اوباما، بازیگری که می تواند از ساختار عبور کند؟

سفر انتخاباتی" باراک اوباما"،نامزد دموکرات انتخابات ریاست جمهوری امریکا،این روزها در صدر اخبار رسانه های دنیا قرار گرفته است. وی پس از چندین ماه رقابت درون حزبی تنگ و نفس گیر با سناتور "هیلاری کلینتون" همسر ریاست جمهوری سابق امریکا،بالاخره توانست بر سنت یک خانواده سیاسی غلبه کند تا تئوری های انسان شناسی و جامعه شناسی سیاسی را اندکی تغییر داده باشد و اکنون نیز در فاصله تقریبی چهار ماه باقیمانده تا انتخابات، با انجام سفر های انتخاباتی که شروع آن از خاور میانه و افغانستان بود، قصد انجام مانور تبلیغاتی وسیعی در مقابل رقیب جمهوری خواه خود (مک کین )دارد.
موضع گیری های اخیر اوباما در مورد ایران، بخصوص در سرزمین های اشغالی و در حضور سران رژیم صهیونیستی که رسماً بعنوان ایالت پنجاه و یکم امریکا مطرح است و همچنین در فرانسه، نشان داد که نبایستی به وی و مواضع وی نسبت به ایران دل بست. (چنان که بسیاری در ایران بر این باورند). تجربه تاریخی نشان داده که دموکراتها (بخصوص در دوره های اخیر) رویکرد نسبتا بهتری از جمهوری خواهان در قبال کشور های دیگر و بخصوص خاور میانه داشته اند و جمهوری خواهان بیشتر حالت تهاجمی و جنگ طلبانه. (اگرچه برخی از جنگ ها را نیز در طول تاریخ، دموکراتها به راه انداخته اند) اما به گمان نویسنده، جمهوری اسلامی ایران نبایستی به هیچ کدام از این دو به عنوان پدیده ای متفاوت بنگرد، چراکه شکل بنیادی و فراساختار (infrastructur) سیاست امریکا تغییر ناپذیر و ثابت است و روسای جمهور تنها بازیگرانی (agent) هستند که در این ساختار(structur) عمل می کنند و عبور بازیگر از این ساختار، بر طبق نظریه ساختار بندی در جامعه شناسی، امکان ندارد.
بسیاری از تحلیلگران سیاسی و استراتژیک، در گرماگرم رقابت انتخاباتی کلینتون و اوباما، با توجه به شعار ها و تبلیغات تخریبگرانه کلینتون مبنی بر مسلمان بودن(؟) اوباما و نام او که حسین می باشد، به این نتیجه گیری سهل انگارانه رسیده بودند که اگر وی بتواند به پیروزی دست یابد، در مرحله دوم نیز قطعاً پیروز است (چراکه زمان جمهوری خواهان به سر آمده) و قطعاً امریکا رابطه ای بسیار دوستانه با ایران برقرار خواهد نمود، حال آنکه این تحلیل ها با ذهن خاور میانه ای و بدون در نظر گرفتن فراساختار حاکم بر امریکا صورت پذیرفته و می پذیرد.
رویداد دیگری که در این مقطع زمانی حائز اهمیت و قابل توجه است، حضور "ویلیام برنز" معاون وزیر خارجه امریکا در دور جدید مذاکرات گروه ۱+۵ با ایران است که شروع آن در هفته قبل بود. کاخ سفید همواره اعلام کرده است مذاکرات با ایران تنها با شرط توقف غنی سازی از سوی ایران، صورت خواهد پذیرفت. اما عقب نشینی بوش و تیم سیاست خارجی و در این مقطع زمانی ازحساسیت خاصی برخوردار است که بایستی مورد مداقه قرار گیرد و در این نوشتار به آن پرداخته خواهد شد.
از نظر نویسنده انتخاب موضع اخیر از سوی دولت بوش به ضعف بیش از حد وی و جمهوری خواهان و انتخابات آینده باز می گردد. حمله به افغانستان در اکتبر ۲۰۰۱ و عراق در مارس ۲۰۰۳ میلادی، خاور میانه را تبدیل به باتلاقی عمیق برای نیرو های نظامی امریکا و سیاستمداران آن کرد که همچنان پس از گذشت بیش از ۷ سال از اولین حمله، امریکا نتوانسته است در این دو کشور به اهداف از پیش تعیین شده دست یابد، تا جایی که این ناتوانی بهانه ای بسیار خوب به دست رقیب داده است.
