آغاز دوره جدیدی در خبرگان

پانزدهم خردادماه ۱۳۸۵، روزی بود که قدرت طلبانی که به زعم خود، هاشمی رفسنجانی را مهم ترین مانع برای رسیدن به خواسته هایشان می دیدند، تخریب شخصیت هاشمی رفسنجانی را وارد فاز جدیدی کردند. پیش از آن در جریان انتخابات ریاست جمهوری، پروژه تخریب شخصیت هاشمی اجرا شده بود و تقریبا یکسال پس از آن، پروژه جدیدی برای حذف وی از مجلس خبرگان باید اجرا می شد.
برای همین هم جایی که برای اجرای پروژه انتخاب شد، شهر قم در هنگام سخنرانی هاشمی در حرم مطهر حضرت معصومه (س) بود. پانزدهم خرداد، سالگرد قیام تاریخی مردم قم بود و مناسبت سخنرانی هاشمی هم همین بود اما کسانی که برنامه تشنج در این سخنرانی را طرح ریزی کرده بودند، احتمالا تصور می کردند قیام تاریخی تازه ای را رقم می زنند!
آن اتفاق به گونه ای که طرح ریزی شده بود پیش نرفت و ثمربخش نبود. تجربه البته غیر از این را نشان می داد. تا آن روز تشنج در سخنرانی ها و تهدیدهایی که توسط گروه های مشابه و احتمالا با هسته و هدف مشترک شکل گیری و اجرا می شد با پشتوانه ها و حمایت هایی همراه می شد و نتیجه ای ظاهرا مثبت داشت.
حمله به مجامع دانشگاهی و سیاسی که در طول یک دهه اخیر اجرا شده بود، اینک به سخنرانی هاشمی و در محل حرم حضرت معصومه(س) رسیده بود و این اتفاقی تاریخی بود. اگر به اتفاقات و حملا ت و فشارها و تهدیدهای گروه های فشار در سال های گذشته نگاه کنیم، می بینیم که در تمام آنها اغراض سیاسی حرف اول را می زند و غیرت ورزی ها، اگرچه شعار دیگری را همراه دارد اما همواره در خدمت قدرت طلبان خاصی بوده است که در دو سال اخیر هاشمی رفسنجانی را به عنوان هدف انتخاب کرده اند اما این بار «از قضا سرکنگبین صفرا فزود» و داستان به جای دیگری ختم شد.
حملا ت رسانه ای و محفلی به علا وه اتفاق ۱۵ خرداد قم در نهایت رای هاشمی رفسنجانی را در مجلس خبرگان به رای اول استان تهران تبدیل کرد و با رای دیگران، اختلا ف معنی داری داشت.
کسانی که می خواستند با لیست خود فرد دیگری را به عنوان سرسلسله گروه خود به خبرگان بفرستند، او را در میان ۵ نفر اول ندیدند و این حادثه تلخی بود که پس از انتخابات ریاست جمهوری برای آنها رخ داد.
هاشمی رفسنجانی با شروع مجلس جدید خبرگان بار دیگر به عنوان نایب رئیس اول خبرگان انتخاب شد و این می توانست به معنای آرامش دوباره باشد اما بیماری آیت ا... علی مشکینی که به فوت وی منجر شد، یک بار دیگر پروژه تخریب هاشمی را لا زم کرد.
طی دو- سه ماه اخیر، عوامل اجرایی این پروژه که علی رغم توان اندک خود سعی داشتند با ارتباطات و مناسبات خود با قدرت، تاثیرگذار باشند حملا ت خود علیه هاشمی را شروع کردند که با جدی تر شدن انتخاب رفسنجانی به عنوان رئیس مجلس خبرگان و نزدیک شدن زمان این اتفاق، این حملات شدیدتر شد.
آخرین بهانه برای این حملا ت جملا تی بود که هاشمی در کتاب خاطرات خود نقل کرده بود و دستاویزی برای حمله یک روزنامه معلوم الحال صبح شد که به انتشار شایعه توقیف این کتاب هم رسید.
مجموعه تلا ش ها و افکار تخریب کنندگان هاشمی، اهمیت انتخاب وی را در مقام ریاست خبرگان بیش از پیش مهم نمود.
