فرصتی برای هویت یابی

تأثیرات مهمی كه گذراندن اوقات فراغت در دوران معاصر بر فضای سیاست، فرهنگ، اقتصاد و بر جوامع و خانواده و جوانان گذاشته است نه تنها مصرف كنندگان صنعت اوقات فراغت بلكه تولیدكنندگان كالاهای اوقات فراغت را نیز به تنوع طلبی و ساختار شكنی بنیادها وادار كرده است، تا دائماً و خلاقانه عناصری از اوقات فراغت را ابداع كنند و با انتخاب اجزاء متفاوت فرهنگی و تركیب آنها با یكدیگر، هویت های جدید را بجویند. این پیوند مستحكم، در گفتمانی كه جوانی را به عنوان سرمایه نه تهدید می شناسد، عامل تداوم فرهنگ و ادغام و یكپارچگی اجتماعی و توسعه روزافزون تولید فرهنگ شده است. فرهنگ و صنعت اوقات فراغت زمانی می تواند پاسخگوی درخواست جوانان باشد كه شاهد متنوع شدن عرصه تولید و مصرف در بخش فرهنگ باشیم و بدین ترتیب، شیوه های متناسب با نیازهای نوین گذران اوقات فراغت شكل گیرد. مطلبی كه در پی می آید برنامه اوقات فراغت جوانان را در برنامه چهارم توسعه مورد بررسی قرار می دهد كه از نظرتان می گذرد.بشر، امروز بیش از هر زمان دیگری، اوقات فراغت دارد. طبق پژوهشی كه در آمریكا انجام شده است، بین سال های ۱۸۹۰ تا ،۱۹۵۹ میانگین ساعات كار مردم، كه در سال ۱۸۹۰ بالغ بر ۱۰۰ ساعت كار در هفته بوده، در سال ۱۹۵۹ به ۶۰ ساعت كاهش یافته، كه در سال های اخیر از این مقدار نیز كاسته شده است. این كاهش ساعت كار و افزایش اوقات فراغت، لزوم توجه به این اوقات را آشكار می سازد. چارلز رایت بیل در مورد گذران زندگی، ارقامی (به طور میانگین) به دست داده است كه قابل توجه است:
انسان در طی سال، ۸۷۶۰ ساعت زمان در اختیار دارد كه به طریق زیر سپری می كند: در هر شبانه روز، ۸ ساعت برای خواب، ۸ ساعت برای كار، ۲ ساعت در رفت و آمد، ۲ ساعت برای خورد و خوراك و ۱ ساعت برای پوشیدن و تعویض لباس. با انجام این محاسبات برای یك سال، ملاحظه می شود كه در هر سال، ۱۹۳۰ ساعت وقت آزاد برای هر فرد وجود دارد كه ۲۲ درصد متوسط عمر یك انسان است. چنانچه این رقم را در مورد جمعیت فعال هر جامعه در نظر بگیریم، می توانیم به میزان نیروی اضافی و آزادی كه در اختیار هر جامعه است، پی ببریم.
با توجه به موارد فوق، با افرایش زمان فراغت، گونه های نوینی از فراغت نیز مطرح می شود. به طوری كه می توان گفت امروزه، فراغت پدیده ای جمعی تلقی می شود و با صنعتی شدن جوامع، پیشرفت وسایل ارتباط جمعی و مشاركت نهادهای گوناگون در امر برنامه ریزی برای اوقات فراغت، به صورت یكی از برنامه های مهم برای ملت ها و دولت ها در آمده است.امروزه تحقیق و برنامه ریزی برای اوقات فراغت در هر كشور فقط جزء وظایف دولت به شمار نمی رود، بلكه مراكز علمی، مسئولان برگزاری كنفرانس ها و سمینارهای منطقه ای و بین المللی نیز به فعالیت در جهت پژوهش و برنامه ریزی اوقات فراغت مشغول شده اند. یكی از این مراكز، «مركز اروپایی اوقات فراغت و آموزش» است كه در سال ۱۹۶۸ با همكاری یونسكو تأسیس شد و از سال ۱۹۶۹ فعالیت خود را آغاز كرده است. فعالیت های این مركز، به ایجاد جامعه شناسی جدیدی از اوقات فراغت با زیر شاخه های رسانه، جامعه شناسی، جهانگردی و... منجر شده است كه از نظر مفاهیم و موضوع ها، با دیگر خرده فرهنگ ها و به ویژه آنهایی كه به