌شود و در هر فك دندان‌ها را به دو گروه چپ و راست تقسیم می‌كند. جلوی آینه بایستید و به دندان‌های خودتان نگاه كنید.
اگر دندانی را نكشیده باشید، باید این ترتیب را در دندان‌هایتان پیدا كنید:
از نیمه راست خط فرضی شروع كنید. دو دندان پیش، بعد به دندان نیش می‌رسید كه نوك تیز است. بعد از نیش نوبت به دو دندان آسیا می‌رسد كه به آسیاهای كوچك معروف هستند. تعداد دندان‌های آسیای كوچك به طور طبیعی در هر طرف فك دوعدد، در یك فك (مثلا فك بالا) چهار عدد و در مجموع دهان هشت عدد است.
▪ آسیاهای بزرگ :
اگر كاوشتان را در دندان‌ها ادامه بدهید، در ادامه حركت از خط فرضی به سمت راست دهان، وقتی از دو آسیای كوچك می‌گذریم، نوبت به آسیاهای بزرگ می‌رسد. آسیاهای بزرگ، بزرگ‌تر از آسیاهای كوچك هستند و هر آسیای بزرگ، سطحی تقریبا دو برابر آسیای كوچك دارد. كار آسیاهای بزرگ هم جویدن است. اولین آسیای بزرگ، همان دندان شش سالگی است كه درباره آن صحبت كردیم یعنی اولین دندان دائمی كه در دهان ما می‌روید.
بعد از آن نوبت به آسیای بزرگ دوم می‌رسد. این دندان هم به دندان دوازه سالگی معروف است چون معمولا در این سن در دهان رویش پیدا می‌كند.و حالا نوبت می‌رسد به آسیای بزرگ سوم. این دندان همان دندان عقل است. اگر هنوز ۱۸ سالتان نشده، دنبال دندان عقل در دهانتان نگردید، چون معمولا این دندان قبل از ۱۸ سالگی در دهان رویش پیدا نمی‌كند. بعد از ۱۸ سالگی هم ممكن است دندان عقل سر و كله‌اش به دهان ما پیدا بشود و یا اصلا اثری از آن نبینم. علت چیست؟
اولا دندان عقل ممكن است حتی تا سن ۲۳ سالگی طول بكشد تا در دهان بروید. نكته دوم این است كه در فك بسیاری از افراد فضای كافی در فك برای رویش دندان عقل وجود ندارد، بنابراین دندان عقل به صورت نهفته یا نیمه نهفته در فك باقی می‌ماند.احتمال سوم هم این است كه شخصی یك، دو یا تمام جوانه‌های دندان عقل را نداشته باشد و اصلا از دندان عقل در دهان و حتی استخوان فك بسیاری از افراد خبری نباشد.به عبارتی وجود دندان عقل در دهان انسان‌ها به قول معروف (نخودی) است و حالت‌ها و شرایط مختلفی ممكن است برای آن اتفاق بیفتد. اما اگر دندان عقلی در دهان دارید كه به خوبی روئیده و فضای كافی نیز در اختیار دارد، آن را مرتب مسواك بزنید و مراقب آن باشید. این دندان، به وقت خود سرمایه خوبی برای دهان شما محسوب می‌شود.
در دهان ما گونه‌های مختلفی از دندان‌ها وجود دارند كه به كارهای مختلفی مشغول‌اند. اولین دندان‌هایی كه در دهان انسان می‌روید به دندان شیری معروف است و تعداد آن ۲۰ عدد است. انواع دندان‌های شیری عبارتند از:
▪ پیش:
دندان‌های پیش در جلوی فك می‌رویند. لبه‌های تقریبا چاقویی شكل و برنده دارند و مخصوص بریدن، گاز زدن و تكه كردن غذاها هستند. در دهان كودكان چهار دندان پیش شیری در فك بالا و چهار دندان پیش شیری در فك پایین وجود دارد. این دندان‌های شیری بسیار كوچك هستند.
▪ نیش:
در دو طرف چهار دندان جلویی (پیش)، دو دندان دیگر وجود دارد كه لبه‌های آنها كمی نوك تیز شده اما هنوز خاصیت برندگی دارند كه به آنها نیش می‌گویند. اگر خطی از وسط بینی به طور عمود به وسط دندان‌ها رسم كنید معمولا از بین دو دندان پیش می‌گذرد و به عبارتی دو دندان پیش در سمت راست و دو دندان پیش در سمت چپ این خط فرضی قرار می‌گیرند. در هر طرف فك، بعد از دو دندان پیش، یك دندان نیش قرار می‌گیرد. در مجموع چهار دندان نیش شیری در دهان بچه‌ها وجود دارد.
▪ آسیا:
در هر طرف فك بعد از نیش، دو دندان آسیا می‌روید. دندان‌های آسیا سطوحی پهن و پر از برجستگی و فرورفتگی دارند و مخصوص جویدن غذاها هستند. اولین آسیای شیری كوچك‌تر و آسیای دوم شیری، بزرگ‌تر است. در هر طرف فك دو دندان آسیا و در هر فك (مثلا فك بالا) چهار آسیای شیری وجود دارد. در مجموع بچه‌ها هشت آسیای شیری در دهانشان دارند.
‌‌

دكتر فرین میزانیان

منبع : روزنامه سلامت