آموزش برق به زبان ساده

● الکترون چیست؟
الكترون معنای یونانی كهربا است كهربا ماده ای است كه در مالش به پارچه پشمی باردار شده و خرده های كوچك كاه را جذب می كنداین ربایش بعلت نیرویی مرموز اتفاق می افتد كه یونانیان آن را الكتریسیته نامیده اند
▪ اجزای ماده :
همه مواد از ملكولهای شكل میگیرند كه آنها نیز خود از اتمها ساخته می شوند . اتمها از دو جز’ اصلی الكترون و هسته ساخته می شوند كه الكترونها در مدارهای مشخص بدور هسته در گردش می باشند .
چه عاملی سبب ماندن الكترون در مدار مشخص خود می شود ؟
بین الكترون و هسته نیروی جاذبه الكتریكی وجود دارد كه اندازه آن برابر نیروی دافعه گریز از مركز ناشی از چرخش سریع الكترون بدور هسته می باشد
● درون هسته چیست ؟
هسته شامل ذرات بسیاری است كه مهمتریت آنها از نظر جرم پروتون و نوترون است .
● بار الكتریكی چیست ؟
بین الكترونها و پروتونها نیروی جاذبه و بین خودشان باهم نیروی دافعه وجود دارد كه ماهیت این نیروها هنوز شناخته نشده است اما برای تحلیل ساده تر بارالكتریكی را مطرح كرده كه برای الكترون با علامت منفی و برای پروتون با علامت مثبت مشخص شده است.
● چگونه می توان مواد را باردار کرد ؟
روشهای باردار کردن ماده همان روشهای تولید الکتریسیته است .بعبارت دیگر می توان با استفاده از این روشها الکتریسیته تولید کرد . ساده ترین این روشها مالش دو ماده بهم است که باعث می شود الکترونها از یک ماده به ماده دیگری بروند و در نتیجه اختلاف بار بین دو ماده ایجاد شود . مثلا مالش یک میله شیشه ای به یک پارچه پشمی سبب باردار شدن هر دو ماده می شود که یکی بار مثبت ( کمبود الکترون ) و دیگری بار منفی ( ازدیاد الکترون) می یابد
● نیروی الكتریكی چیست ؟
بین بارهای الكتریكی اعم از مثبت یا منفی نیروی الكتریكی وجود دارد این نیرو به مقدار بار الكتریكی و فاصله آنها از هم بستگی دارد . مطابق قانون كولن مقدار نیرو از حاصل ضرب بارها در ضریب ثابتی كه به جنس محیط بستگی دارد تقسیم بر مجذور فاصله بین دو بار بدست می آید . اما در تحلیل ساده تر هرچه مقدار بارها بیشتر باشد مقدار نیرو نیز بیشتر و هرچه فاصله آنها بیشتر شود مقدار نیرو نیز كمتر می شود .
● مواد در حالت عادی از نظر بار الكتریكی چگونه اند ؟
همه مواد در حالت عادی دارای مقدار الكترون و پروتون مساویند به همین دلیل از نظر برایند بارهای الكتریكی خنثی می باشند .
● چگونه می توان یك ماده خنثی را باردار كرد ؟
هرگاه تعادل بین بارهای مثبت و منفی در یك جسم خنثی بهم بخورد ماده بار دار شده است . بهمین منظور كلیه روشهای تولید الكتریسیته كاری نمی كنند جز برهم زدن تعادل بین بارهای الكتریكی مثبت و منفی . می دانیم كه الكترون نسبت به پروتون قابلیت جابجایی و حركت بیشتری دارد . بنابراین می توان با دادن یا گرفتن الكترون ماده را باردار نمود . اگر تعداد الكترونها بیشتر از تعداد پروتونها شود جسم بار منفی و در صورتی كه عكس این حالت روی دهد جسم بار مثبت پیدا می كند .