مسایل مربوط به جوانان علاقه مند هستند، مربوط می شوند. از فعالیت های دیگر این مركز، هدایت پژوهش در سطح ملی در كشورهای مختلف است. در بسیاری از كشورها، شمار متخصصان و مشاوران پژوهشی در امور اوقات فراغت با كمبود مواجه است. به همین دلیل، با فعالیت مركز مذكور و بحث های جامعه شناسی در مورد اوقات فراغت و گردهمایی ها، درج مقاله در نشریه جامعه و اوقات فراغت و تنظیم مجموعه ای از كتاب شناسی های این كشورها به صورت یك مجموعه بین المللی، در پژوهش ها و فعالیت های فرهنگی- آموزشی مربوط به اوقات فراغت هدایت می شوند.از سوی دیگر، پی بردن به اهمیت اوقات فراغت و برنامه ریزی برای این اوقات توسط دولت ها، معایبی نیز دربرداشته است؛ از جمله آن كه به جای توجه به مقاصد اصلی گذران اوقات فراغت، كه همان حفظ سلامت، گسترش بهداشت، آمادگی دفاعی، ایجاد نشاط، كسب آگاهی های اجتماعی و شركت در امور آموزشی است، از اوقات فراغت به عنوان عاملی برای تخدیر و سرگرم نگه داشتن ملل جهان توسط حكومت ها، به كمك وسایل ارتباط جمعی، سوء استفاده می كنند. بنابراین، باید توجه داشت، وظیفه پژوهشگران، ارزیابی و توجه به نحوه گذران اوقات فراغت و نهادهای برنامه ریز این اوقات نظیر: رادیو، تلویزیون، مطبوعات و برنامه های رایانه ای است.
مفهوم و تعاریف فراغت
فراغت در فرهنگ های گوناگون جایگاه مختلفی دارد و در تعریف آن، اختلاف آرا مشاهده می شود. پاره ای آن را آزادی از كار می دانند. در صورتی كه برخی آن را نوعی عامل و ابزار كنترل اجتماعی تلقی كرده اند. برخی نیز آن را زمانی غیر از بیكاری می دانند. از تمام این نظرها می توان استنباط كرد كه زمان فراغت زمانی است كه فرد با توجه به علاقه شخصی و قابلیت خود سپری می كند. با این حال، بررسی آرای اندیشمندان و محققان برای شناخت گسترده تر اوقات فراغت ضروری است.افلاطون در مدینه فاضله برای گذراندن اوقات فراغت تأكید زیادی بر موسیقی و ورزش دارد. اگوست كنت معتقد است اوقات فراغت لحظات امكان توسعه و پیشرفت انسان می باشد. انگلس پیشنهاد می كند كه از ساعت های كار كاسته شود، تا این كه به حد كافی زمان آزاد برای شركت در امور اجتماعی و عمومی باقی بماند. ماركس اوقات فراغت را در حقیقت فضای رشد و پیشرفت انسان تعریف می كند. برتراند راسل معتقد است فنون جدید این امكان را فراهم كرده است كه اوقات فراغت تا حدودی از چارچوب امتیازهای طبقه های ممتاز خارج شده در بین تمام افراد سرشكن شود.اوقات فراغت مانند هر نیازی، بسته به وضعیت فرد و محیط اجتماعی، متغیر بوده و میان جوانان و بزرگسالان تفاوت داشته و دائماً در حال تغییر است. علیرغم این كه دامنه سنی جوانی در كشور سنین بین ۱۵-۲۹ ساله تعریف شده است ولی با توجه به بررسی های آماری اكثر استفاده كنندگان از برنامه های فراغتی، نوجوانان و جوانان یعنی گروه سنی ۱۰ تا ۲۴ ساله كشور می باشند.اوقات در لغت به معنای زمان ها و فراغت به مفهوم آسایش، استراحت، آسودگی و رهایی از كار می باشد (فرهنگ دهخدا) و در اصطلاح عبارت است از: فرصت و زمانی كه پس از انجام رساندن كار و شغل روزانه باقی می ماند یا سرگرمی ها، تفریحات و فعالیت هایی كه به هنگام آسودگی از كار عادی با شوق و رغبت به آنها می پردازند. مفهوم اوقات فراغت با مفاهیم دیگری همچون فرهنگ، بازی، كار و ورزش ارتباط داشته ولی از تمام این مفاهیم متمایز می باشد. تعاریف گوناگونی برای اوقات فراغت از دیدگاه های مختلف جامعه شناختی، روانشناختی و فرهنگی و با توجه به رویكردهای مختلف نظری، ارایه شده است.