جنبش اصلاح طلبانه «حافظ اسد» ۳۶ ساله شد

۱۶ نوامبر سال ۲۰۰۶ میلادی، مصادف با سی و ششمین سالگرد جنبش اصلاح طلبانه در سوریه است كه توسط «حافظ اسد» رییس جمهوری فقید این كشور شكل گرفت و طی آن اسد را به قدرت رساند.
حافظ اسد از رهبران جناح میانه رو چپگرای حزب بعث نقش مهمی در به قدرت رسیدن این حزب در سال ۱۹۶۳ میلادی ایفا كرد.حزب بعث از بزرگترین احزاب عربی محسوب می شود كه شاخه های آن در كشورهای مختلف عربی از سوریه گرفته تا عراق، لبنان، یمن و اردن فعالیت دارند.این حزب كه در آوریل سال ۱۹۴۷ میلادی در سوریه اعلام موجودیت كرد، بارها همراه با دیگر احزاب و نیروهای سیاسی، در دولت های وقت سوریه حضور داشت، تا اینكه در سال ۱۹۶۳ میلادی طی كودتایی، قدرت را در این كشور به دست گرفت.
این كودتا واكنشی از سوی حزب بعث به فروپاشی اتحاد میان سوریه و مصر بود كه از سال ۱۹۵۹ تا سال ۱۹۶۱ میلادی ادامه داشت.افسرانی چون «محمد عمران»، «فهد الشاعر»،«صلاح جدید» و «حافظ اسد» از چهره های نظامی برجسته حزب بعث، زمینه به قدرت رسیدن این حزب را در سوریه فراهم ساختند.
سوریه كه تا آن زمان از كودتاخیزترین كشورهای جهان به شمار می رفت، پس از به قدرت رسیدن حزب بعث وارد مرحله ای از آرامش و ثبات شد.با این وجود، اختلاف میان دو جناح «تندرو راست گرا» و «میانه رو چپ گرا» در حزب بعث، به یك كودتای درون حزبی انجامید.جناح چپ میانه حزب بعث سوریه در ۲۳ فوریه سال ۱۹۶۶ میلادی در یك كودتای درون حزبی، موفق شد اعضای تندروی حزب را از پست های كلیدی كنار زند.در این تاریخ، «صلاح جدید» كه از نظامیان بلندپایه و رهبران حزب بعث بود، با تایید حافظ اسد، علیه «محمد امین الحافظ» رییس جمهوری وقت سوریه كودتا كرد و «نورالدین اتاسی» را روی كار آورد.
پس از این كودتا، صلاح جدید كه مرد شماره یك نظام بعث سوریه به شمار می رفت، حافظ اسد را وزیر دفاع كرد.بدین ترتیب اسد كه از سال ۱۹۶۴ میلادی فرماندهی نیروی هوایی سوریه را برعهده داشت، در ۱۹۶۶ با حفظ سمت، وزیر دفاع این كشور شد.در پی این كودتا، بیشتر تندروهای حزب به عراق فرار كردند كه از چهره های شاخص آنها می توان به ژنرال محمد امین الحافظ «میشل عفلق» دبیركل و بنیانگذار حزب بعث و «صلاح البیطار» نخست وزیر وقت سوریه اشاره كرد.در پی شكست سوریه در جنگ ۱۹۶۷ میلادی، اختلافاتی میان صلاح جدید و حافظ اسد بر سر مسوولیت این شكست سنگین پدید آمد.
سوریه در این مقطع زمانی همچنین شاهد تیرگی روابط با شماری از كشورهای عربی و گرایش غیر منطقی به سوی كشورهای سوسیالیستی آن زمان بود.با تشدید اختلافات میان دو طرف، در سال ۱۹۷۰ میلادی، حافظ اسد با جلب همكاری سپهبد یكم «مصطفی طلاس» فرمانده وقت ستاد ارتش و برخی فرماندهان نظامی در ۲۲ نوامبر سال ۱۹۷۰ میلادی، با یك كودتای بدون خونریزی، «صلاح جدید» و «نورالدین الاتاسی» را بركنار كرد و به زندان انداخت.این جریان در تاریخ معاصر سوریه، «جنبش اصلاح طلبانه» نام گرفت.
در واقع، اختلافات درون حزبی و شكست سوریه در جنگ ۱۹۶۷ میلادی با رژیم صهیونیستی كه به اشغال بخش گسترده ای از سرزمین سوریه توسط اسراییل انجامید، بستر كودتای سفید حافظ اسد علیه «نورالدین الاتاسی» رییس جمهوری وقت را فراهم آورد.به گزارش ایرنا بلافاصله پس از این حركت، «حافظ اسد» خود را نخست وزیر خواند و در ۱۲ مارس ۱۹۷۱ میلادی، در یك همه پرسی به ریاست جمهوری این كشور انتخاب شد.
این كشور، به جز درگیری های خونین نیروهای دولتی با گروه اخوان المسلمین سوریه در سال ۱۹۸۲ میلادی، شاهد نا آرامی جدی داخلی در طول ۳۶ سال گذشته نبوده است. حافظ اسد ۲۱ خرداد ماه ۱۳۷۹ در سن ۷۰ سالگی درگذشت و در زادگاهش شهر «قرداحه» از توابع استان لاذقیه واقع در ۳۴۰ كیلومتری شمال غرب شهر دمشق، به خاك سپرده شد.بشار اسد فرزند «حافظ اسد»، یك ماه پس از درگذشت پدرش در یك همه پرسی به عنوان رییس جمهوری سوریه انتخاب شد.
با درگذشت «حافظ اسد» رییس جمهوری سابق سوریه در سال ۲۰۰۰ میلادی، مقام دبیركلی این حزب خالی ماند، لیكن همایش سراسری حزب بعث در سطح سوریه كه چندین روز پس از درگذشت حافظ اسد برگزار شد، «بشار اسد» را به سمت «دبیر كشوری حزب بعث در سوریه» برگزید.
سوریه همه ساله، با برگزاری مراسم مختلف، سالگرد جنبش اصلاح طلبانه را جشن می گیرد. مردم سوریه با وجود اعتراض هایی نسبت به سیاست داخلی نظام بعث، آزادی بخشی از سرزمین اشغالی جولان در پی جنگ سال ۱۹۷۳ با رژیم صهیونیستی را مرهون جنبش اصلاح طلبانه می دانند.
دولت سوریه در آخرین سال های زندگی «حافظ اسد»، روند محدودی از اصلاحات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را آغاز كرد كه فرزندش «بشار اسد» آن را پی گرفت و دریكی دو سال اخیر بدان شتاب بخشید.آزادی فعالیت های احزاب سیاسی، آزادی زندانیان سیاسی، خصوصی سازی اطلاع رسانی و فعالیت های اقتصادی، از مهمترین گام هایی است كه نظام بعث حاكم در سوریه در مسیر اصلاحات پیموده است.

منبع : روزنامه ابرار