پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا
نخبگانی که مهاجرت می‌کنند
پدیده مهاجرت نخبگان و متخصصان به خارج از مرزها، برای نخستین بار در دهه ۱۹۶۰ به صورت مهاجرت اندیشمندان، متخصصان و صاحبنظران کشورهای در حال توسعه به امریکا، کانادا و اروپای غربی و اقامت آنها در این مناطق ظهور و بروز یافت.
این پدیده در عصر حاضر بر خلاف گذشته که مهاجرت نیروهای متخصص و نخبه جامعه امری طبیعی و منطقی می‌نمود و تابع عرضه و تقاضا بود، امروز در بیشتر موارد نه کشورهای مقصد و مهاجرپذیر به این همه مهاجر نیاز دارند و نه کشورهای مبدا از وجود همه این نیروها بی‌نیازند.
به عنوان مثال طبق آمار منتشر شده کشورهایی مثل هند و پاکستان از نظر پزشک در مضیقه به سر می‌برند حال آنکه پزشکان این کشورها در انگلستان ۴۵ درصد جامعه پزشکی این کشور را تشکیل می‌دهند. اصطلاح فرار مغزها را برای نخستین بار انگلیسی‌ها استفاده کردند. فرار مغزها ریشه در روابط امریکا و انگلستان داشت و بیانگر انگیزش مهندسین و پزشکان انگلیسی برای مهاجرت به امریکا، با هدف کسب درآمد بیشتر و دستیابی به محیط کار مناسبتر در کوچگاه بوده است. مفهوم این واژه در بیشتر زبان‌های اروپایی گویای معنای به خود کشیدن و جذب مغزهای پرورده است. برخی از نویسندگان مصری با عبارت دزدی مغزها از آن نام می‌برند.
● مهاجرت نخبگان و نقش آن در توسعه پایدار اقتصادی
نیروی انسانی به عنوان عامل تصمیم‌ساز و برخوردار از علم و فناوری، یکی از عوامل موثر در توسعه پایدار اقتصادی است. امروزه در کشورهای پیشرفته جهان، مدیریت، خلاقیت، ابتکار و استعداد نیروی انسانی مهمترین رکن را در فرآیند توسعه تشکیل می‌دهد. به همین جهت سیاستگذاری‌ها و برنامه‌های وسیعی برای جذب نیروی انسانی متخصص در این گونه جوامع اتخاذ می‌گردد تا فرایند توسعه از پویایی لازم در تمام ابعاد بهره‌مند باشد.
بخش وسیعی از هزینه‌های اجتماعی در کشورهای توسعه یافته صرف توسعه نیروی انسانی می‌شود و در قالب بودجه‌های بخش عمومی و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی تخصیص می‌یابد. سرمایه‌گذاری‌ها و بودجه‌های مربوط به بهداشت، آموزش و پرورش، آموزش عالی، تحقیقات و توسعه، رویکرد مهمی را در توسعه نیروی انسانی ایفا می‌کند و در کنار آن رفاه و امنیت اجتماعی اقتصادی زمینه‌های لازم را برای جذب نیروی انسانی متخصص و کارآمد فراهم می‌سازد.این سرمایه‌گذاری‌ها سبب می‌شود که فرایند توسعه اقتصادی در جوامع پیشرفته از سرعت کافی برای گسترش علم و فناوری و کسب سهم بیشتر در بازار کالاها و خدمات برخوردار گردد.
اما در جوامع در حال توسعه همچنان توسعه نیروی انسانی به لحاظ فقدان توان مدیریت جامعه با موانع جدی روبرو است و در نتیجه سیل مهاجرت نخبگان، متخصصان، کارشناسان و حتی کارگران ماهر و نیمه‌ماهر به سوی کشورهای توسعه یافته ادامه دارد.
