خلوت از دست رفته در دنیای مجازی

محرمانگی (Privacy) مسئله ای هزارچهره است. چون ماری هفت سر كه چون یك سرش را قطع می كنید، دو سر به جایش می روید. «دستورالعمل اتحادیه اروپا درباره حفاظت اطلاعات» محرمانگی اطلاعاتی را تقریباً به حد یكی از حقوق اساسی بشر رسانده است، چرا كه دولت های عضو را متعهد می كند از «حقوق و آزادی های بنیادی اشخاص طبیعی و به خصوص حق آنها در حفظ محرمانگی در رابطه با پردازش اطلاعات شخصی» محافظت كنند. (ماده اول دستورالعمل) با این حال در این روزها «برادر بزرگ» به یمن موتور جست وجوی اینترنتی شما در آن سوی اقیانوس اطلس، گوگل، سر دیگری پیدا كرده است.
امروز هر كسی می تواند اطلاعات مربوط به هر كس دیگری بر روی گوگل را مورد جست وجو قرار دهد. هر چه این موتور جست وجو قوی تر شود، هر چه به طور گسترده تر و عمیق تری در شبكه كاوش كند، به وسیله ای مفیدتر و پرطرفدارتر بدل می شود. بسیاری این اوج گیری دیالكتیكی را امتیازی ناشی از ماهرتر شدن موتور جست وجو می شمرند. مشكل این است كه هر جزیی از اطلاعات درباره شما كه در شبكه باقی می ماند، دیر یا زود ممكن است در معرض جست وجو با گوگل قرار گیرد. حقیقت آن است كه ما در سپهر اطلاعاتی شفافی زندگی می كنیم و تجاهل یا بیزاری ما نسبت به آن تفاوتی ایجاد نمی كند. اما ما به دنبال این سر آن مار هفت سر نیستیم. شكایت كردن از «كوكی»۱ها (Cookies) نیز هدف ما نیست. كوكی ها مدت ها است كه در میان ما بوده اند. ما می دانیم كه برخی از آنها بی خطر و یا حتی مفیدند و می دانیم كه چگونه با آنهایی كه اینگونه نیستند برخورد كنیم.
نه، مشكل جدید محرمانگی در رابطه با موتورهای جست وجو و در نتیجه گوگل قدرتمند به طور خاص مسئله دیگری است. مشكل به ساخته شدن شرح حالی از شما براساس كل تاریخچه جست وجوهایتان برمی گردد.
كامپیوتر شما می تواند از طریق تاریخچه جست وجو، «كوكی»ها و «كش» (Cache)۲ سایت هایی را كه شما بازدید كرده اید، مشخص كند. خوشبختانه همه این رد پاها تحت كنترل شما است. اما این امر در مورد رد پاهای به جا مانده بر روی شبكه از جست وجوهای شما صادق نیست. گوگل برای هر جست وجویی كه از طریق موتور آن صورت می گیرد، آدرس IP اینترنت شما (شماره ای كه كامپیوتر شما را بر روی اینترنت مشخص می كند، با مراجعه به وب سایت www.showmyzip.com می توانید IP خود را پیدا كنید)، زمان انجام جست وجوی شما، شكل بندی نرم افزار وبگرد شما، كوكی های معمول و از همه مهمتر «همه كلیدواژه های جست وجوی شما» را ثبت می كند. این سوابق به شركت گوگل تعلق دارند و گرچه هویت اشخاص با آدرس های IP همراه نیست، اما می توان از طریق آنها كاربران خاص را ردیابی كرد. آن جست وجویی كه سال ها قبل شما درباره رمان «لولیتای» ناباكف انجام داده اید تا مقاله ای درباره عشق نوسیكا به اولیس بنویسید. تصویر بانوی جوان برهنه ای كه هنگام جست وجوی دخترتان برای «سفید برفی» در تصاویر گوگل ظاهر شده است (به رغم استفاده از گزینه «فیلتر كردن متوسط» در گوگل). آخرین اخبار بازی های كریكت در زمانی كه تصور می رفت شما در جای دیگری باشید یا كار دیگری بكنید، یا هدیه خاصی كه شما در جست وجوی آن بودید، اما همسر شما هیچ گاه آن را دریافت نكرد... گوگل هیچ كدام آنها را برای مدتی نامحدود فراموش نخواهد كرد و از آنها می توان مانند كاشی های فراوان در یك موزائیك دیجیتال با جزئیات بسیار استفاده كرد تا شرح حالی از شما ساخته شود. مسابقات بیست سئوالی را به یاد دارید؟ گوگل یك مسابقه ۸سئوالی بسیار پیچیده تر را بازی می كند كه در آن شما هدف هستید، هر جست وجوی جدید نقطه ای جدید در این تصویر است. گوگل تنها نیاز به متصل كردن آنها به هم دارد تا وصفی به دست آید كه تنها مختص شما است.
این تهدید جدید پنهان نمانده است. (نگاه كنید به www.google-watch.org)
شركت گوگل سعی كرده است كه به نگرانی های فزاینده پاسخ دهد. www.google.com/privacy.html اما این پاسخ ها آنقدرها كه برخی صاحب نظران انتظار دارند، اطمینان بخش نبوده است. (نگاه كنید به www.wired.com/news/culture/۰,۱۲۴,۶۷۹۸۲,۰۰htmltw=wn-story-related) مشكل این است كه شركت گوگل توانایی اش را در جمع آوری و ذخیره داده های جست وجوی شما برای هر مدتی كه بخواهد حفظ می كند («هیچ سقف و محدودیت زمانی در مورد حفظ داده ها وجود ندارد») و از آنها برای هر مقصودی كه فكر می كند مناسب است، استفاده می كند. در «عصر گوگل» شما همانید كه بر روی گوگل جست وجو می كنید. هویت شخصی به موضوعی از معناشناسی تجسسی (Erotetic Semantics) بدل شده است: پرسش هایی كه می پرسید بهتر از پاسخ هایی كه می دهید هویت شما را معین می كنند، چرا كه امكان دروغ گفتن در آنها بسیار كمتر است. بنابراین هنگامی كه دارید به جست وجوی اینترنتی می پردازید، حواستان جمع باشد، روزی جست وجوهای تان ممكن است به سویتان بازگردند و دفعه دیگری كه روی گوگل جست وجو می كنید، چند كلیدواژه را كه دوست دارید با آنها شناسایی شوید، وارد آن كنید. برای آغاز كردن شكل بخشیدن به موزائیك وصف كننده هیچ وقت دیر نیست.
*«لوچیانو فلوریدی» مدرس فلسفه در Universita degli studi di Bari و دانشگاه آكسفورد و مولف كتاب «درآمدی بر فلسفه و كامپیوتر» (انتشارات راتلج) است.

پی نوشت ها:
۱- كوكی (Cookie) یك بسته اطلاعاتی كه به وسیله یك «سرور» (خدمات دهنده) به نرم افزار جست وجوگر اینترنت فرستاده می شود و سپس نرم افزار جست وجوگر هر بار كه با آن خدمات دهنده ارتباط برقرار می كند، آن را باز می فرستد. كوكی ها برای تائید، ردیابی و حفظ اطلاعات اختصاصی كاربر استفاده می شوند.
۲- كش (Cache) مجموعه ای از داده ها كه كپی های مقادیر اصلی ذخیره شده در جایی یا مورد پردازش قرار گرفته در قبل است و در صورتی كه داده های اصلی (از لحاظ زمان دسترسی) گرانقیمت باشند، بر مبنای خواندن «كش» بر روی آنها عمل می شود.

منبع : پایگاه اطلاع رسانی ITanalyze