علیرغم این كه تصور می شود فراغت خاص جامعه صنعتی بوده است، بررسی های تاریخی نشان می دهد كه در تمام مراحل تاریخی زندگی بشر، اوقات فراغت وجود داشته و در دوره ما قبل شهرنشینی، دوره شهرنشینی و قرن اخیر، توجه به چگونگی گذران اوقات فراغت افراد و پر كردن آن یكی از مسایل و دغدغه های دولت ها بوده است. در دین مبین اسلام نیز تاكید خاصی بر چگونگی گذران اوقات فراغت شده است و اسلام اساساً بر جهت گیری های علمی انسان تاكید و وی را مكلف می كند تا نسبت به گذران اوقات فراغتش احساس مسئولیت كند. از دیدگاه الهی اوقات فراغت در كنار اوقات كار قرار دارد و فرصتی است كه باید از آن برای پاسخ دادن به حس كمال جویی بهره برداری كرد. در احادیث رسیده از پیامبر اكرم(ص) و ائمه معصومین تاكید شده است كه انسان باید ایام روز خود را سه بخش نماید و یك سوم آن را به تفریحات و سرگرمی اختصاص دهد .اندیشمندان و متفكرین، كاركردهای گوناگونی برای اوقات فراغت و فعالیت های فراغتی قائل شده اند اما وجوه مشترك دیدگاه های این اندیشمندان حداقل شامل مواردی از جمله استراحت، تجدید قوا و تمدد اعصاب، تفریح و سرگرمی، رشد شخصیت و برقراری تعادل در شكل گیری هویت، كسب معلومات و ارتقاء آگاهی ها و پرورش و شكوفایی استعدادها و خلاقیت ها می شود. لذا برنامه ریزی برای اوقات فراغت جوانان ضمن این كه نقش مكمل در برنامه های رسمی تربیتی جوانان ایفا می نماید مانع از گسترش بزهكاری جوان شده و در شكل توسعه یافته خود می تواند جوانان را مسئولیت پذیر، جامعه پذیر و مشاركت جو به بار آورد.
تحقق كاركردهای اوقات فراغت فوق الذكر مشروط به موارد ذیل است:
- فارغ بودن از اجبار و وظایف اجتماعی
- نداشتن هدف سودجویانه
- احساس رضایت مندی و لذت
- انتخاب به نحو آزاد و دلخواه
- نداشتن هدف سیاسی یا عقیدتی (بررسی وضعیت اوقات فراغت جوانان، سازمان ملی جوانان، ۱۳۸۱)
- انواع فعالیت های فراغتی: مجموعه مطالعات انجام شده در خصوص انواع برنامه های فراغتی نشان دهنده تنوع بسیار زیاد هم در محتوای برنامه های فراغتی و هم در چگونگی اجرای آن می باشد. در یك تقسیم بندی كلی و هدف گرا، شیوه های گذران اوقات فراغت را می توان به چهار دسته كلی، شیوه های فردی غیرفعال از قبیل تماشای تلویزیون، استفاده از كامپیوتر و اینترنت و... شیوه های جمعی غیرفعال از قبیل تماشای مسابقات ورزشی و... شیوه های فردی فعال از جمله كارهای هنری، موسیقی، شركت در پایگاه های بسیج و... و شیوه های جمعی فعال از قبیل بازی و ورزش، گردش های دسته جمعی و... تقسیم كرد (كلیات طرح جامعه ساماندهی اوقات فراغت جوانان، سازمان ملی جوانان، ۱۳۸۲).وضع موجود
- استاندارد اوقات فراغت در ایران ۹۰ روز در سال و در جهان ۸۰ روز در سال می باشد
- از ۸۷۵۰ ساعت عمر یكساله انسان، ۶۸۳۰ ساعت (۷۸درصد) به كار تأمین نیازهای ضروری و ۱۹۲۰ ساعت (۲۲ درصد) اختصاص به فراغت دارد.
- میانگین ساعت فراغت روزانه جهانی ۵ ساعت و ایرانی ۲۳/۵ ساعت می باشد.
