نقش دهان در سلامت بدن

مراقبت مناسب از دهان و دندان و لثه یك هدف ارزشمند می باشد زیرا بهداشت خوب دهان و دندان می تواند به پیشگیری از بوی بد دهان و پوسیدگی دندانی و بیماری لثه كمك كند. و همچنین سبب می شود كه افراد دندان هایشان را تا سنین بالاتری داشته و دیرتر از دست دهند.
تحقیقات علل تازه ای را برای زدن مسواك و كشیدن نخ دندان یافته اند. یك دهان سالم ممكن است به اشخاص جهت دفع اختلالات و بیماری های پزشكی كمك كند و در مقابل، یك دهان ناسالم خصوصا اگر فرد مبتلا به بیماری لثه باشد ریسك بیماری هایی همچون حمله قلبی و سكته، كنترل ضعیف دیابت و زایمان زودرس را بالا می برد.
بنابراین شخصی كه بهداشت دهان خوبی دارد، بدن قوی تری نیز دارد. لذا دانستن سلامت دهان و ارتباط آن با سلامت بدن حایز اهمیت است.
● بزاق: ابزار تشخیصی مفید
پزشك، بزاق را جهت جست وجوی مواد مختلف جمع آوری و آزمایش می كند. به عنوان مثال، مقدار كورتیزول موجود در بزاق جهت پاسخ به استرس در كودكان تازه متولد شده مورد آزمایش قرار می گیرد. و نیز وجود قسمت هایی از پروتئین های خاص استخوانی ممكن است به طور قطعی در ارزیابی تحلیل استخوان در خانم ها و آقایانی كه در معرض استئوپروز (پوكی استخوان) هستند مفید باشد. علایم بارز سرطان نیز در بزاق قابل جست وجو است.
تست روتین بزاق می تواند داروها، سموم محیطی، هورمون ها و آنتی بادی های معرف هپاتیت و عفونت HIV را از بین سایر مواد اندازه گیری كند. در آینده تست های بزاقی امكان دارد جایگزین تست خون جهت تشخیص و ارزیابی بیماری هایی نظیر دیابت، پاركینسون، سیروز كبدی و تعدادی از بیماری های عفونی شود.
● حفاظت در برابر مهاجمین مضر
بزاق یكی از سدهای دفاع اصلی بدن در برابر بیماری هاست كه به علت ارگانیسم هایی چون باكتری و ویروس ایجاد می شود. زیرا شامل آنتی بادی هایی است كه به پاتوژن های ویروسی نظیر ویروس سرماخوردگی عادی و HIV حمله می كند. و نیز بزاق شامل پروتئین هایی به نام «هیستاتین» است كه از رشد طبیعی قارچ هایی كه «كاندیدیا آلبیكانس» نامیده می شوند جلوگیری می كند. وقتی كه این پروتئین ها توسط عفونت HIV یا سایر بیماری ها ضعیف می شوند، كاندیدیا می تواند خارج از كنترل رشد كرده و منجر به عفونت قارچی به نام «برفك دهانی» شود. بزاق همچنین از افراد در برابر بیماری ها با علل باكتریایی حفاظت می كند. زیرا شامل آنزیم هایی است كه باكتری ها را از راههای گوناگون (انهدام غشای باكتری و جلوگیری از رشد و متابولیسم باكتری ها و در هم شكستن سیستم های آنزیمی باكتری های زنده) از بین می برد.
● دهان به عنوان منبعی از عفونت
اگر افراد به طور منظم برای تمیز نگه داشتن دندان هایشان مسواك نزده و نخ دندان نكشند، پلاك دندانی می تواند در طول خط لثه ساخته شود و ایجاد محیطی برای تجمع باكتری ها در فضای بین دندان و لثه كند. این عفونت لثه تحت عنوان «gingivitis»شناخته می شود. gingivitis می تواند به سمت عفونت های بیشتر و جدی تر لثه كه periodontitis نامیده می شود هدایت شود.
باكتری های دهان به طور نرمال وارد گردش خون نمی شوند. گرچه درمان های مهاجم دندانی (بعضی اوقات حتی مسواك زدن و كشیدن نخ دندان، خصوصا اگر افراد بیماری لثه داشته باشد) می تواند محل ورودی را برای این میكروب ها ایجاد كند. داروها و درمان هایی كه جریان بزاق را كاهش می دهد و نیز آنتی بیوتیك هایی كه تعادل نرمال باكتری را از بین می برد، می تواند دفاع نرمال دهان را به مخاطره انداخته و اجازه ورود این باكتری ها را به گردش خون بدهند. اگر فرد سیستم ایمنی سالمی دارد، حضور باكتری های دهانی در خون او منجر به هیچ مشكلی نمی شود. زیرا سیستم ایمنی به سرعت با آنها مقابله كرده و از عفونت جلوگیری می كند. گرچه اگر سیستم ایمنی تضعیف شود برای مثال، به علت یك بیماری یا درمان های سرطان باكتری های دهان در گردش خون (باكتریمی) ممكن است منجر به پیشرفت عفونت در بخش دیگری از بدن شوند. در اندوكاردیت عفونی كه باكتری های دهانی وارد گردش خون شده و به دریچه های قلب بیمار چسبیده اند به عنوان یك مثال از این پدیده به حساب می آید.
● پلاك به عنوان عامل بیماری های شایع
عفونت طولانی لثه می تواند سرانجام منجر به از دست دادن دندان شود، اما اثر آن ممكن نیست كه در اینجا به پایان برسد.
ممكن است ارتباطی بین عفونت های دهانی (عفونت اولیه لثه) و كنترل ضعیف دیابت، بیماری های قلبی عروقی و تولد زودرس باشد. تحقیقات بیشتری نیاز است كه تعیین كند كه آیا عفونت های دهانی واقعا عامل این بیماری هاست: كنترل ضعیف دیابت، بیماری های قلبی عروقی، تولد زودرس.

منبع : روزنامه جوان