چهارشنبه, ۲۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 15 May, 2024
مجله ویستا
مراقبت
و آن این است که در هر کاری که میخواهد بکند مراقب نفس خود باشد، و آن را با چشم پاسبان و نگهبان بنگرد، که اگر آن را به خود واگذارد سرکشی و فساد میکند، سپس در هر حرکت و سکونی خدا را در نظر آورد به اینکه بداند که خدای تعالی از درونها آگاه است و پنهانیها را میداند، و بر اعمال بندگان مراقب است، بر آنچه هر کسی میکند حضور دارد، و نهانخانهٔ دلها بر او مکشوف است، چنانکه ظاهر رخساره برای خلق مکشوف است، بلکه از این هم آشکارتر است، خدای سبحان میفرماید:
خدا دیدهبان و مراقب شماست.
(اِنَّ اللهَ کانَ عَلَیْکُمْ رَقیباً ) (سورهٔ نساء، آیهٔ ۱)
و میفرماید:
مگر نمیداند که خدا میبیند.
(أَلَمْ یَعْلَمْ بِانَّاللهَ یَریٰ ) (سورهٔ علق، آیهٔ ۱۴)
و رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرمود:
نیکی آن است که خدا را چنان پرستش کنی که گویی او را میبینی و اگر نتوانی او را ببینی باری او تو را میبیند.
(أَلْإِحْسانُ أَنْ تَعْبُدَاللهَ کَأَنَّکَ تَراهُ فَإِنْ لَمْ تَکُنْ تَراهُ فَاِنَّهُ یَراکَ )
و در حدیث قدسی وارد است: ”همانا کسانی در بهشت عدن ساکن میشوند که چون قصد گناهی کردند عظمت مرا یاد آورند و متوجه من باشند و از گناه باز ایستند، و کسانی که پشتهای ایشان از خوف من خم شده باشد، به عزّت و جلالم سوگند! چون خواهم که اهل زمین را عذاب کنم وقتی به کسانی که از خوف من گرسنگی و تشنگی را تحمّل میکنند مینگرم عذاب را از آنان میگردانم.“
حکایت کردهآند که ”چون زلیخا یوسف را به خلوت دعوت کرد، برخاست و روی بت خویش بپوشانید، یوسف گفت: تو را چه رسیده است؟ آیا از حضور جمادی (سنگی) شرم میداری و من از حضور پادشاه جبّار [زمین و آسمان] شرم ندارم؟!“
این معرفت - یعنی معرفت به آگاهی خدا بر بندگان و اعمال و درون ایشان و دیدهبان بودن او بر آنان - وقتی به یقین پیوست - یعنی از شک خالی شد - و سپس بر دل غلبه کرد قلب را تسخیر میکند تا جانب مراقب و دیدهور را مراعات نماید و قصد و اندیشه را متوجّه او سازد. و کسانی که به این معرفت یقین حاصل کردهاند مراقبتشان دو درجه دارد:
یکی مراقبتِ مقرّبان، و آن مراقبتِ بزرگداشت و تجلیل است، که پیوسته مستغرق جلال و عظمت او باشد، و از هیبت او شکسته گردد، و هیچ التفاتی به غیر نکند، این همان است که فقط یک همّت و اندیشه دارد و خدا او را از دیگر همّ و غمها کفایت کرده است.
و دوم مراقبت پارسایانِ اصحاب یمین (سمت راستیها) است، اینها کسانیاند که به یقین دانند که خدا بر ظاهر و باطن ایشان مطّلع است، ولیکن در جلال و عظمت او مدهوش و مستغرق نشدهاند، بلکه دلهای آنان برحدّ اعتدال و میانهروی باقی مانده و بیشتر به احوال و اعمال و مراقبت در آنها التفات دارند، شرم از خدا بر آنان غلبه دارد و از اینرو به کاری اقدام و شتاب نمیکنند مگر بعد از تأنّی و درنگ، و از هرچه در قیامت مایهٔ رسوایی است امتناع میورزند، که ایشان خدا را بر خود مطلّع میدانند و نیازی به انتظار قیامت ندارند. پس سزاوار است که بنده لحظهای از مراقبت نفس خویش و تنگ گرفتن بر آن در حرکات و سکنات و خواطر و افعال غافل نشود.
و حالات وی از سه بیرون نیست: زیرا یا در طاعت است، یا در معصیت، یا در مباح.
ـ امّا مراقبتش در طاعت:
بهوسیلهٔ قصد قربت، و اخلاص، و حضور دل، و طلب کمال، و پاسداری آن از آفات، و مراعات ادب است.
ـ و مراقبتش در معصیت:
بهوسیلهٔ توبه، و پشیمانی، و بازایستادن از گناه، و شرم، و پوشاندن گناه با کفّاره است.