● رفتار رسانه ها پس از انتخاب
رسانه ها - بالا خص رسانه های در اختیار مخالفان هاشمی رفسنجانی - رفتار متفاوتی را در مقابل انتخاب وی به عنوان رئیس مجلس خبرگان پیش گرفتند که از همه جالب تر اقدام روزنامه شروع کننده بازی بهانه گیری در مقابل کتاب خاطرات رفسنجانی بود که تیتر یک و عکس صفحه اول خود را به هاشمی اختصاص داد و او را با عنوان «آیت الله» نام برد.
مدیرمسوول این روزنامه، هم یادداشتی در این باره نوشت و هم مصاحبه ای ویژه با یک خبرگزاری محافظه کار کرد تا پیش دستی کرده باشد و چرخش ۱۸۰ درجه ای را به دیگران و از جمله رسانه های غربی نسبت دهد.
وی در ستون نکته روزنامه اش نوشت: «رادیو فردا - متعلق به سازمان سیا- که تا چند ساعت قبل از انتخاب آیت الله هاشمی رفسنجانی به ریاست مجلس خبرگان از انتخاب ایشان به عنوان شکاف در جبهه انقلا ب یاد می کرد، بلا فاصله بعد از اظهارات آقای هاشمی، با نگرانی آمیخته به خشم طی تفسیری که روی سایت خود فرستاد، اعلا م کرد با انتخاب رئیس جدید نیز به نظر نمی رسد مجلس خبرگان نقشی متفاوت با گذشته را برعهده بگیرد.»
وی در این مسیر تا آنجا پیش رفت که جمله ای را به نقل از هاشمی رفسنجانی در اوایل دهه ۶۰ نوشت که آمریکایی ها مثل گاو تحلیل می کنند!
این گونه چرخش ها از روزنامه معلوم الحال مزبور چندان عجیب نیست. این روزنامه تا به حال چندین بار این گونه غافلگیر شده و با ناشی گری دست به چنین تحلیل هایی زده است: روزهای قبل از دوم خرداد این روزنامه با تمام توان به رویارویی با آقای خاتمی و حامیانش برخاسته بود اما بعد از اعلا م نتایج، شروع به تعریف و تمجید از حماسه دوم خرداد و معنای رای مردم پرداخت! در سال ۷۸ در حالی که در ستون ویژه و صفحات تحلیلی خود از وابستگی های سعید حجاریان و اقدامات - به زعم آنها - نادرستش بسیار می نوشت، پس از ترور حجاریان، مدیرمسوول محترم کمی تا قسمتی هول شد و از «سعید عزیز» نوشت که به دست منافقین کوردل ترور شده است!
روز قبل از انتخابات شورای شهر دوم، این روزنامه کاریکاتوری کشید در آن، رد پای حیوانات مختلف دیده می شد که وارد شورا شده اند و جالب اینکه پس از انتخابات، مدیرمسوول محترم آن روزنامه، اصلا آن کاریکاتور را به خاطر نیاورد و عنوان کرد که ما از قبل پیش بینی می کردیم که چه طیفی در انتخابات شوراها پیروز می شود! و... تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل.
در میان دیگر روزنامه ها از طیف های مختلف هم رفتار چند روزنامه مثال زدنی و قابل ذکر بود: روزنامه سیاست روز انتخاب رئیس مجلس خبرگان را در اندازه ای ندید که آن را در صفحه اول خود ذکر کند و خبر این اتفاق را در پایین صفحه دوم خود درج کرد.
روزنامه دولتی ایران هم فقط به این تیتر در صفحه اول رضایت داد که «رئیس و نایب رئیس مجلس خبرگان تعیین شدند» و عکسی برای این تیتر انتخاب کرد که جایگاه رئیس خبرگان با عکس مشکینی پر شده است. به جز این دو روزنامه، همه روزنامه ها از ریاست هاشمی رفسنجانی در صفحه اول خود تیتری داشتند. یک روزنامه که به عنوان روزنامه گردشگری معرفی می شود تیتر یک خود را این گونه انتخاب کرد: «جا دارد امت مسلمان به شکرانه این نعمت الهی دو رکعت نماز شکر به جا آورد.»