- با احتساب ۴/۲۴ میلیون نفر جمعیت ۱۰ تا ۲۴ ساله كشور (گروه هدف برنامه های فراغتی) و در نظر گرفتن ۲ روز در هفته از ۸ هفته ایام تابستان، حداقل نیاز فراغتی این گروه سنی در فصل تابستان برابر ۳۹۰ میلیون نفر روز می باشد.
- آمار عملكرد كلیه دستگاه های فعال در برنامه فراغتی در سال ۱۳۸۳ نشان دهنده این واقعیت است كه ۸۲ میلیون روز از نوجوانان و جوانان كشور را تحت پوشش برنامه های فراغتی قرار داده كه معادل ۲۱ درصد می باشد. این در حالی است كه این شاخص در سال ۱۳۸۱ برابر با ۲/۸ درصد بوده است.
- نسبت برنامه های فراغتی اجرا شده توسط تشكل های غیر دولتی جوانان از ۱/۳ درصد در سال ۱۳۸۲ به ۹/۴ درصد در سال ۱۳۸۳ رسیده است كه رشدی معادل با ۵۸ درصد را نشان می دهد (همان منبع، ۱۳۸۳).
- برنامه های علمی- تخصصی، ورزشی و دینی ارایه شده در فعالیت های اوقات فراغت در سال ۱۳۸۲ نسبت به سال ۱۳۷۹ از رشد مثبتی برخوردار بوده است و به ترتیب برابر با ۶/۱۲ درصد، ۶/۷ درصد و ۵/۱ درصد می باشد. این در حالی است كه برنامه های فرهنگی و هنری طی این دوره با رشد منفی معادل با ۱۴ درصد و ۹ درصد مواجه بوده است (همان منبع، ۱۳۸۳).
درصد هزینه اوقات فراغت از كل سبد هزینه خانوار شهری در سال ۱۳۸۲ برابر ۱/۱ درصد بوده است كه در مقایسه با سال ۱۳۷۹ هیچ تغییری نداشته است. در حالی كه این شاخص برای خانوارهای روستایی از ۱۷/۱ درصد در سال ۱۳۷۹ به ۴۳/۱ درصد در سال ۱۳۸۲ رسیده است (سالنامه آماری كشور، مركز آمار ایران، ۱۳۸۳).
- ۱۶ نهاد و وزارتخانه در امر اجرای برنامه های اوقات فراغت جوانان فعالیت می كنند.
- دولت (سازمان ملی جوانان) به طور متوسط در سال ۱۳۸۲ برای هر جوان شركت كننده در برنامه های فراغتی تابستان، ۲۳۳۱ ریال اختصاص داده است (قانون بودجه كشور، سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور، ۱۳۸۳). این در حالی است كه در همین سال هر خانواده ایرانی برای برنامه های فراغتی هر یك از اعضای خانواده خود در طول سال مبلغ ۷۷۹۲ ریال هزینه نموده است (سالنامه آماری كشور، مركز آمار ایران، ۱۳۸۲)، یعنی حدود ۳ برابر هزینه تخصیصی دولت.
- نسبت جنسی شركت كنندگان در برنامه های اوقات فراغت (دختران نسبت به پسران) نشان دهنده كاهش اندكی می باشد. یعنی از ۵۳ درصد در سال ۱۳۷۹ به ۵۱ درصد در سال ۱۳۸۱ رسیده است.
- ۳۵ درصد جوانان معتقدند كه كمك دولت به سازمان های غیردولتی جوانان، مهمترین راهكار افزایش نقش فراغتی آنهاست (همان منبع، ۱۳۸۳).
- اولویتهای نیازهای فراغتی جوانان به ترتیب ورزشی، هنری، سیاحتی، آموزشی و مذهبی می باشد (گزارش عملكرد اوقات فراغت جوانان، سازمان ملی جوانان، ۱۳۸۳).
نقاط قوت
- توسعه تشكل های غیردولتی و نهادهای مدنی در برنامه های اوقات فراغت جوانان طی سالهای اخیر
- حضور جدی بخش خصوصی در تولید ابزارها و كالاهای فراغتی
- متنوع شدن كالاها و خدمات مرتبط با برنامه های فراغتی
- اقبال استفاده كنندگان از شیوه های مدرن گذران اوقات فراغت
- افزایش استقبال جوانان برای حضور بیشتر در برنامه های فراغتی
- وجود مراكز و اماكن مناسب جهت گذران اوقات فراغت اعم از اردوگاه ها و...
