درباره «پولیتزر»

(بدون شک «پولیتزر» ارزشمندترین جایزه ادبی دنیاست چون «نوبل»، رنگ و بویی سیاسی دارد).«اوژن فرومانتن» برای آنهایی که با ادبیات و خطوط خوانای آن ارتباطی احساسی دارند، جایزه ادبی «پولیتزر» بسیار ارزشمند و ویژه است.
از نگاه اهالی ادبیات بخصوص در ایالات متحده، «پولیتزر» و «نوبل» همان رقابتی را با هم دارند که سالهاست «کن» و «اسکار» از آن برخوردارند. عده ای اسکار را جایزه ای می دانند با زرق و برق فراوان و ایضاً تبلیغات وسیعی که روی آن می شود و در پاره ای از موارد جشنواره اسکار را عوام پسند و «کن» را از آن روشنفکران می دانند.چنین استنباطی درباره جایزه ای وجود دارد که سنگ بنای اولیه آن در قرن نوزدهم پی ریزی شد.
در دهم آوریل،۱۸۴۷ «ژوزف پولیتزر» از پدری مجار و مادری آلمانی در شهر ماکوی مجارستان متولد شد. به سبب آنکه پدرش در «بوداپست» بازنشسته شد، دوران رشد و شکوفایی را در این شهر پشت سر گذاشت.
تنها هفده سال داشت که به خدمت سربازی رفت و تصمیم گرفت در لیست نهایی سربازان اعزامی به اتریش قرار گیرد. قرار بود این افراد برای پیوستن به لژیون ناپلئون و اعزام به مکزیکو تعلیم داده شوند. وی مدتی را نیز در ارتش انگلیس برای خدمت در هندوستان سپری کرد.
به دلیل اینکه مادرش آلمانی بود، می توانست به زبان آلمانی و همچنین فرانسوی صحبت کند، اما زبان انگلیسی این روزنامه نگار بزرگ، بسیار ضعیف بود. پس از دوران سربازی به «بوستون» در ایالات متحده رفت و کار روی کشتی را برگزید. گزینه ای که هیچ وقت با روحیه اش سازگار نبود. پس از این دوران به «سنت لوئیز» رفت و در اوقات بیکاری به مطالعه زبان انگلیسی و حقوق پرداخت.
به دلیل آنکه دنبال جای خالی برای نشستن در کتابخانه می گشت و هیچ وقت پیدا نمی کرد، به اتاق بازی شطرنج پناه می برد و دیدن بازی بزرگان، از او یک شطرنج باز حرفه ای ساخت. همین کار اما او را به دنیای «ژورنالیسم» هدایت کرد و در ردای یک نویسنده آلمانی به استخدام جریده Westliche post درآمد. چهار سال در این رشته کارکرد و در سن ۲۵ سالگی قدم در راه نشر کتاب نهاد. در همین سال با دختری پروتستان به نام «کیت دیویس» ازدواج کرد. او در این سالها آموخته بود که چطور به زبان انگلیسی بنویسد و تکلم کند. شاید - که حتماً - دوری از زبان مجاری باعث شد تا وی در اظهار نظری عجیب عنوان کند؛ «کسی که به زبان سرزمینش آشنا نباشد، هویت ندارد!»
آشنایی با «جیمز ویمن برت»، سبب شد تا او پس مدتی بتواند روزنامه «نیویورک ورد» را تاسیس کند. روزنامه هایی که یکی از تاثیر گذار ترین جراید تاریخ آمریکا لقب گرفت. برت، سالها پس از مرگ پولیتزر، زندگینامه وی را منتشر کرد. پولیتزر به خاطر حضور در جنگ، با مشکل بینایی مواجه شده بود و هر لحظه از قدرت بینایی اش کاسته می شد، اما تأثیراتی که وی در عرصه مطبوعاتی آمریکا داشت، آن قدر شگرف و عمیق بود که بعد از مرگش، جامعه مطبوعاتی ایالات متحده، جایزه ای را به پاس زحمات وی با نام خودش بنیانگذاری کردند.
وی با کمک «برت» کتاب انقلاب یک زن را به رشته تحریر درآورد. در آن زمان روزنامه نیویورک ورد با تیراژی معادل ۶۰۰هزار نسخه در روز، پرتیراژ ترین جریده آن کشور محسوب می شد، اما فقدان پولیتزر برای این روزنامه نیز بسیار گران تمام شد. چون به خاطر بینایی و مشکلاتی که برای وی به وجود آمد، در سن ۴۳ سالگی از تحریریه بیرون رفت و هرگز به آنجا برنگشت!