ـ و مراقبتش در مباح:
بهوسیلهٔ مراعات ادب است، بهاینکه هنگام خوردن نام خدا را ذکر کند و دستها بشوید و دیگر آدابی که در شرع برای خوردن مقرّر شده است، و رو بهقبله بنشیند، و پیش از خواب وضو سازد و بر دست راست رو به قبله بخوابد، و هنگام گرفتاری به بلا و مصیبت شکیبائی کند، و در وقت نعمت شکر گوید، و حضور و مشاهدهٔ منعم را به یاد آورد، و نفس را از خشم و بدخوئی هنگام حدوث امری که نفس مایل به خشم و تنگدلی و بیقراری و گفتن سخنان زشت است باز دارد، که هر یک از افعال و اقوال او حدودی دارد که ناچار باید بادوام مراقبت مراعات نماید و هر که از حدود خدا تجاوز کند به خویشتن ستم کرده است.
و سزاوار است که هنگام اشتغال به مباحات از عمل برتر (مانند ذکر و فکر و خالص کردن نیّت) خالی نباشد، که در خوراکی که میخورد چندان عجایب صنع خدا هست که اگر در فوائد و حکمتهای آن و شگفتیهای قدرت خدا تفکّر و تدبّر کند این برتر است از بسیاری از اعمال اعضاء و جوارح، مردم هنگام غذا خوردن چند گروهند:
گروهی در آن با دیدهٔ بصیرت و پند گرفتن مینگرند، و در عجائب صنع او و چگونگی ارتباط وجود حیوانات با آن و کیفیت اسباب چینی خداوند برای آنها و آفرینش شهوتی که باعث آن است و خلقت آلات مسخّر این شهوت و امثال اینها نظر میکنند، و اینها خردمندانند.
و گروهی در طعام به چشم خشم و کراهت مینگرند، و از جنبهٔ ضرورت و حاجت خویش به آن نظر میکنند، و آرزو دارند که کاش به آن محتاج نبودند، و مقهور و مسخّر شهوت آن نمیشدند، و اینان زاهدانند.
و گروهی آفرینندهٔ آن را در آن میبینند و صنع صانع را مشاهده میکنند، و به فهم صفات خالق ترقی میکنند، از این حیث که هر معلولی اثری است از علّت، و تراوشی است از تراوشهای ذات و صفات او، پس مشاهدهٔ طعام یادآور علّت است، بلهک تفکّر و تأمّل تو را به آنجا رهنمون میشود که هر ذرّهای که از ذرات عالم ببینی بر پروردگار و آفریدگار دلالت دارد و حضور و ظهور او در نزد تو و توجّه و نزدیکی او به تو شدیدتر و قویتر است از دلالت مشاهدهٔ تو بدن زید و صورت وی و حرکات و سکنات وی را بر وجود و حضور وی در نزد تو، و راز این مطلب روشن و آشکار است. و اینان که صانع را در هر مصنوعی و خالق را در هر مخلوقی مشاهده میکنند عارفان دوستدارند، زیرا دوستدار (مُحّب) وقتی صنعت و آثار محبوب و آنچه را که منسوب به اوست میبیند دلش مشغول محبوب میشود، و هرچه از موجودات که بنده از نظر بگذراند همانا صُنع خدای تعالی است، پس نظری که از آن بهصانع پی ببرد میدان و جولانگاهی است که درهای ملکوت ار برای او میگشاید.
و گروهی که در طعام به چشم آز و شهوت مینگرند، و اندیشهشان همه این است که موافق میل و شهوتشان و لذیذتر و خوشتر به ذائقهشان باشد، و از اینرو اگر موافق میل و شهوتشان نباشد به بدگوئی از آن میپردازند، و این حال بیشتر اهل دنیاست.
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
مجلس شورای اسلامی ایران مجلس دولت شورای نگهبان دولت سیزدهم قوه قضائیه رئیس جمهور حسن روحانی رهبر انقلاب مجلس یازدهم حجاب
مشهد سیل قوه قضاییه تهران هواشناسی شهرداری تهران پلیس قتل فضای مجازی بارش باران سازمان هواشناسی دستگیری
مالیات خودرو قیمت دلار قیمت خودرو بازار خودرو قیمت طلا بانک مرکزی دلار مسکن سایپا بورس یارانه
نمایشگاه کتاب کتاب نمایشگاه کتاب تهران فردوسی زنان سریال شاهنامه تلویزیون سینما سینمای ایران دفاع مقدس مهران مدیری
دانشگاه تهران شورای عالی انقلاب فرهنگی فضا تحقیقات و فناوری
فلسطین رژیم صهیونیستی اسرائیل غزه آمریکا جنگ غزه روسیه حماس چین ترکیه نوار غزه اوکراین
پرسپولیس فوتبال استقلال لیگ برتر رئال مادرید باشگاه استقلال لیگ برتر ایران جواد نکونام فولاد خوزستان مهدی طارمی فولاد بازی
هوش مصنوعی عیسی زارع پور گوگل ناسا ایرانسل تبلیغات تلفن همراه موبایل دوربین اپل فیبر نوری
وزارت بهداشت خواب دیابت سرطان زوال عقل سرماخوردگی کاهش وزن تجهیزات پزشکی واکسن بارداری