●باردار كردن مواد چه ربطی به تولید الكتریسیته دارد ؟
اجازه دهید برای جواب به این سوال نخست مواد را دسته بندی كنیم
▪ مواد از نظر هدایت الكتریكی به چند دسته تقسیم می شوند ؟
همه مواد از نظر هدایت الكتریكی جز یك از سه دسته زیر می باشند
الف) هادی ها :
موادی كه براحتی برق را از خود عبور می دهند
ب) عایقها :
موادی كه برق را از خود عبور نمی دهند
ج) نیمه هادی ها :
این مواد در شرایط خاصی مانند هادی ها یا نیمه هادی ها عمل می كنند . اما در حالت عادی برق را به مقدار ناچیز از خود عبور می دهند
● جریان الكتریكی چیست ؟
هرگاه حاملهای الكتریسیته ( الكترونها ) در یك هادی بحركت درآیند جریان الكتریكی ایجاد می شوند . اما هر حركت الكترونی جریان برق نیست . بلكه این حركت باید در یك مسیر مشخص باشد .هر چقدر الكترونهای بیشتری در زمان كمتری در مسیر مشخص حركت كنند مقدار جریان نیز بیشتر می شود
● آمپر چیست ؟
برای دانستن میزان جریان باید بتوان آن را با عدد بیان كرد كه به همین منظور از واحد سنجش جریان كه همان آمپر است استفاده می شود
● مقدار یك آمپر جریان چقدر است ؟
هرگاه از یك هادی تعداد ۲۸/۶ ضربدر ۱۰ بتوان ۱۸ الكترون در یك ثانیه بگذرد این میزان الكترون در زمان یك ثانیه معرف یك آمپر جریان الكتریكی است
● ولتاژ چیست ؟
دانستیم هرگاه الكترونها در یك هادی در مسیر مشخصی بحركت در آیند جریان الكتریكی ایجاد می شود . اما الكترونها بدون دریافت نیرو و انرژی از مدار گردش بدور هسته خارج نمی شوند . بنا براین برای تولید جریان نیاز به یك نیرو داریم كه آن را از منابع تولید نیرو مانند باتری می گیریم . بعبارت ساده تر نیروی لازم جهت ایجاد جریان ولتاژ نام دارد كه واحد اندازه گیری آن ولت است
● چگونه می توان ولتاژ تولید كرد ؟
این سوال پاسخ سوال دیگری نیز می تواند باشد كه همان روشهای تولید الكتریسیته است . می دانیم كه انرژی تولید نمی شود بلكه از صورتی به صورت دیگر تبدیل می گردد . از آنجاییكه الكتریسیته هم انرژی است پس باید تبدیل شده انرژی های دیگر باشد . انرژیهایی كه بصورت متعارف برای تولید برق بكار می رود عبارتند از : انرژی شیمیایی در باتریها - انرژی مغناطیسی در ژنراتورها - انرژی نورانی در باتریهای خورشیدی - انرژی حرارتی در ترموكوپلها - انرژی ضربه ای در پیزو الكتریك و غیره
● مقاومت چیست ؟
الكترونها در هادی براحتی نمی توانند حركت كنند زیرا در مسیر حركت آنها موانعی وجود دارد كه بطور ساده آنها را مقاومت هادی در برابر عبور جریان می گوییم .هرچه قدر این موانع كمتر باشد عبور جریان بهتر صورت میگیرد و می گوییم جسم هادی بهتری است . این موضوع نخستین بار توسط سیمون اهم یك فیزیكدان آلمانی مطرح شد . به همین دلیل واحد اندازه گیری مقاومت اهم است
● منظور از مدار الكتریكی چیست ؟
حال با دانستن سه فاكتور اساسی در برق ( جریان ولتاژ مقاومت ) مدار الكتریكی را تعریف می كنیم : هر مدار الكتریكی یك مجموعه از تولید كننده برق - مصرف كننده آن و سیمهای ارتباطی بین ایندو است
▪ چند نوع مدار الكتریكی داریم ؟
دو نوع مدار الكتریكی وجود دارد
۱) مدار الكتریكی باز كه در آن ارتباط بین تولید كننده در نقطه یا نقاطی قطع است و در نتیجه جریان در مدار وجود ندارد
۲) مدار الكتریكی بسته كه مسیر عبور جریان كامل است و مصرف كننده از تولید كننده انرژی دریافت كرده و آنرا به صورتهای دیگر تبدیل میكند مانند یك لامپ كه برق را به نور تبدیل می كند .
