وظایف و اختیارات بخش‌خصوصی

محمد نهاوندیان، رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، واجد هر صفتی باشد و هر اقدامی كه در مسیر كارآمد كردن فعالیت‌های بزرگ‌ترین نهاد بخش ‌خصوصی بردارد، تاكنون یك امتیاز مناسب نیز در كیسه دارد و آن مراسم صبحانه‌خوری است.
كه در اتاق تهران راه انداخته و اكنون نیز ادامه دارد. روز گذشته در این مراسم بود كه نمایندگان بخش‌خصوصی و نماینده نهاد دولت رودرروی هم ایستاده و صریح‌ترین ارزیابی‌ها، از رفتار و گفتار یكدیگر انجام دادند. داوود دانش‌جعفری وزیر اقتصاد و دارایی نكاتی را درباره وضعیت فعالان بخش‌خصوصی ایران به طور صریح ابراز كرد كه با انتقاد نیز مواجه شد.
دانش‌جعفری به عنوان نماینده دولت به چند نكته اشاره كرد كه اتفاقا از نكات حساس و اساسی‌اند كه به طور خلاصه به شرح زیرند:
الف) نماینده دولت تردید دارد كه بخش‌خصوصی ایران آنقدر توانایی و نیرو داشته باشد كه بتواند جانشین دولت شود و نقش‌هایی را كه این دولت اجرا می‌كند، ایفا كرده و جای خالی دولت را بگیرد.
ب) نماینده دولت با اشاره و كنایه و قرار دادن دولت به جای افكار عمومی به نمایندگان بخش‌خصوصی یادآور شد كه به رفتار آنها اعتمادی نیست، زیرا آنقدر تفكرات ملی ندارند یا آن را نشان نداده‌اند.
ج) نماینده دولت به طور ضمنی به بخش‌خصوصی یادآور شد كه به این زودی‌ها نباید منتظر واگذاری سهام شركت‌های دولتی باشند، چرا كه این اقدام به چندین برنامه توسعه نیاز دارد.
دقت در گفتار داوود دانش‌جعفری كه اتفاقا در میان بخش‌خصوصی ایران به وزیری با افكار روشن‌تر مشهور است نشان‌‌دهنده این است كه افكار و عقاید دوران رونق چپگرایی هنوز وجود دارد و باید همان‌طور كه وزیر اقتصاد نیز گفت فرهنگ‌سازی شود تا چنین عقایدی بار دیگر سر بر نیاورند.
چپگرایان در دنیای غرب براساس رفتار و عقاید مرتبط با واقعیت‌های جامعه خویش دولت را یك نهاد پاك دست و بخش‌خصوصی را نهادی غیرقابل اعتماد تلقی می‌كردند كه شاید در نبرد سیاسی دهه‌های ۱۹۵۰ به بعد كارساز بوده است، اما امروزه حتی بخش عمده‌ای از علاقه‌‌مندان به نیرومند بودن دولت در برابر بخش‌خصوصی نیز خصومت چندانی با فعالیت‌ها و سازوكار بازار آزاد ندارند.
البته این سخنان وزیر اقتصاد كه باید جامعه به بخش‌خصوصی اعتماد كند چندان حرف نادرستی نیست و این تكلیف و وظیفه صاحبان صنایع، بازرگانان، بانكداران، صاحبان شركت‌های بیمه و ... است كه افكار عمومی را متقاعد كنند و توده‌های مردم را مجاب كنند، منفعت آنها در كوچك شدن حجم دولت است، اما آیا راه باز است؟ آیا به طور مثال رادیو و تلویزیون ایران اجازه می‌دهد بخش‌خصوصی بدون اینكه هزینه‌ای بپردازد در راه اعتمادسازی با جامعه گام بردارد؟ آیا بخش‌خصوصی ایران اجازه دارد كه ایستگاه رادیویی و تلویزیونی سراسری خصوصی داشته باشد تا به افكار عمومی آموزش دهد كه دولت بزرگ چه زیان‌هایی دارد و چقدر از منافع آنها را با
ناكارآمدی هدر می‌دهد؟ بخش‌خصوصی ایران تا كنون البته در همین عرصه از همه توانایی‌های خویش استفاده نكرده و با جامعه و افكار عمومی و به ویژه تهیدستان ارتباط و تعامل نداشته است و می‌تواند جبران مافات كند. از طرف دیگر باید به نمایندگان محترم دولت یادآور شد كه نهاد دولت در ایران در نیم قرن گذشته به اندازه‌ای نقش و وظیفه برای خود تعریف كرده و آنقدر برای خویش اختیارات و منابع به چنگ آورده است كه بخش‌خصوصی ایران واقعا نمی‌تواند در كوتاه‌مدت جانشین دولت شود.
اما اگر اجازه داده شود كه وظایف و تكالیف و تعهدات دولت شرایط عادی پیدا كند و اختیارات كافی به بخش‌خصوصی نیز داده شود حتما این جانشینی توام با كامیابی خواهد بود.
نمی‌توان بخش‌خصوصی را امتحان پس‌نداده مردود كرد.
اجازه دهید بخش‌خصوصی دست‌كم در حوزه وظایف خویش عمل كند و آنگاه داوری كنید كه نمره قبولی می‌گیرد یا نه.
آنچه در این نشست گذشت و گلایه‌ها و رك‌گویی‌ها می‌تواند گامی به پیش باشد.

محمدصادق جنان‌صفت

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد