بررسی میزان شیوع، علل و عملکرد پرسنل مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی کردستان در آسیب‌ های ناشی از وسایل نوک‌ تیز و برنده آلوده در سال ۱۳۸۳

● زمینه و هدف:
آسیب های ناشی از نیدل ‌استیک که از آن طریق امکان ابتلا پرسنل درمانی به سه ویروس اصلی خونی HIV، HBV و HCV ) وجود دارد. در حالت کلی زیان های جانی و اقتصادی زیادی را به شاغلان عرصه بهداشت درمان وارد می ‌سازد به طوری که انجمن‌ های پزشکی کشورهای مختلف صنعتی را وادار به برنامه‌ریزی های کلان در جهت مراقبت از بیماران و ارائه آموزش و اطمینان از سلامتی پزشکان و همکاران آن ها کرده است (۱، ۲، ۳). با توجه به میزان شیوع بیماری های قابل انتقال از طریق خون در کشورهای آفریقایی و آسیایی و کشور ما بررسی علل و میزان شیوع جهت اتخاذ تدابیر لازم‌ امری ضروری است. این مطالعه با هدف تعیین میزان شیوع و علل آسیب ناشی از نیدل ‌استیک و اقدامات پس از آن در پرسنل مراکز درمانی دانشگاه علوم پزشکی کردستان صورت گرفت.
● روش بررسی:
این مطالعه توصیفی ـ تحلیلی، در مراکز درمانی در سطح‌ بیمارستان های دانشگاه از طریق پرسش‌ نامه ای که حاوی اطلاعات لازم در این خصوص بود به روش سرشماری در اختیار شاغلین قرار گرفت و در نهایت تعداد ۸۴۷ نفر آن را تکمیل نمودند. اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم‌افزار آماریSPSS مورد تحلیل قرار گرفتند.
● یافته‌ ها:
نتایج پژوهش نشان داد که اکثریت واحدهای پژوهشی ۷/۷۳% زن و میانگین سنی و انحراف معیار (۳۶.۱ ± ۷.۰۷) سال داشتند. از نظر تحصیلات اکثریت ۹/۴۷% لیسانس و شغل ۵/۷۴% پرستار، ۵/۵% ماما، ۳/۳% تکنسین بیهوشی، ۷/۷% آزمایشگاهی و ۹% رادیولوژی بودند. ۵/۵۷% سابقه پاشیده شدن ترشحات یا خون بیمار به داخل دهان یا چشم خود داشتند. از نظر نوع وسیله، سر سوزن و سوزن آنژیوکت به ترتیب با ۵۷/۴۳% و ۳/۳۵% بیشترین میزان آسیب را ایجاد کرده بودند. از دیدگاه پرسنل حجم زیاد کار و عجله از مهم ترین عوامل زمینه ‌ساز آسیب بودند. اختلاف معنی ‌داری بین مشاغل و آسیب ناشی از نیدل ‌استیک وجود داشت (p< ۰.۰۵).
● نتیجه‌گیری:
جلوگیری از آسیب های ناشی از نیدل استیک باید در اولویت برنامه‌ های مسوولین قرار گیرد. تهیه وسایل ایمن و تجهیزات پزشکی مطمئن همراه با آموزش‌ های لازم به کارکنان بهداشتی درمانی باید مد نظر قرار گرفته و در این راستا به مسائل صرفا اقتصادی توجه نشود و علاوه بر آن باید با ایجاد مراکز ویژه پیگیری و درمان بعد از آسیب، به سرنوشت کارکنان اهمیت داد.

محمدصالح واحدی
بهزاد احسن
مارلین اردلان
سیروس شهسواری

منبع : پایگاه اطلاعات علمی