● منظور از اتصالی در یك مدار یا اتصال كوتاه چیست ؟
هرگاه در یك مدار بسته جریان از مسیری بجز از مصرف كننده بگذرد و مقدار آن زیاد تر از حد مجاز باشد این وضعیت را اتصال كوتاه می گوئیم . در حالت اتصال كوتاه سیم كشی مدار و تولید كننده برق در معرض آسیب جدی قرار می گیرند زیرا جریان مدار بسیار زیاد شده و باعث داغ شدن سیم كشی و اضافه بار شدن منبع تولید كننده برق می گردند در نتیجه اتصال كوتاه باید سریعا و بصورت خودكار قطع شود كه این وظیفه بعهده فیوز است
● اساس كار فیوز چیست ؟
فیوز یك عنصر حفاظتی در مدار است كه هرگونه اضافه جریانی را كه بیشتر از مقدار نوشته شده روی فیوز باشد تشخیص داده و آنرا سریع قطع میكند . بدین صورت كه جریان اضافه سبب تولید گرما در فیوز شده و یك سیم حساس به حرارت را كه در مسیر عبور جریان و در داخل فیوز قرار دارد ذوب میكند و در نتیجه مسیر عبور جریان قطع شده و اتصال كوتاه بطور موقت برطرف می شود اما تا زمانی كه عامل ایجاد كننده اتصال كوتاه مرتفع نگردد عوض كردن فیوز فایده ای ندارد
● خطرات ناشی از برق كدامند ؟
خطراتی كه از برق ناشی می شوند عموما به دو دسته خطرات آتش سوزی و خطرات برق گرفتگی تفسیم میشوند . در صورتیكه در یك مدار الكتریكی اتصال كوتاه پیش آید و برطرف نشود جریان مدار بشدت افزایش یافته و حرارت زیادی تولد می كند . این حرارت سبب آتش گرفتن عایق سیم ها و گسترش آن به مواد آتش گیر دیگر است . خطر ناشی از برق گرفتگی مستقیما شخص را تهدید می كند
● جریان خطا چیست و چند نوع است ؟
در صورتیكه در مدار الكتریكی جریان از مسیر درست خود جاری نشود آنرا جریان خطا می گویند . این جریان ممكن است از طریق اتصال بدنه به زمین جاری شود یا از مدار اصلی بگذرد كه میزان آن بیشتر از حد مشخص مدار است كه آنرا اتصال كوتاه یا اضافه بار گویند . در حالت اتصال كوتاه دو نقطه ای از مدار كه نسبت به هم دارای ولتاژ هستند بهم اتصال می یابند ( توسط یك مقتومت بسیار كوچك ) و در حالت اضافه بار تعداد مصرف كننده ها بیشتر از مقدار مجاز آنها می شود
● منظور از برق گرفتگی چیست ؟
اگر جریان برق از بدن انسان یا حیوان بگذرد برگ گرفتگی ایجاد می شود . ممكن است اندازه جریان عبوری از بدن محسوس نباشد كه در این صورت برق گرفتگی قابل تشخیص نیست . اما در صورتیكه میزان جریان عبوری زیاد شود ابتدا شوك به بدن وارد می شود و در صورت زیادتر شدن جریان سبب قطع ضربان قلب - ایست تنفس و در نهایت مرگ مغزی می شود .
