گاز ایران، حلال مشکلات هند و پاکستان

این روزنامه به سخنان اخیر شوكت نخست وزیر پاكستان و وزیر اقتصاد سابق این كشور اشاره كرد كه گفته بود: هند و پاكستان برای حل مشكلات سیاسی دیرینه خود باید یك وابستگی دو جانبه بین خود ایجاد كنند و پروژه خط لوله گاز ایران- پاكستان- هند می تواند دو كشور را در زمینه انرژی به یكدیگر وابسته كند و به این ترتیب مشكلات حل شود.این گزارش افزود: مقام های دولت پاكستان پروژه خط لوله گاز ایران را در اولویت كاری خود قرار دادند، ولی درعین حال معتقدند كه این پروژه یك شبه به نتیجه نخواهد رسید و حداقل یك سال برای پیشرفت مذاكرات و نهایی شدن آن وقت لازم است.روزنامه دیلی تایمز با تحسین این استراتژی نوشت: كسی نمی تواند از سیاست ایجاد وابستگی متقابل بین دو كشور عیب جویی كند.گروه بحران بین المللی بروكسل نیز بیشتر در بیانه ای اعلام كرده بود: توسعه روابط اقتصادی بین دو كشور هند و پاكستان فرآیند صلح را تصریح می كند كه یكی ازمهم ترین این روابط احداث خط لوله گاز ایران- پاكستان- هند است.گروه بحران بین المللی بروكسل احداث این خط لوله را موجب افزایش مبادلات بین سه كشور اروپایی كرده و نوشت: بهبود روابط بین هند و پاكستان با توسعه راه های جاده ای و ریلی بین دو كشور نیز امكان پذیر است.این سازمان بین المللی، كاهش تعرفه های گمركی بین دو كشور را نیز یكی از راه های كاهش بحران بین هند و پاكستان ارزیابی كرد.روزنامه ایندیا تایمز نیز پیشتر نوشته بود: وزیر نفت هند آغاز عملیات امكان سنجی خط لوله گاز ایران- پاكستان- هند را به افزایش روابط دو جانبه با پاكستان منوط كرد كه این مسئله احتمالاً احداث این خط لوله را به خواب بی تعبیر تبدیل می كند. این روزنامه با تاكید بر این كه اجرای این پروژه با موانع جدید روبه رو شد، افزود: «مانی شانكار آیار» وزیر نفت هند در مذاكرات روز گذشته خود با «خورشید كازوری» وزیر امورخارجه پاكستان بحث از روابط تجاری و بازرگانی با پاكستان را به میان كشاند و خواستار افزایش روابط تجاری بین دو كشور شد.وزیر نفت هند تصریح كرده بود: آغاز مطالعات امكان سنجی این پروژه بدون در نظر گرفتن روابط جامع بین دو كشور ممكن نیست.این در حالی است كه پاكستان اعلام كرد: تا مسئله جامو و كشمیر حل نشود، نمی تواند به افزایش قابل توجه مبادلات تجاری بین دو كشور فكر كند.آر.كی پاچوری یكی از مقام های هند نیز اعلام كرد: مادامی كه پاكستان به افزایش مبادلات تجاری خود با هند دردیگر زمینه ها می اندیشید، مقام های دولت هند نیز تمایل دارند درخصوص این پروژه مهم گازی مذاكره كنند.وی تصریح كرد: افزایش قیمت نفت به بشكه ای بالاتر از 50 دلار حاكی از این است كه ضرورت بررسی پروژه خرید گاز ایران بیشتر شده است.پاچوری افزود: موضع گیری هند در قابل پروژه خط لوله گاز ایران- پاكستان- هند تعییر كرده است و ما در حال حاضر فكر می كنیم این پروژه قابلیت بررسی را دارد.وی با تاكید بر این كه هند با استفاده از این گاز می تواند برق تولید كند، از امكان صادرات این برق به پاكستان خبر داد و گفت: هند همچنین تمایل دارد به پاكستان سوخت بفروشد. بنابراین گزارش، ایران از سال 1996 پیشنهاد احداث این خط لوله را به هند و پاكستان دنبال می كرد، اما در پی ایجاد تنش بین این دو كشور جنوب آسیایی، پیشرفت مذاكرات متوقف شده بود.دولت پیشین هند كه واچپایی نخست وزیر آن بود، با رد این پروژه خواستار انتقال گاز ایران از طریق زیر دریا بود، در حالی كه هزینه آن سه برابر هزینه انتقال از طریق خشكی است.این در حالی است كه دولت جدید نرمش بیشتری در این خصوص ازخود نشان داده است.بنابراین گزارش، مقام های ایرانی معتقدند، این پروژه سالانه 300 میلیون دلار برای هند صرفه جویی در پی دارد. پاكستان نیز سالانه 600 میلیون دلار از طریق ترانزیت گاز درآمد كسب خواهد كرد.این گزارش حاكی است: دو كشور ایران و هند پیشتر تفاهمنامه همكاری درخصوص ایجاد شركت های سرمایه گذاری مشترك در پروژه های نفت و گاز امضا كردند كه در آن زمان سه مسیر متفاوت برای اجرایی شدن این پروژه پیشنهاد شد.
پیشنهاد اول، انتقال گاز ایران به هند از مسیر خشكی و خاك پاكستان بود كه تقریباً 2600 كیلومتر خط لوله مورد نیاز داشت. پیشنهاد دوم به انتقال گاز از طریق خط لوله از عمق كم دریا مربوط می شد كه این پروژه در همان زمان رد شد.پروژه سوم هم انتقال خط لوله از عمق زیاد دریا بود كه بسیار پرهزینه و دچار مشكلات فنی نیز بود. روزنامه فایننشال اكسپرس در این زمینه نوشت: مسیر انتقال خط لوله از طریق خشكی به خاطر این كه اقتصادی تر بود و مشكلات فنی نیز نداشت، مورد قبول دو كشور ایران و هند قرار گرفت؛ ولی دولت هند نگران این بود كه 500 تا 700 میلیون دلاری كه هر ساله به خاطر تعرفه گمركی به دولت پاكستان می پردازد. برای حملات تروریستی به این كشور مورد استفاده قرار گیرد.این در حالی است كه نیاز شدید هند به تامین منابع غنی انرژی، این كشور را برآن داشت تا این پروژه را دنبال كند و اخیراً وزیر نفت هند در نامه ای به نخست وزیر این كشور خواستار مذاكرات بدون تعهد بین سه كشور ایران، پاكستان و هند جهت پیشبرد این پروژه شده بود.

منبع: عصر اقتصاد، سه شنبه 5 آبان 1383

منبع : نمایشگاه بین‌المللی