در تبیین وضع موجود اوقات فراغت، مهمترین نقاط ضعف عبارتند از:
- عدم تناسب برنامه های ارائه شده با میزان فراغت مورد نیاز جوانان
- محدودیت امكانات و منابع دولتی در زمینه گذران اوقات فراغت در كنار سهم بالای جمعیت جوان كشور
- غلبه برنامه های فردی گذران اوقات فراغت جوانان به فعالیتهای جمعی آن
- پایین بودن سهم هزینه های اوقات فراغتی در سبد خانوار و احساس عدم ضرورت سرمایه گذاری در این زمینه از ناحیه خانواده ها
- ضعف سیاستگذاری یكپارچه در واحدهای هماهنگ كننده، پشتیبانی كننده و نظام ارزیابی و نظارت در واحدهای اجرایی
- عرضه محوری در برنامه ریزی و اجرای اوقات فراغت
- تصدی گری دولت در امور مربوط به گذران اوقات فراغت
- رشد و توزیع نامتناسب فضاهای فراغتی
- توزیع نامتناسب امكانات و فضاهای فراغتی در سطح ملی
- نارسائی در روش های تبلیغی و اطلاع رسانی امور اوقات فراغت
- ناهمخوانی و نامتناسب بودن امكانات و منابع با نیازهای فراغتی جوانان
- كم رنگ بودن مشاركت جوانان در نظام مدیریت و برنامه ریزی گذران اوقات فراغت
- ضعف هماهنگی فیمابین برنامه ریزیهای دولتی و غیردولتی در زمینه اوقات فراغت جوانان در سطح كلان
- رشد كند صنعت اوقات فراغت و روز آمد نبودن آن
- محدود بودن برنامه های اوقات فراغت به فضاها و دوره های زمانی خاص
- كمرنگ بودن جایگاه برنامه های فراغتی در نظام آموزش رسمی و غیررسمی
- غلبه شیوه های غیرفعال گذران اوقات فراغت به شیوه های فعال آن
- توقعات و انتظارات مردم در برنامه های فراغتی، بیشتر متوجه دولت و نهادهای حكومتی شده است تا بخش های خصوصی و غیردولتی
- نوع نگاه دستگاه ها به اوقات فراغت نگاه سخت افزاری است تا نرم افزاری
فرصت ها
- فرهنگ و هویت غنی دینی و ملی جوانان ایرانی
- گسترش تبادلات و مناسبات بین فرهنگی و بین المللی از طریق فضاهای مجازی و شبكه های ارتباطی
- توسعه و گسترش فعالیت های تبلیغاتی و اطلاع رسانی و افزایش سطح آگاهی در دهه های اخیر
- متنوع شدن برنامه های فراغتی و ارائه برنامه های جدید فراغتی
- بالارفتن آگاهی آحاد جامعه و نیاز تلقی كردن گذران اوقات فراغت و تاثیر آن در سلامت جسمانی و روانی در سطح بین الملل
چالش ها و تنگناها
- فقدان مبانی تئوریك منطبق با فرهنگ دینی، اسلامی و ایرانی
- خلاء موجود در نظام مدیریت عالیه در امور مرتبط به گذران اوقات فراغت اعم از سیاستگذاری، برنامه ریزی، هماهنگی، اجرا و نظارت
- تصدی گری دولت در اجرای برنامه های مربوط به گذران اوقات فراغت
- نامتعادل بودن سهم بخش دولتی، غیردولتی، خصوصی، خانواده ها و جوانان
- رقابتی نبودن فعالیتهای مربوط به گذران اوقات فراغت
- نامتناسب بودن شیوه های گذران اوقات فراغت فعال و غیرفعال، رسمی و غیررسمی و فردی جمعی
- فقدان تقسیم كار ملی منسجم و مدون و برنامه ریزی شده در زمینه گذران اوقات فراغت
- كمبود منابع مالی در بخش های دولتی، نهادهای عمومی و غیردولتی
- عرضه محوری در برنامه ریزی و اجرای گذران اوقات فراغت
- كمبود امكانات و منابع فراغتی متناسب با نیازهای جوانان
- توزیع نامناسب امكانات و فضاهای فراغتی در سطح كشور و محدود بودن برنامه های فراغتی به فضاها و دوره های زمانی خاص
- روزآمد نبودن و رشد كند صنعت اوقات فراغت
اوقات فراغت، زمینه ساز شخصیت و شكل گیری هویت جوان است و او را قادر خواهد ساخت كه به عنوان عنصری فعال، خلاق و پویا در جریان هویت یابی خود به ایفای نقش بپردازد. از این رو بهره برداری صحیح و سازماندهی شده از این زمان می تواند در نقش عنصری مكمل، خلاء نظام تعلیم و تربیت رسمی كشور در شكل دهی به هویت جوانان را برطرف نماید .