● اندازه جریان و ولتاژ مجاز چقدر است ؟
برای جریان متناوب ۱۵ میلی آمپر و برای جریان مستقیم ۶۰ میلی آمپر - ولتاژ متناوب ۶۵ ولت و ولتاژ مستقیم ۴۵ ولت است
● چگونه می توان شخص را از خطر برق گرفتگی محافظت كرد؟
به این منظور باید تمامی گزینه هایی را كه سبب برق گرفتگی می شود یافت و آنها را بی اثر كرد . مهترین عاملی كه سبب برق گرفتگی می شود اتصال بدنه است . در این حالت بكمك كلید FI یا سیم ارت یا كلید FU یا سیستم نول اتصال بدنه را حذف می كنیم . می توان از دستگاههایی استفاده كرد كه بدنه عایقی دارند و امكان اتصال بدنه در آنها وجود ندارد . می توان ولتاژ كار دستگاهها را كمتر از ولتاژ خطرناك برای بدن - كمتر از ۶۵ ولت - بكار برد و در نهایت می توان از ترانسهای ایزوله استفاده كرد كه باعث جدا سازی فاز برق شهر از تغذیه دستگاه می شود و در نتیجه در صورت اتصال بدنه خطر برق گرفتگی از بین می رود
● توان الكتریكی چیست ؟
اصولا توان به معنی سرعت تبدیل انرژی است . در دستگاههایی كه برای تبدیل انرژی بكار می روند هر چقدر این سرعت بیشتر باشد قدرت دستگاه نیز بیشتر است . مثلا در ژنراتور توان بیشتر نشاندهنده تولید انرژی برقی ! بیشتری است . در مصرف كننده ها نیز همین موضوع صدق می كند . لامپی كه توان بیشتری دارد نور زیادتری هم تولید می كند .
▪ توان را چگونه محاسبه كنیم ؟
سرعت تبدیل انرژی از تقسیم مقدار آن بر زمانی كه آن انرژی تبدیل شده بدست می آید.( انرژی الكتریكی از حاصل ضرب ولتاژ در جریان در زمان بدست می آید ) . اگر میزان انرژی را بر زمان تقسیم كنیم می ماند حاصل ضرب ولتاژ مدار در جریان آن كه این همان رابطه توان است (توان = ولتاژ × جریان ) . البته این رابطه فقط برای مدارهای دی سی صدق می كند و در مدارات آسی رابطه دیگری دارد كه بعدا به آن می پردازیم .
▪ واحد و دستگاه اندازه گیری توان چیست ؟
توان با واحد وات و در مقادیر بالاتر با كیلو وات و مگاوات سنجیده می شوند كه توسط واتمتر اندازه گیری می شود.● ادارات برق چگونه بهای برق مصرفی ! را محاسبه می كنند ؟
در همه انشعابات ؛ كنتور میزان انرژی تحویلی به مصرف كننده ها را اندازه می گیرد و توسط شماره هایی نشان می دهد . این شماره ها بر حسب كیلو وات ساعت است . برای دانستن میزان مصرف یك ماه : شماره ماه قبل را از شماره جدید كسر می كنند همچنین هر مشترك موظف است در ماه مبلغی را بعنوان حق اشتراك كه ارتباطی به میزان مصرف ندارد بپردازد . بعبارت دیگر شما هرچقدر برق مصرف كنید یك مبلغ ثابت ماهیانه بنام حق آبونمان به آن اضافه می شود . بهای برق مصرفی هم از حاصل ضرب مصرف یكماه در بهای هر كیلو وات ساعت بدست می آید كه در آخر به آن آبونمان و نیز مالیات صدا و سیما اضافه می شود . كه آخرین مورد هیچنفعی برای اداره برق ندارد
●چرا نرخ برق بصورت تصاعدی حساب می شود ؟
این امر به منظور تشویق مشتركین به مصرف كمتر می باشد . البته مصرف كمتر سبب كاهش بار نیروگاهها و پست های توزیع می شود و این خود باعث كمتر روشن ماندن ژنراتورها و پایین آمدن هزینه می شود . البته در كشورهای پیشرفته بعلت فراوانی نیروگاهها هزینه روشن كردن مجدد ژنراتور زیادتر از خاموش ماندن آن است و این سبب تشویق مصرف كننده به افزایش مصرف است بعبارت دیگر نرخ تصاعدی در این كشورها برعكس ایران است
● منظور از زمان اوج مصرف چیست ؟
در زمانها خاصی از شبانه روز بیشترین انرژی از شبكه برق كشیده می شود كه معمولا ابتدای شب است زیرا در این زمان بیشتر مصارف روشنایی در منازل و خصوصا مغازه ها وجود دارد . در این مواقع ژنراتورها بیشترین بار را متحمل می شوند و در نتیجه سوخت بیشتری نیز مصرف می شود .
