ویژگی های یک پزشک خوب

با ادای یک سوگند ، متعهد می شوند به نجات زندگی ها بپردازند و در اوج رضایت از زمانی که پشت سر گذاشته اند ، امیدوار به آینده ای پر ثمر ، بر منصب طبابت می نشینند.
اکنون بعنوان یک متخصص مغز و اعصاب ، قلب ، ریه و یا هر تخصص دیگر به یکی از ارزشمندترین حرفه های بشری مشغولند.حرفه ای که رسالت "درمان" را بر دوش دارد...
به سبب این شغل ، در طول روز با افراد زیادی از گروههای مختلف جنسی ، اجتماعی و سنی مواجه می شوند.
این افراد گرچه با هم فرق دارند اما پزشک همه را با یک نام مشترک یعنی بیمار می شناسد و بیمار می داند که می تواند به اواعتماد کند و مشکل خود را با وی درمیان گذارد.
به دلیل همین اعتماد ، بیمار ، تصمیم گیری در باره سلامت خود را به پزشک می سپارد.
قابلیت و توانایی علمی پزشک از مهمترین دلائل این اعتماد است اما آنچه بیمار بدان نیاز دارد تنها تجربه و مهارت علمی پزشک نیست بلکه او طبیبی را برای درمان دردش می جوید و طبیب ، پزشکی است که در مان را با حس همدردی و محبت نسبت به بیمار خود همراه می سازد.
این شفقتی است که طبابت را زینت می بخشد و تاثیر شگفتی در جلب اعتماد بیمار به طبیب و روند درمان دارد.
در گذشته که راه های مشخصی برای درمان بیماری ها وجود نداشت ، پزشکی به جای آنکه یک علم باشد بیشتر یک هنر محسوب می شد.
با ظهور علم و تکنولوژِی ، جنبه های میان فردی مراقبت از بیمار تحت الشعاع قرار گرفت اما امروزه نگاه اجتماعی به علم پزشکی مجددا رواج یافته است.
بطور کلی ارتباط بین پزشک و بیمار دو بعد ابزاری و بیانی دارد. جنبه ابزاری پزشکی مستلزم مهارت پزشک در استفاده از تکنیک ها ی درمانی ، انجام تست های تشخیصی ، معاینات بدنی است و بعد بیانی آن منعکس کننده هنر طبابت است که شامل برقراری ارتباط صمیمی و گرم با بیمار و احساس همدردی با اوست.
● روش های ارتباط پزشک با بیمار
▪ مدل فعال – نافعال: برخی معتقدند تمایز قدرت بین پزشک و بیمار برای تداوم دوره درمانی موثر لازم است.
بیمار برای درمان خود اطلاعاتی را بدست می آورد و طلب کمک می کند. پزشک هم یک سری دستورالعمل ها را توصیه می کند و بیمار ناگزیر باید بپذیرد.
این مدل شاید در موارد فوریت های پزشکی موثر باشد اما در مورد بیماری های مزمن محبوبیت خود را از دست داده است. در این روش پزشک درمان بیماری را بر عهده می گیرد اما بیمار هیچ اراده و کنترلی در روند درمان ندارد.
▪ مدل هدایت – همکاری : این روش معمول ترین راه درمانی است که در آن پزشک درمان را توصیه نموده و بیمار همکاری می کند.
روش فوق با این ایده که "دکتر بهتر می داند" تطابق دارد که در آن پزشک دخالت دیکتاتور مآبانه ای ندارد بلکه مسئول است بهترین درمان را بیابد.
بیمار هم اجازه دخالت چندانی نداشته و موظف است با پزشک همکاری کند.
▪ مدل مشارکت دو طرفه : در مدل سوم پزشک و بیمار هر دو مسئولیت تصمیم گیری و برنامه ریزی دوره درمان را بر عهده دارند.
هر دو طرف به نظر یکدیگر احترام می گذارند. برخی می گویند این مناسب ترین راه درمان بیماری های مزمن است که در آن پزشک و بیمار راتباط پیوسته و مفیدی با هم دارند تا کفایت درمان را بررسی کنند.
بر اساس اصول اخلاق پزشکی عملکرد پزشک نباید هیچ گونه صدمه عمدی چه از طریق یک اقدام غلط و یا غفلت از انجام کاری را به بیمار برساند و تلاشهای صورت گرفته جهت درمان باید به نفع او باشد و این به معنی فراهم آوردن یک استاندارد قابل قبول و مناسب برای مراقبت از بیمار است که احتمال آسیب رسانی به وی را به حداقل می رساند.
اصل دیگری که د ر اخلاق پزشکی مطرح است عدالت است. این مقوله در حوزه پزشکی معمولا بصورت نوعی انصاف مطرح می شود و اشاره به توزیع منصفانه خدمات رسانی دارد.
در اینجا نیز همه یکسان هستند ولذا باید از درمان برابر ، بهره مند شوند.
اما علاوه بر دانش و آگاهی کافی و به روز ، مهارت در تشخیص ، شناخت و بکار گیری روش های درمانی موثر که از ویژگی های مهم و در واقع لازمه پرداختن به حرفه پزشکی هستند ، یک ضرورت دیگر در طب ، علاقمندی به بشریت است.