در خلال سالهای ۱۸۹۸ - ۱۸۹۶ وی با همکاری ویلیام راندولف شیوه جدیدی در خبرنویسی مطبوعاتی ابداع کرد که مورد توجه بسیاری از روزنامه نگاران قرار گرفت. در ۱۹۰۴ کتاب «بررسی آمریکای شمالی» را به پایان رساند که مورد توجه آکادمی روزنامه نگاری کلمبیا در آمریکا قرار گرفت. وی در مقدمه این کتاب مانیفست خود را این چنین تشریح کرد؛ «جمهوری ما در حال رشد با توسعه یا سقوط است!»
در سال ۱۹۱۲ این آکادمی به پاس سالها تلاش و ممارست پولیتزر، جایزه ادبی پولیتزر را سراسری اعلام کرد. این جایزه در ۲۱ بخش اصلی به برندگان آن اهدا می شود. جالب آنکه جایزه ادبی پولیتزر در بخشهایی چون روزنامه نگاری، هنر موسیقی و ادبیات در نظر گرفته شده است.
● چند حاشیه درباره پولیتزر
جایزه پولیتزر معتبرترین جایزه روزنامه نگاری در آمریکا است که هر ساله (این جایزه به طور رسمی از سال ۱۹۱۷ اهدا شد) با نظارت دانشگاه کلمبیا به روزنامه نگاران (و نیز به نویسندگان و شاعران و موسیقی دانان) داده می شود. همچنین هر ساله بنیاد پولیتزر جوایز نیم میلیون دلاری خود را به بهترین عکسهای خبری در زمینه های مختلف اهدا می کند که در میان تمام عکسهای خبری جهان به عنوان بهترین عکس خبری افشاگرانه و جسورانه معرفی می شوند.
در سال های پایانی قرن نوزدهم، این خبرنگار مجاری تبار، با شخصیت بی بدیل خود و نیز مهارت در حرفه روزنامه نگاری، به حقیقت یابی دست زد.قصه این افشا گری به ماجرای انفجار رزمناو آمریکایی «مین» در خلیج هاوانا در سال ۱۸۹۸ باز می گردد.
این انفجار دستاویز اعلام جنگ ایالات متحده علیه اسپانیا بود و به الحاق کوبا، پورتوریکو، فیلیپین و جزیره گوام به این کشور منجر شد.شب ۱۵ فوریه ۱۸۹۸، حوالی ساعت نه وچهل دقیقه انفجاری عظیم در رزمناو «مین» روی داد. این ناو در لنگر گاه هاوانا غرق شد و ۲۶۰ تن جان خود را از دست دادند. بلافاصله پس از این حادثه، مطبوعات آمریکا اسپانیایی ها را متهم به بمب گذاری در بدنه کشتی کرده و اردو گاه های مرگ و حتی گرایش های آدمخوارانه آنان را به باد ناسزا گرفتند.
دونفر از اربابان جراید در پی این ماجرا با هم به رقابت برخاستند؛ ژوزف پولیتزر، از روزنامه ورلد و ویلیام راندولف هرتس از نیویورک ژورنال. این کارزار تبلیغاتی مورد حمایت آن گروه از تجار آمریکایی که سرمایه گذاری کلانی را در کوبا کرده بودند و رویای بیرون راندن اسپانیا را در سر می پروراندند، نیز قرار گرفت. رقیب ستیزه جوی پولیتزر از هیچ گونه تلاشی برای مبالغه یا برانگیختن احساسات مضایقه نمی کرد.
هرست هر روز، طی هفته های متوالی، چندین صفحه از روزنامه های خودرا به ماجرای مین اختصاص داد، علم انتقامجویی را افراشت و با پشتکار تمام تکرار کرد؛ مین را از یاد نبرید، مرگ بر اسپانیا . دیگر روزنامه ها نیز از او تبعیت می کردند. تیراژ نیویورک ژورنال ابتدا از ۳۰ هزار به ۴۰ هزارنسخه افزایش یافت و دیری نپائید که از مرز ۱۰۰هزار نسخه نیز گذشت.
● وصیتنامه پولیتزر
وی در وصیتنامه اش نوشته بود که هر سال به بهترین های هر حوزه، چهار جایزه به حوزه خبرنگاری، چهار جایزه به حوزه ادبیات و نمایشنامه، یک جایزه برای آموزش و چهار جایزه به صورت بورس خارج اعطا شود. در حوزه ادبیات، این جایزه به بهترین و جدیدترین رمان آمریکایی، کتاب درباره تاریخچه آمریکا، زندگینامه یک فرد مشهور آمریکایی و معرفی خدمات دولتی توسط مطبوعات داده شود.