زیان‌های ناشی از این امر نه تنها در بعد اقتصادی، بلکه در ابعاد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در کشورهای در حال توسعه قابل مشاهده است، هرچند که نمی‌توان این زیان‌ها را با اعداد و ارقام به صورت واقعی بیان کرد.
● مهاجرت نخبگان از ایران
در کشورهای در حال توسعه نظیر ایران سیل مهاجرت بویژه متخصصان و پژوهشگران جوان تداوم یافته و نارسایی های اقتصادی، اجتماعی و مشکلات و تنش‌ها گسترش یافته است. در همین حال فقدان دورنمای روشن برای شرایط زندگی آینده جوانان سبب شده تا سیل مهاجرت تقویت شود.
به گفته صاحبنظران، طی سالهای اخیر عده‌یی از متخصصان که احترام و منزلت اجتماعی خویش را مورد هجوم می‌دیدند و از سویی امکانات درآمدی آنان نیز محدود شده بود، ترک وطن کرده‌اند.
اینان همچنین معتقدند، بیش از ۸۰ درصد از مهاجرت‌ها خودخواسته نیست، چرا که هر انسانی به موطن خویش علاقه‌مند بوده. ولی اگر ارتباط ریشه‌یی خویش را با سازمان محیطی خود قطع شده ببیند، لاجرم مهاجرت می‌کند.
براساس آمارهای موجود سالانه هزاران دانش‌آموخته دانشگاهی از کشور خارج می‌شوند که بنابر اعلام صندوق بین‌المللی پول، خروج این حجم کلان از سرمایه‌های انسانی معادل خروج ۱۱ میلیارد دلار سرمایه از کشور است.
براین اساس کشور ایران همراه با سه کشور کره‌جنوبی، فیلیپین و چین تایپه، در صدر کشورهای نخبه گریز جهان قرار دارد.
پدیده مهاجرت نخبگان و متخصصان به خارج از مرزها، به دلیل آثار و تبعات فرهنگی، روانی، اقتصادی و نقش منفی آن در فرایند توسعه و تخریب اعتبار ملی و تغییر نسل‌های آینده به عنوان تهدیدی جدی برای حال و آینده کشور نگرانی‌هایی در سطوح مختلف مدیریتی و اجتماعی کشور ایجاد کرده است و از این نظر فرار مغزها را می‌توان مهمترین و حیاتی‌ترین هجرت‌ها در جامعه به شمار آورد. آثار و تبعات این پدیده که طبق آمارهای جهانی بیش از همه، کشور ما را تحت تاثیر قرار داده، از هر منظر و دیدگاهی که به آن بنگریم نگران‌کننده و جدی است.
احسان حسینی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران اسرائیل آمریکا مجلس شورای اسلامی دولت دولت سیزدهم روز معلم معلمان رهبر انقلاب مجلس خلیج فارس بابک زنجانی
آتش سوزی تهران پلیس زلزله معلم قتل شهرداری تهران سیل آموزش و پرورش قوه قضاییه سلامت دستگیری
قیمت طلا قیمت خودرو قیمت دلار خودرو بازار خودرو دلار بانک مرکزی ایران خودرو سایپا کارگران تورم قیمت
سریال مشهد تلویزیون فیلم سینمایی سینمای ایران سینما دفاع مقدس فیلم رسانه ملی موسیقی
مکزیک
رژیم صهیونیستی فلسطین حماس غزه جنگ غزه نوار غزه انگلیس ترکیه ایالات متحده آمریکا عربستان اوکراین یمن
استقلال فوتبال پرسپولیس سپاهان تراکتور علی خطیر لیگ برتر ایران رئال مادرید لیگ قهرمانان اروپا باشگاه استقلال بایرن مونیخ لیگ برتر
هوش مصنوعی تلفن همراه اینستاگرام اپل گوگل تبلیغات همراه اول پهپاد ناسا وزیر ارتباطات نخبگان
سرطان خواب فشار خون کبد چرب بیماری قلبی دیابت کاهش وزن مسمومیت داروخانه