شاه تهماسب اول

نویسنده : پارسادوست - منوچهر
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۱/۰۵/۲۲
رده دیویی : ۹۵۵.۰۷۱۲
قطع : وزیری
جلد : گالینگر
تعداد صفحه : ۱۰۴۴
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۲
تیراژ : ۱۲۰۰
شابک : ۹۶۴-۵۷۳۵-۹۶-۳

این کتاب, تحقیقی است مفصل درباره اقدامات و دوران سلطنت شاه تهماسب اول صفوی .او در سال 919ه.ق/ متولد شد و در سال 930ه به تخت پادشاهی نشست و در سال 984ه.ق درگذشت .کتاب از هفت بخش تشکیل شده که طی آنها تلاش شده همه جوانب زندگی و سلطنت شاه تهماسب بررسی و ارزیابی شود .بخش اول به تولد و دوران خردسالی و نوجوانی تا جلوس بر تخت سلطنت تهماسب میرزا اختصاص دارد . بخش دوم بحثی است درباره روابط او با همسایگان که شامل ازبکان و سلاطین عثمانی, جنگ‌های متعدد با آنها و به ویژه مسئله پناهندگی سلطان بایزید به ایران است . در بخش سوم, قتوحات شاه تهماسب, شامل فتح قندهار, فتح شروان, فتح شکی و فتح سیستان بررسی شده است .حمله‌های مکرر شاه تهماسب به گرجستان نیز در همین بخش روایت گردیده است .بخش چهارم درباره روابط شاه تهماسب با همایون شاه, از خاندان گورکانی (مغولی) هند و پناهندگی او به دربار صفوی و اقدامات شاه تهماسب در قبال او است .در بخش پنجم دشواری‌های داخلی شاه تهماسب بازگو شده که مهم‌ترین آنها سرکشی‌های حاکم بغداد, سام میرزا, خواجه کلان خوافی, محمد صالح بتکچی, حاکم شوشتر, ملک جهانگیر رستمدار, ابای ترکمان, حکمران دزفول, حاکم خراسان و کردها است .شورش گیلانیان ـ به ویژه خان احمد گیلانی ـ و شورش مردم تبریز نیز از جمله درگیری‌های شدید داخلی شاه تهماسب است که در فصل دوم همین بخش توصیف شده است .در بخش ششم, طی پنج فصل کشورداری و سیاستمداری شاه تهماسب ارزیابی گردیده است1 :ـ سیاست داخلی (سیاست مذهبی, عالمان مذهبی, گرجیان, تشکیل سپاه قورچیان, ایرانیان, وزیران, صدر, قاضی), 2ـ رویه‌های کشورداری (فروش مقام‌ها, حرم‌سرا, حاکمان محلی, تشکیل شورا, آیین‌نامه), 3ـ شاه تهماسب و مردم, 4ـ انتقال پایتخت به قزوین, 5ـ سیاست خارجی شاه تهماسب (روابط با عثمانی, هند, حکمران سند, دکن, پرتغال, انگلستان و جمهوری ونیز) .بخش هفتم درباره سال‌های پایانی سلطنت و حیات شاه تهماسب بوده که پس از اشاره‌ای به چگونگی بیماری و مرگ او, عملکرد و سیاست‌های شاه تهماسب ارزیابی می‌گردد .در این بخش, از مقولاتی چون تعصب مذهبی, تقرب سادات, دین و حکومت, رواج خرافات, دگرگونی قزلباشی‌گری و شیعیگری یاد می‌شود .آخرین مباحث کتاب به شناسایی وضعیت هنرهای زیبا, شامل نقاشی, خوشنویسی, موسیقی, آواز, زبان و ادبی فارسی در دوره تهماسب اختصاص دارد .صفحات پایانی شامل ضمایم (چند فرمان و دست خط از شاهان صفوی), فهرست منابع و نمایه اسامی است .گفتنی است این کتاب در 1038صفحه به چاپ رسیده است .