ایوان تخت مرمر

ایوان تخت مرمر که بیش از این دیوانخانه و ایوان دارالاماره نامیده می شد در سال ۱۱۷۳ بنا گردید .
در دوران سلطنت سلسه قاجار ، شاهان در این مکان به سلام می نشستند و در ایام نوروز و عیدهای دیگر به طبقات مختلف مردم بارعام می دادند . ساختمان این عمارت دو بار دستخوش تغییرات وسیع شد ، بار اول در سال ۱۲۰۶ که آقا محمدخان به شیراز لشگر کشید و در آنجا قصر وکیل را ویران کرد و دستور داد پرده های نقاشی و آینه های قدی و مرمرها و ستون های بلند و درهای خاتم کاری آن را به تهران منتقل و در ایوان ایوانخانه نصب کنند ، ساختمان دچار تغییر شد ، سقف آن را بلندتر کردند تا ستون های مرمر را در آن کار گذارند و بعضی طاقچه ها و طاق نماها را پر کردند . تغییرات وسیع تر در حدود سال ۱۳۰۰ ه. ق در دوران سلطنت ناصرالدین شاه و در پی بروز خرابی هایی در ساختمان ایوان انجام شد.
تزئینات ایوان از گچبری ، سنگ تراشی ، خاتم کاری ، آینه کاری و منبت و مشبک بسیار زیبا و دل انگیز است . در این فضا شش پرده بزرگ نقاشی از فتحعلی شاه و جنگ نادر شاه با «یکن پاشا» سردار عثمانی ، میدان جنگ غوزیان ، شکارگاه شاه اسماعیل صفوی و پیکار امیر تیمور با «ایلدرم با یزید» سلطان عثمانی نصب شده است. در طاق نماهای زیر سقف نیز چندین تابلو کوچک رنگ و روغن از صورت زنان و مردان فرنگی در پشت شیشه نصب شده بود ، که برخی از آنها هنوز در این ایوان قرار دارد.
یکی از زیباترین متعلقات این ایوان ، که نام بنا نیز از آن مأخوذ است، «تخت مرمر» یا «تخت سلیمانی» است. این تخت در حدود سال ۱۲۲۰ ه . ق به دستور فتحعلی شاه از سنگ مرمر زرد معادن یزد ، توسط سنگ تراشان اصفهانی ساخته شد . طراحی تخت «میرزا بابای شیرازی نقاش باشی» و سرپرستی حجاری آن را استاد «محمد ابراهیم اصفهانی» حجار باشی دربار انجام دادند . تخت مرمر به شکل سکوی بلند دیواره داری روی دوش سه دیو و شش فرشته و یازده ستون مارپیچی که بعضی از آنها بر پشت شیر قرار دارند ، در وسط ایوان مستقر شده است . بر سطح عمودی پله ها و دست اندازهای دورادور آن ، اشکال و اشعاری برروی سنگ کنده کاری شده است .
از دیگر تزئینات این بنا ، دو درِ خاتم بسیار اعلا در دو طرف شاه نشین و اُرسی( نوعی درِ قدیمی که دارای چهارچوب مخصوص بوده و با بالا و پایین رفتن باز و بسته می شده است) پنج دری بسیار نفیس دیوار پشتی آن است.

منبع : بانک اطلاعات گردشگری