اما بر اثر مرور زمان نحوه اعطای جایزه پولیتزر دستخوش تغییر و تحولات بسیاری شده است.از آغاز اعطای جوایز پولیتزر در سال،۱۹۱۷ هیات نظارت به «انجمن جایزه پولیتزر» تغییر نام یافت و اکنون تعداد جوایز به ۲۱جایزه رسیده و موضوعات جدیدی چون شعر، موسیقی و عکس نیزبدان ها اضافه شده است.ازوصیتنامه پولیتزر۸۸ سال می گذرد اما هر سال در ماه آوریل ریاست دانشکده کلمبیا برندگان معتبرترین جایزه ادبی، فرهنگی آمریکا را به طور رسمی اعلام می کند.پولیتزر در وصیتنامه اش مبلغ دو میلیون دلار به خاطر تأسیس دانشکده خبرنگاری وقف این دانشگاه کرده بود.
او عاشق روزنامه نگاری بود و این عشق در وصیت نامه اش نیز بازتاب یافته؛« من شدیدا به پیشرفت و ارتقای حرفه خبرنگاری علاقه مندم و زندگی ام را در این حرفه سپری کردم و به آن به عنوان یک حرفه بی نظیر نگریستم.معتقدم که اهمیت شگفت آن به خاطر تأثیراتش بر اذهان و افکار عمومی است.
مایلم که در جذب جوانان باشخصیت و توانا به این حرفه کمک کرده و همچنین آنهایی را که در این حرفه مشغول به کار هستند یاری دهم تا به بالاترین درجات روشنفکری و اندیشمندی و اصول اخلاقی نائل شوند. » پولیتزرهیچ گاه به خاطر تلاش هایش مورد تقدیر قرار نگرفت اما نامش نیک و پایدار باقی ماند.
نخستین روزنامه ای که توانست ۵ جایزه پولیتزر را به خود اختصاص دهد نیویورک تایمز بود.نیویورک تایمز در سال ۲۰۰۲ به دلیل پوشش خبری ۱۱ ستامبر وعوآقب آن موفق به چنین مقامی شده بود.
● قابل توجه وبلاگی‌ها
هیات مدیره جایزه پولیتزرچندی پیش اعلام کرد، در چهل و نهمین مراسم جایزه پولیتزر علاوه بر نوشته های چاپی، نوشته های اینترنتی نیز جایزه دریافت می کنند. روزنامه نگاران آنلاین می توانند در ۱۴ رشته جایزه پولیتزر در کنار روزنامه نگاران سنتی به رقابت بپردازند. اما نوشته های آنلاین فقط به شرطی که در یکی از روزنامه های آنلاین چاپ شده باشد مورد بررسی قرار می گیرد، بنابراین نوشته منتشر شده در سایت ها و وبلاگ مشمول داوری جایزه پولیتزر نمی شود. داستانهای اینترنتی و عکس های منتشر شده در روزنامه های آنلاین هم می توانند در ۱۴ رشته جایزه پولیتزر شرکت کنند.
سیگ گیسلر رئیس هیات مدیره جایزه پولیتزر می گوید؛این پیشنهاد راه را برای صنعت مطبوعات هموار می کند. یکی از دلایلی که باعث شد تا روزنامه نگاری آنلاین توسط هئیت مدیره پولیتزر به رسمیت شناخته شود، حادثه کاترینای آمریکا بود که وبلاگ ها و روزنامه های آنلاین نقش بسیار مهمی در پوشش خبری این حادثه طبیعی داشتند.
● این هم راهی برای دریافت پولیتزر
باربارا والش برای ماه ها در پی مصاحبه با قاتل محکوم به مرگ، ویلیام هورتون بود. سرانجام موفق شد موافقت وکیل او را به دست آورد. ویلیام هورتون دو سال از محکومیت ۸۵ ساله خود را در زندان ماساچوست به دلیل قتل کارگر پمپ بنزین گذرانده بود. در یکی از روزهای مرخصی خود برای دزدی به خانه ای در مریلند می رود و او را با ضربات چاقو به شدت مجروح، و به نامزد او تجاوز می کند. این کار منجر به تبلیغات حزب جمهوری خواه ضد کاندیدای ناموفق دموکرات ریاست جمهوری مایکل دوکالیس - که در آن زمان استاندار ماساچوست بود- می شود.
جمهوری خواهان مایکل را به دلیل اجرای سیستمی که در آن به قاتلان اجازه مرخصی داده می شود سرزنش می کردند. به هر حال والش از پشت میله های زندان شروع به مصاحبه با ویلیام کرد . او به عنوان نخستین سوال پرسید چطور شد که در روز مرخصی دست به انجام آن عمل کثیف زدی؟ با پرسیدن این سوال ویلیام تصمیم گرفت مصاحبه نکند، اما والش سریعا متوجه اشتباه خود شد و به منظور نجات مصاحبه موضوع بحث را عوض کرد.
او اجازه داد که ویلیام هر چه دلش می خواهد بگوید. مصاحبه ۲ ساعت طول کشید و در انتها والش توانست جواب تمام سوال های خود را به دست آورد.او به دلیل همین مصاحبه توانست جایزه پولیتزر را به خود اختصاص دهد.

علی رضا کیوانی نژاد

منبع : روزنامه کارگزاران