فرانسیس پی بادی (Frances W.Peabody) در مقاله خود بنام "مراقبت از بیمار" می نویسد:" یکی از ضروری ترین ویژگی های پزشک خوب ، حس بشر دوستانه اوست چرا که راز مراقبت از بیمار در علاقه به وی نهفته است".بطور خلاصه یک پزشک خوب :
▪ متوجه نیاز بیمار ، توانا ، همراه ، مشاور ، صمیمی ، و اطمینان دهنده
▪ متعادل ، با ایمان ، با شهامت ، و شجاع
▪ با توجه ، دل نگران ، با قابلیت ، دلسوز ، بی پروا ، خلاق ، دارای مهارت های ارتباطی قوی
▪ خونسرد ، تسلی دهنده ، مدارا کننده ، با وجدان و وظیفه شناس ، همراه ، و صاحب کمال و معرفت
▪ کاوشگر ، دارای توانایی مباحثه و مناظره ، قاطع ، حساس و دقیق
▪ پیرو اصول اخلاقی ، دارای حس یکدلی ، کارآمد ، بردبار ، مشتاق و پر انرژی
▪ دارای رفتار دوستانه ، با وفا نسبت به بیمار ، انعطاف پذیر
▪ انسانی صادق ، خوش اخلاق ، نوع دوست ، فروتن ، با وقار و امیدوار
▪ روشنفکر ، محقق ، منصف ، دارای اطلاعات مفید
▪ دارای قضاوت عاقلانه و عادلانه ، خوش برخورد
▪ مطلع و مهربان
▪ آماده یادگیری ، شنونده خوب و وظیفه شناس
▪ سخاوتمند ، پذیرای افکار نو ، خوش بین و هوشیار
▪ صبور ، و با گذشت
▪ واقع بین ، عاری از خود پرستی و عجب
▪ و........ است.
شاید شناخت همه ویژگی های پزشک خوب دشوارباشد و حتی با اطلاع از این شرایط ، ممکن است موارد دیگری در زمینه درمان برخی بیماران باشد که وی باید از آن آگاهی یابد.
آنچه یک پزشک را به طبیبی حاذق تبدیل می کند همراهی علم پزشکی با هنر طبابت است. این دو متضاد هم نیستند بلکه کامل کننده یکدیگرند.
تصویری که پزشک از بیمار خود بدست می آورد یک پروفایل کلینیکی صرف نیست بلکه تصویر بیماری است که توسط مجموعه ای از عوامل شامل خانواده ، دوستان ، شغل ، روابط ، خوشی ها و نا خوشی ها ، امید ها و ترس ها احاطه شده است.
بنابراین پزشکی که بدون توجه به این عوامل موثر در زندگی احساسی بیمار ، در پی درمان او باشد ، در کار خود موفق نخواهد شد.
بیماران کسی را می خواهند که به فکر آنها باشد و عمده توجهش نه به بیماری ها بلکه به خود بیماران باشد.
این افکار زیبا و خوشایند از رابطه بیمار و پزشک امروزه بیش از پیش مورد توجه قرار می گیرد.
طبابت بعنوان یک حرفه ارزشمند زمانی موثر خواهد بود که طبیب توجه ژرفی به بیمار درمقام یک انسان داشته باشد و این درک عمیق را با حس همدردی و علم و دانش کافی همراه نماید.
پزشک بی حوصله و یا بی تفاوت نسبت به بیمار موفق به کسب اطلاعات سودمند از او نخواهد شد.
بد نیست پزشکان بدانند که بیماران اغلب ، آنها را بدقت زیر نظر دارند و به رفتارشان توجه می کنند. نحوه رفتار پزشک در شرح بیماری از سوی بیمار دخالت دارد.
پزشک خشن و غیر علاقمند به بیمار ، ممکن است در آنالیز اطلاعات بالینی یعنی یافتن راه حل مشکل بیمار ناموفق باشد.
در حالیکه یک پزشک خوب با نگاهی مهربان و چشمانی پر از همدردی بیمارش را می نگرد. او بیمار را بر خود ارجح می داند نه خود را بربیمار.
همه ما پزشکانی را ترجیح می دهیم که بدون توجه به موقعیت اجتماعی اقتصادی بیماران با آنها یکسان برخورد می کنند.
این پزشکان حامی بیماران خود هستند و برای این حمایت از قدرت دانش و مهارت های ارتباطی استفاده می کنند.
به این ترتیب در عین حالیکه به بیمار با هر سطحی از اطلاعات احترام می گذارند بهترین و موثر تر ین روش را برای درمان او بکار می بندند.
به هنگام پرسش از بیمار ادب را رعایت می کنند و به او اجازه می دهند راحت صحبت کند در حالیکه خودشان به دقت به حرف های او گوش می دهند.
و بالاخره یکی از اساسی ترین ویژگی های یک پزشک خوب ، باور او به وجود قدرتی برتر است که همه را تحت نظر دارد.
این اعتقاد باعث می شود هر کسی در انجام وظیفه خود به بهترین نحو بکوشد و پزشکان متعهد نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
و حرف آخر اینکه پزشکان متعهد ، علم را به زیور حکمت می آرایند ، شفقفت را با جدیت همراه می سازند ، انصاف را زینت بخش رفتارشان نموده و آنگاه طبابت می کنند.

منبع : مجله اینترنتی صبح بخیر ایران