تحلیل های رسانه ها و روزنامه ها از انتخاب هاشمی هم خواندنی بود. روزنامه جام جم در مطلبی با عنوان هاشمی رفسنجانی در جایگاهی جدید نوشت: «طی یک ماه اخیر از یک سو جریانات اصلا ح طلب با انتشار گزارش هایی پیاپی به طرح موضوع انحرافی ریاست آیت الله مصباح یزدی به فضاسازی در آستانه انتخابات رئیس جدید مجلس خبرگان پرداختند و در جریان دیگر سیاسی نیز برخی با گمانه زنی های متعدد و از جمله طرح آیت الله یزدی در مقابل هاشمی رفسنجانی تلا ش کردند جایگاه هاشمی را تضعیف کنند; این در حالی است که آیت الله یزدی جانشین آیت الله مشکینی در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم که خود از چهره های مبارز و با سابقه به شمار رفته و روابط خوبی نیز با هاشمی دارد از ورود به این سناریو خودداری کرد و هم اکنون در جایگاه اصلی اقدامات مجلس خبرگان (دبیرخانه) فعالیت می کند. همچنین طی یک ماه اخیر، به بهانه های مختلف از جمله انتشار کتاب خاطرات هاشمی رفسنجانی، وی هدف تخریب های گسترده قرار گرفت که به نظر می رسد هدف اصلی این تخریب های اثرگذار در جلوگیری از ریاست وی بر مجلس خبرگان بود.»
از این نوشتار روزنامه جام جم چیزهای جدیدی به دست می آید از جمله اینکه اصلا ح طلبان، مصباح یزدی را برای ریاست مجلس مطرح می کردند! و همچنین کسانی که به رقابت با هاشمی پرداختند، وارد سناریوی تضعیف هاشمی شده بودند. این نوشته همچنین بهانه هایی مثل کتاب خاطرات را تخریب هایی اثرگذار نامیده است!
● انتظارات از هاشمی
حضور هاشمی رفسنجانی در راس مجلس خبرگان علا وه بر آنکه از طرف گروه های مختلف سیاسی، مثبت ارزیابی شد، باعث گردید که خواسته های مطرح شده درباره چگونگی انتخاب و افراد حاضر در این مجلس و همچنین عملکرد آن، بار دیگر یادآوری شود و از هاشمی خواسته شود.
طی دو دوره انتخابات مجلس خبرگان در سال های ۷۷ و ۸۵، یکی از مواردی که بسیار طرح گردیده، لزوم حضور همه نخبگان و خبرگان علمی در این مجلس بود. حصر مجلس خبرگان به خبرگان فقهی با توجه به وظایف این مجلس که تعیین ونظارت بر کار رهبری است و اینکه تخصص های مختلف می تواند در این امر قضاوت دقیق تری داشته باشد، از نظر بسیاری از صاحب نظران، لازم نبوده و طی این سال ها به لزوم حضور خبرگان در رشته های دیگری چون علوم سیاسی و روابط بین الملل، اقتصاد، جامعه شناسی، تاریخ و حتی رشته های علوم تجربی و ریاضی در این مجلس پافشاری شده است.
از سوی دیگر با توجه به اینکه تابحال هیچ زنی به عنوان کاندیدا در انتخابات خبرگان حضور نداشته - چه رسد به آنکه در مجلس خبرگان باشد - نیز مورد توجه بوده و درخواست هایی مبنی بر تسهیل حضور زنان به عنوان نیمی از جمعیت جامعه در این مجلس طرح شده است.
همچنین علنی نبودن مذاکرات مجلس خبرگان همواره مباحث و موضوعات و چگونگی انجام وظایف این مجلس را از چشم مردم دور نگه داشته که ضروری است این امکان برای افکار عمومی فراهم شود تا از مباحث و جلسات این مجلس آگاهی بیشتری پیدا کنند.
این موضوعات، انتظاراتی است که از هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس مجلس خبرگان می رود; البته این بدان معنا نیست که هاشمی رفسنجانی می تواند به تنهایی و با تکیه به این جایگاه چنین تغییراتی را به انجام برساند، بلکه انتظار این است که هاشمی در جایگاه ریاست مجلس خبرگان روند این اصلا حات را تسهیل کند و در این راستا قدم بردارد. توجه به این نکته مهم است که این موضوعات، از جمله مسائلی است که تخریب کنندگان هاشمی مهم ترین مانع در برابر نیل به آنها هستند.