● اساس كار كنتور چیست ؟
كنتور ها بر اساس نیروی الكترومغناطیس عمل می كنند . می دانیم كه اگر از یك سیم پیچ جریان برق بگذرد در اطراف آن یك میدان مغناطیسس ایجاد می شود كه شدت و جهت این میدان به جریان عبوری از سیم پیچ بستگی دارد . در كنتور های تكفاز دو دسته سیم پیچ وجود دارد كه یكی از آنها دارای تعداد دور كم و قطر بیشتر نسبت به دیگری است . سیم پیچ ضخیمتر با دور كمتر را سیم پیچ جریان و دیگری را سیم پیچ ولتاژ می نامند
● نحوه نصب كنتور تكفاز در مدار چگونه است ؟
سیم فاز را به سر سیم پیچ جریان وصل نموده و از سر دیگر آن فاز را می گیرند . و دو سر سیم پیچ ولتاژ را به فاز و نول وصل می كنند . زمانی كه مصرف كننده ای به كنتور وصل می شود جریان از سیم فاز و نول می گذرد . بعبارت دیگر جریان مصرف كننده از سیم پیچ جریان می گذرد و در آن یك میدان مغناطیسی ایجاد می كند . سیم پیچ ولتاژ كه همیشه به برق وصل است و دارای یك میدان مغناطیسی ثابت است كه مقدار آن هیچ ارتباطی به مصرف كننده متصل شده به كنتور ندارد . این دو میدان مغناطیسی بر هم اثر كرده و سبب ایجاد نیروی حركتی در صفحه آلومینیومی درون كنتور می شود . سرعت حركت این صفحه با جریان مصرف كننده رابطه مستقیم دارد . این حركت توسط یك محور و چرخ دنده به یك شماره انداز یا نمراتور ارتباط دارد و بر اساس گردش آن شماره ها زیاد می شود . این شماره ها بجز رقم اول میزان كاركرد كنتور یا همان مصرف انرژی الكتریكی را بر حسب كیلو وات ساعت نشان میدهند .البته درون كنتور قطعات دیگری هم نظیر : آهنربای سرعت گیر و پیچهای تنظیم و ... وجود دارند كه ما از توضیح آنها صرف نظر كرده ایم .