حمله به افغانستان یه بهانه مبارزه با تروریسم و بنیادگرایی سنی طالبان و سردمدار آن یعنی میلیاردر وهابی تبعه عربستان سعودی یعنی بن لادن انجام پذیرفت. در بررسی مختصر تاریخچه پدیده طالبان، ۳ عامل اساسی موجود است : دلارهای نفتی عربستان، حوزه علمیه و مدارس علوم دینی وهابیون در پاکستان و حمایت بی قید و شرط و بلا منازع امریکا در جهت روی کار آوردن حکومتی بنیادگرا در همسایگی ایران و وارد نمودن ایران در یک درگیری فرسایشی تمام عیار با استفاده از پتانسیل اختلافات مذهبی و خرده فرهنگی ایران. مجموع عوامل در یک فرایند میان مدت دست به دست یکدیگر دادند تا پدیده ای به نام طالبان در افغانستان به قدرت برسد و شاید امریکایی ها هرگز به این نمی اندیشیدند که روزی بخواهند با فرزندان خلف خود اینگونه برخورد کنند (کما اینکه نبایستی روی یگر قضیه را یعنی طبق برنامه بودن تمامی فرایند روی کار آمدن و سقوط طالبان را نادیده انگاشت).
در مورد حمله به عراق نیز با هدف و شعاری مشابه یعنی مبارزه با تروریسم و سلاح های کشتار جمعی -که بوش مدعی بود صدام به آنها دست یافته و با کمک رسانه ها افکار عمومی دنیا را در این مورد آماده می ساخت و بعد ها مشخص شد چنین چیزی وجود خارجی نداشته- آغاز گردید. پس از کشته و مجروح و آواره شدن میلیونها عراقی و بسیاری از سربازان امریکایی(آخرین آمار کشته شده های رسمی تا اوایل جولای امسال ۴۱۲۴ نفر بوده است. بنگرید به : (http://icasualties.org/oif/ ) و از همه مهمتر به قدرت رسیدن شیعیان عراق که بطور سیستماتیک در همیشه تاریخ از مشارکت در ساختار قدرت عراق بی بهره بوده اند، علی رغم میل باطنی امریکا و نقض غرض بودن کارکرد پنهان فوق که از نظر آنان کژکارکرد محسوب می گردد که ناشی از خطای استراتژیک در محاسبه بود، اکنون عراق به معضلی جدی و حل نشدنی برای امریکا تبدیل شده است.
اینها اشتباهات فاحش جمهوری خواهان است. "ژان بودریار" زمانی پس از جنگ دوم خلیج فارس (حمله صدام به کویت و مقابله با آن از سوی نیروهای بین المللی ) در مقاله ای جنجالی ادعا کرده بود جنگ خلیج فارس جنگ رسانه بود و همه چیز را رسانه تعیین می کرد و هیچ کس نمی داند آیا جنگی اتفاق افتاده است یا خیر؟
اندکی بعد "دیوید لایون" در کتاب "پست مدرنیته" به وی اینگونه انتقاد کرد که شاید بودریار بیش از حد جلوی تلویزیون نشسته است، چون کشته شدگان و مجروحین و ویرانه ها یک واقعیت خارجی هستند که نمی توان آنها را انکار نمود. اکنون نیز افکار عمومی امریکا علیرغم میل صاحبان رسانه ها و بنگاه های خبری از این ضعف به خوبی آگاهند، چراکه هیچ واقعیتی برای یک پدر یا مادر ملموس تر و تلخ تر از مرگ بی جهت فرزند نیست. از این رو، این موضوع تبدیل به کابوسی وحشتناک برای خانواده ارتشیان امریکا شده است و فی نفسه مسئول مستقیم این وضعیت، جمهوری خواهان هستند.
اکنون دموکراتها و اوباما با شعار خروج نیرو ها از عراق و تعیین جدول زمان بندی خروج به صحنه آمده اند و سعی در استفاده از این موضوع در انتخابات دارند. اگرچه اوباما آنگونه که بیان کرده است قصد دارد به یک جابجایی در ارتش و انتقال نیرو ها از عراق به افغانستان، دست بزند. اگر چه ماهیتاً هیچ توفیری ندارد که نیرو های امریکا در کجای خاور میانه باشند، چراکه مهم حضور آنان است و چه بهتر این حضور در همسایگی نزدیک ایران باشد.
از این رو، جمهوری اسلامی و دست اندرکاران سیاست خارجی ایران بایستی از این امکان پیش آمده حد اکثر استفاده را در راستای منافع ملی برده و در حفظ حقوق ملت ایران در این برهه نیز کما فی السابق نهایت تلاش خود را بکار گیرند، چون از دولت ضعیف بوش، با توجه به پیش فرض های مذکور در مورد فراساختار، می توان امتیاز بیشتری گرفت تا دولت قوی تر اوباما.

احمد نادری

منبع : رجا نیوز