از سوی دیگر سخنرانی هاشمی رفسنجانی در اجلا س خبرگان در روز رای گیری - و قبل از انتخاب هاشمی به عنوان رئیس - را هم می توان به عنوان مانیفست هاشمی در خبرگان مورد نظر قرار دارد. او در این سخنان، از جنبه های مختلف اهمیت و کارکرد خبرگان را مورد توجه قرار داد و گفت: مجلس خبرگان می تواند وظایف مهم عملی نیز داشته باشد مثلا برخی از مسائلی که مقام معظم رهبری درباره سیاست های کلی و اصل ۴۴ قانون اساسی تصویب کردند و مسوولیت آن را برعهده نهادهایی مانند مجمع تشخیص مصلحت نظام گذاشتند، مجلس خبرگان می تواند از آنها در رابطه با وظایفشان توضیح بخواهد.
وی همچنین درباره مسائل روز بین المللی گفت: خبرگان رهبری باید با توجه به شرایط موجود بین المللی و مسوولیت های خود در رابطه با تحولا ت جهانی هشیار باشد.
امروز خطر بزرگی با طرح خاورمیانه بزرگ که از سوی دولت آمریکا مطرح شده، ما را تهدید می کند و هدف آنها سلطه در کشورهای منطقه به ویژه کشورهای نفت خیز است.
هاشمی رفسنجانی بقیه این قبیل سخنان خود را جمعه گذشته در نماز جمعه تهران گفت: «دوره جدیدی در خبرگان در حال آغاز شدن است، اگرچه مسیر همان مسیری است که از اول طراحی شده و تا بحال عمل شده، اما بحث جدی و انتظار خود خبرگان این بود که از ظرفیت مهم نمایندگان خبرگان بیشتر برای مسائل جامعه استفاده شود که البته این هم حق شان است چرا که نمایندگان خبرگان، نقطه تجمع دورکن نظام ما هستند.»
‌● تحلیل رسانه های خارجی
بیشتر رسانه های خارجی در تحلیل های خود درباره انتخاب هاشمی رفسنجانی، این انتخاب را نشانه ای از تمایل به اعتدال و پرهیز از تندروی در ایران برشمردند و با ادعای در حاشیه بودن مجلس خبرگان، هاشمی را فردی دانستند که می تواند نقش این مجلس را پررنگ تر کند.
رویترز این انتخاب را حاکی از این دانست که هاشمی دارای قدرت و اتوریته زیادی است و کنار گذاشتن او سخت است. این خبرگزاری در تحلیلی با عنوان «انتخاب هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس مجلس قدرتمند ایران» نوشت: انتخاب هاشمی به این منصب، قدمی برای احیای حیات سیاسی اش بود.
خبرگزاری فرانسه هم از سخنرانی هاشمی در مراسم افتتاحیه به عنوان نشانه ای برای اعضای مجلس خبرگان برای ایفای نقش بیشتر در سیاست ایران نام برد.
● حرف اول و آخر
آخرین نکته ای که درباره انتخاب هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس مجلس خبرگان باید گفت این است که انتخاب او به چنین مقامی، بهترین انتخاب می توانست باشد. نقش و جایگاه هاشمی در مبارزه، انقلا ب و سال های پس از پیروزی انقلا ب جایگاه ممتاز و ویژه ای است. هاشمی ۱۶ سال در مقام رئیس یکی از دو قوه خدمت کرده و یازده سال مقام ریاست مجمع تشخیص مصلحت را به عهده داشته است.
نزدیکی هاشمی با امام (ره) و مقام معظم رهبری، وجود او در مقام رئیس مجلس خبرگان را مثمرثمر و پرارزش می کند.
انتخاب هاشمی، می تواند پایانی بر بداخلا قی ها و تخریب هایی باشد که از سوی جریانی خاص علیه وی آغاز شده بود. شاید بتوان با این انتخاب عنوان کرد که دیگر شاهد اتفاقاتی از قبیل تشنج در سخنرانی وی در ۱۵ خرداد ۸۵ نباشیم و شاید این امر، مقدمه ای بر پایان چنین تشنج آفرینی هایی باشد.

نویسنده : حسین رهنورد

منبع : روزنامه مردم سالاری