● انواع كنتور كدامند ؟
برای مصارف خانگی دو نوع كنتور تكفاز و سه فاز بطور عام وجود دارند كه در دسته بندی كنتورها به نوع اكتیو معروفند . اما در مصارف صنعتی می توان به كنتورهای راكتیو و كنتورهای دو تعرفه اشاره كرد كه در جلسات قبل مختصری در باره آنها توضیح داده ایم
● كنتور های پیشرفته چگونه كار می كنند ؟
در كشورهای برخوردار از تكنولوژی دیگر كنتور نویسی به مفهوم رایج آن در ایران منسوخ شده است . در این كشورها كه پول الكترونیكی بسیار رایج است از كنتورهای هوشمند كه در بازه های زمانی خاص میزان مصرف را مشخص كرده و به ادارات برق گزارش می دهند استفاده می شود . این كنتورها میزان مصرف را از طریق همان خطوط برقی كه آنرا می رسانند به توزیع كننده اطلاع می دهند و شركتهای فروشنده برق نیز بطور خودكار از حساب مصرف كننده برداشت می كنند . در صورت موجود نبودن حساب و پس از اخطارهای كتبی از طریق فرمان از راه خطوط برق بصورت خودكار كنتور برق مشترك را قطع می كند و مشترك پس از پرداخت هزینه می تواند از خدمات شركت فروشنده استفاده كند .
● آیا می توان سر كنتور را كلاه گذاشت ؟
این مساله مانند خرید كالایی است بدون پرداخت وجه آن و درنتیجه نارضایتی صاحب كالارا به دنبال دارد . هدف من از ارائه این راهكار سواستفاده از اعتماد اداره برق نیست و اما جواب این سوال : باید گفت كه می توان شماره انداز كنتور را از كار انداخت كه برای این كار سه راه حل وجود دارد
۱) قطع سیم پیچ جریان
۲) قطع سیم پیچ ولتاژ
۳) از حالت تعادل خارج كردن كنتور ............. اجازه بدهید كه این موضوع را زیاد باز نكنیم .
● چگونه با لمس كنتور به برق دار بودن آن پی ببریم ؟
زمانی كه برق به كنتور وصل می شود در سیم پیچ ولتاژ آن جریان ایجاد می شود . این جریان همانطور كه قبلا گفتم ارتباطی به مصرف كننده ندارد . این جریان میدان مغناطیسی را در كنتور ایجاد میكند كه سبب لرزش خفیف آن می شود . پس اگر كف دست را روی شیشه كنتور بگذاریم با احساس این لرزش متوجه برقدار بودن آن می شویم
● در كنار بعضی از كنتورها صدای وزوز ناشی از چیست ؟
این صدا كه شبیه جلیز و ولیز است ارتباطی به خود كنتور ندارد بلكه مربوط به فیوز است كه معمولا در كنار كنتور نصب می شود . اگر اتصال فیوز از نظر الكتریكی درست نباشد ( وجود فاصله هوایی در محل تماس ) و جریان زیادی از فیوز كشیده شود در این حالت قوسهای الكتریكی كوچكی در محل تماس ایجاد می شود كه باعث ایجاد این صدا می شود . این قوسها سبب ذوب سطحی محل تماس شده و مقاومت و حرارت محل تماس را افزایش میدهد . در نتیجه باعث افت ولتاژ و در نهایت قطع و وصل جریان می شود . برای از بین بردن این ایراد باید فیوز را محكم كرد ( برای فیوزهای پیچی ) یا در نوع مینیاتوری پیچهایی را كه سیم زیر آن قرار دارد سفت نمود . در آخر اگر رفع نشد فیوز را عوض كرد
● منظور از افت ولتاژ در شبكه ها چیست ؟
می دانیم كه هرگاه در یك مدار از مقاومت جریان بگذرد در دو سر آن ولتاژی ایجاد می شود كه مطابق قانون اهم از حاصل ضرب میزان جریان عبوری از مقاومت در مقدار مقاومت بدست می آید . در شبكه ها علاوه بر مصرف كننده ها كه به نوعی مقاومت بحساب می آیند مقاومتهای ناخواسته دیگری هم وجود دارند كه سبب كاهش ولتاژ دو سر بار می شوند . مهمترین این مقاومتها همان مقاومتهای سیمهای حامل جریان است . مقاومت سیمها با سطح مقطع آنها نسبت معكوس و با طول آنها نسبت مستقیم دارد به عبارت دیگر با افزایش طول یا كاهش سطح مقطع یا هردو میزان مقاومت سیمها زیاد می شود كه همین موضع افت ولتاژ را زیاد می كند .
