رازداری پزشکان

هركسی كه برای مدت كوتاهی در بیمارستان كار كرده باشد تصدیق می‌كند كه پزشكان تامین كننده اطلاعات هستند. اطلاعاتی از حقایق تلخ زندگی خصوصی بیمار، اطلاعات بالینی و تاریخچه پزشكی؛زمانی‌كه من به عنوان انترن مشغول تحصیل پزشكی بودم بیمارستان ما سامانه رایانه‌ای مجزایی برای هركدام از بخش‌های نتایج ‌آزمایشگاهی، علایم حیاتی، یادداشت‌های پرستاران و سوابق پزشكی در نظر گرفته بود. در واقع معاینات بالینی ما در قیاس با مدیریت اطلاعات پزشكی از اهمیت كمتری برخوردار بود. بسیاری از اطلاعاتی كه پزشك درباره بیمار به‌دست می‌اورد خصوصی و شخصی است كه به میزان قابل ملاحظه‌ای عملكرد ما را با مشكل روبه‌رو می‌كند. پزشكان باید بدانند كه چگونه راز نگه‌دار باشند و اسرار بیمار را از دسترس شركت‌های بیمه، مقامات مافوق بیمار، اعضای خانواده و حتی گاهی از پلیس مخفی كنند. یك‌بار من بیماری داشتم كه یك مدیر تجاری بود. او در‌گیرو‌دار یك میهمانی كه در آن مواد مخدر مصرف می‌شد كارش به بیمارستان كشیده بود. وقتی در راهروی بیمارستان چشمش به یك مامور پلیس افتاد بی‌سر و صدا یك پاكت در دستم گذاشت كه حاوی مقدار زیادی پودر سفید رنگ بود. نمی‌دانستم با‌ این پاكت چه كنم. آیا من الان شریك جرم بودم؟ بالاخره پاكت را دور انداختم. در خلال چند ساعت‌آینده او با سوءظن مرا می‌پایید و احتمالا فكر می‌كرد كه‌ آیا به او خیانت كرده‌‌ام یا نه؟ و البته هرگز موقعیتی پیش نیامد كه مجبور به‌ این كار شوم.
وظیفه حفظ اسرار بیماران از سوی پزشك چیزی است كه در چند نهاد پزشكی باستانی به صراحت به آن اشاره شده است. معروف‌ترین آنها سوگندنامه بقراط است كه می‌گوید: <هر آنچه كه ممكن است در خلال درمان یا بیرون از آن ببینم یا بشنوم كه با زندگی انسان‌ها مرتبط باشد نزد خود نگاه خواهم داشت> چنین اجباری برای ‌ایجاد یك رابطه سالم میان پزشك و بیمار ضروری است. حتی با یك نگاه سرسری به راهروهای بیمارستان در می‌یابیم كه پزشكان به اطلاعات محرمانه بیماران خود خیانت می‌كنند. ما در مورد اطلاعات بیماران خود در آسانسور با هم بحث می‌كنیم، درباره جزییات زندگی خصوصی بیماران در حضور افراد غریبه گفتگو می‌كنیم. در سال ۱۹۹۶ كنگره (آمریكا) قوانین مربوط به زندگی خصوصی بیماران را بازنگری و با سخت‌گیری بیشتری آن را تصویب كرد. به موجب ‌این قانون افشای اسرار بیماران در بسیاری موارد برای پزشكان مجاز نبوده و جرم محسوب می‌شود ‌‌اما هنوز هم پزشكان به افشاگری خود ادامه می‌دهند.‌ ‌امروزه رازداری یك قانون در پزشكی است‌‌ اما مطلق نیست. پزشكان نباید درموارد به‌خطر افتادن سلامت بیمار از ارایه اطلاعات خودداری كنند. برای مثال درمورد حساسیت بیمار به یك‌دارو. زمانی‌كه پای مباحث حقوقی یا دستور دادگاه در میان باشد هم قضیه به همین منوال است. به عنوان مثال در مورد پرونده‌های كودك آزاری؛ پزشكان در موارد به خطر افتادن سلامت عمومی ‌نیز باید اطلاعات خود را در اختیار مراجع ذی‌صلاح قرار دهند یا در مواردی از قبیل احتمال شیوع بیماری‌های واگیردار یا قربانیان خشونت.‌ ‌اما چه چیزی استقلال بیماران را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد؟ یك‌بار من از یكی از تكنیسین‌های برق بیمارستان آنژیوگرام انجام دادم. او به من گفت هر روز از كوكایین استفاده می‌كند كه به آنژین صدری شدید او مربوط بود. وقتی از دوستم سوال كردم كه آیا باید ‌این قضیه را در پرونده بیمار ذكر كنم یا‌ این‌كه روسای او را در جریان قرار دهم؟ او پاسخ داد: <ما مجبور نیستیم چنین كاری بكنیم. یادت باشد كه ما تا حد‌‌امكان نباید خسارتی وارد كنیم> من هرگز چیزی به كسی نگفتم ‌‌اما بیمار را تشویق كردم تا اعتیاد خود را ترك كند. با‌ این وجود با خودم فكر می‌كنم كه آیا كار درستی انجام داده‌‌ام؟ خطری كه از اعتیاد‌ این مرد متوجه بیمارستان یا سایر بیماران است چه می‌شود؟ انجمن جهانی پزشكی تاكید می‌كند فقط در صورتی كه حفظ اسرار بیمار باعث بروز مشكلاتی شود كه فواید آن را تحت‌الشعاع قرار دهد پزشك باید ماجرا را گزارش كند ‌اما من با ماجرای پیچیده‌ای روبه‌رو شدم كه حل آن برایم واقعا دشوار بود. یك‌بار وظیفه بی‌نهایت دشواری به من محول شد؛ باید به جوانی ۲۲ ساله و مبتلا به نارسایی شدید قلبی اطلاع می‌دادم كه احتمالا نیاز به پیوند ‌دارد و قلبش به زودی از كار می‌افتد. پدرش به من هشدار داد كه اگاهی از ‌این موضوع برای پسرش كمرشكن خواهد بود. او گفت: <خواهش می‌كنم به او بگویید كه حالش به زودی خوب می‌شود. او فكر می‌كند به زودی می‌میرد. خواهش می‌كنم؛ او تمام‌‌امیدش را از دست خواهد داد. لطفا به او بگویید حالش خوب می‌شود.> نمی‌دانستم باید چه كنم. ‌‌اما مطمئن بودم مرد جوان بستری آمادگی شنیدن وضعیت واقعی خود را ندارد بنابراین وارد اتاق شدم و دقیقا همان چیزهایی را به او گفتم كه پدرش از من خواسته بود. در خلال چند روز آرام آرام وضعیتش را برایش تشریح كردم.
پزشكان باید بدانند كه چگونه رازنگه‌دار باشند؛حتی در مواقعی در مقابل خود بیمار.

منبع : روزنامه سلامت