● درصورت افزایش افت ولتاژ چه تاثیری در كاركرد مدار و شبكه ایجاد می شود ؟
ولتاژی كه به دو سر مصرف كننده می رسد همان ولتاژ خط است كه افت ولتاژ از آن كم شده . هرچقدر افت ولتاژ بیشتر باشد ولتاژی كه مصرف كننده می رسد كمتر خواهد بود . برخی دستگاهها در برابر كاهش ولتاژ كار زیاد حساس نیستند . مانند تلویزون یا سایر دستگاهها الكترونیكی . زیرا این دستگاهها در داخل مجهز به مدارات تثبیت كننده ولتاژ هستند كه به آن رگولاتور می گویند . اما برخی دیگر به كاهش ولتاژ بسیار حساسند . مثلا موتور ها یه لامپها كه نقطه كارشان تغییر می كند و همین امر در راندمان دستگاه تاثیر مستقیم می گذارد . بنابراین در طراحی شبكه باید افت ولتاژ مورد نظر قرار بگیرد .
● آیا می توان افت ولتاژ را صفر كرد ؟
در مدارات صفر كردن افت ولتاژ در صورتی ممكن است كه مقاومت سیمها را صفر كنیم كه این موضوع از نظر عملی امكان پذیر نیست . اما می توان مقدار آن را تا حد مجاز كاهش داد .
● منظور از حد مجاز افت ولتاژ چیست ؟
در طراحی دستگاهها مقداری تلورانس برای تغییر ولتاژ بصورت مجاز در نظر می گیرند به این معنی كه اگر ولتاژ در این محدوده مجاز تغییر كند دستگاه دچار اختلال نشود . از همین موضوع می توان به منظور تعیین درصد مجاز افت ولتاژ كمك گرفت . در شبكه های بطور كلی مقدار مجاز را ۵ درصد ولتاژ كل مدار در ابتدای خط در نظر می گیرند كه از این مقدار نیم درصد مربوط به ادارات برق است كه نباید بیشتر از این مقدار را افت داشته باشند . یك ونیم درصد در مصارف روشنایی و سه درصد برای مصارف موتوری در نظر می گیرند .
برای كاهش میزان افت ولتاژ یك سیستم باید تا حد امكان مقاطع سیم ها را زیاد انتخاب كرد . البته برای اینكار می باید ابتدا میزان جریان عبوری از سیستم یا همان توان مصرفی را داشت . سپس با در نظر گرفتن طول مسیر سیم كشی و نیز درصد مجاز افت ولتاژ سطح مطع مناسب را انتخاب كرد . ( محاسبه كرد ) كه برای اینكار از رابطه زیر استفاده می شود .
S=۲*L*I/X*DV*V
در رابطه بالا عناصر عبارتند از :
▪ L طول مسیر سیم كشی
▪ I اندازه جریان مصرفی
▪ X اندازه هدایت مخصوص سیم كه برای مس ۵۶ و برای آلومینیوم ۳۵ است
▪ DV اندازه در صد مجاز افت ولتاژ می باشد كه برای مصارف روشنایی ۵/۱ برا ی موتورها ۳ و برای پستها ۵/۰ درصد در نظر گرفته می شود
▪ V هم ولتاژ شبكه می باشد .
براحتی بكمك این رابطه نمره سیم قابل محاسبه است .
البته برای سادگی كار امروزه بیشتر از جداول انتخاب سیم استفاده می شود كه باید به یك نكته توجه داشت و آن این كه اگر سیمی را از این جداول انتخاب كردید حتما با توجه به فاصله مسیر سیم كشی دصد افت ولتاژ آن را حساب كنید و پس از مقایسه با مقدارمجاز مشخص كنید كه انتخابتان صحیح بوده یا خیر .

منبع : گروه اینترنتی سریر