- اوقات فراغت همچون دوره جوانی پدیده جدیدی است كه از جامعه برآمده است. بنابراین باید در توجه بدان اقتضائات و ویژگیهای جامعه جدید را لحاظ داشت و در سازمان دادن آن از رویكردها و ابزارهای مدرن سود جست.
- اوقات فراغت به علت ذات دوره جوانی مهمترین بستر ایجاد هویت و درونی شدن ارزشهای اسلامی و ایرانی است.
- تكثر طبیعی و ناهمگونی، ویژگی برجسته اوقات فراغت در جامعه جدید و افزایش دهنده امكان تولید محصولات فراغتی بومی است.
- اوقات فراغت پدیده ای بسیار گسترده و بی حد و حصر است كه نمی توان آن را در حیطه های محدود كنترل شده باقی نگه داشت. اوقات فراغت دائما آماده سر ریز شدن از قالبهای از پیش تعیین شده رسمی در اشكال غیر رسمی و حتی مخفی است. بنابراین ضروری است به منظور هدایت و نظارت موثرتر، آن را به سطوح رسمی تر انتقال داد.
- امكان مدیریت موثر اوقات فراغت به علت گستردگی بی حد و حصر و تحرك دائمی آن در نوبه نو شدن روزانه، تنها در اجرای فعالیتهای آن در بخش خصوصی امكان پذیر است. در واقع ایجاد بازار كامل و ورود تام بخش خصوصی به عرصه تولید كالاهای فراغتی مهمترین فرصت در توسعه اوقات فراغت است زیرا تنها پویایی موجود در فعالیتهای بخش خصوصی، قادر به پاسخگویی به نیاز بسیار متنوع و در عین حال پویای اوقات فراغت جوانان است.
- آزادی شرط كافی توسعه صنعت اوقات فراغت بومی است. در صورت فقدان بازار كالاهای فراغتی و نیز آزادی عمل بنگاهها در تولیدات، بازار به بخش غیر رسمی و حتی به بخش زیرزمینی هدایت شده و كالاهای غیربومی در آن جریان می یابد.
- رویكرد اساسی در ساماندهی اوقات فراغت جوانان «رویكرد ارتقایی» است كه به تامین حداكثر نیازهای اساسی انسان (مادی و معنوی در عرصه فردی و اجتماعی) اعم از تعالی دینی و اخلاقی، تقویت هویت دینی و ملی و فرهنگی، سلامت جسمی و روانی، رشد، استقلال و خودشكوفایی، گسترش دانش و آگاهی، گسترش تعاون و همكاری ملی، منطقه ای و بین المللی، حفاظت از میراث فرهنگی و... نظر دارد.
- توجه به نیازهای خاص جوانان مثل تعالی معنوی، هویت یابی، مهارت آموزی، تحرك، تنوع طلبی، نوجویی، ابراز وجود و استقلا ل طلبی،
- در نظر گرفتن شرایط اقتصادی و اجتماعی خانواده و جامعه،
- توجه به تفاوتهای فرهنگی، قومی و جنسیتی،
- گسترش برنامه های فراغتی به تمام ایام سال و استفاده از الگوهای فعال، جمعی، روزآمد و استفاده از الگوهای نوین اوقات فراغت از مهمترین اصول و سیاستهای كلی برنامه اوقات فراغت جوانان به شمار می آیند.
راهبردها و رویكردها
- هر گونه برنامه ریزی در زمینه اوقات فراغت جوانان، باید متضمن شناخت اقتضائات، ظرفیتها و انتظارات دوره جوانی باشد. به عبارت دیگر برنامه ها بایستی به صورت تقاضامحور باشد نه عرضه محور و باید با مشاركت فعال آنان همراه باشد؛ به عبارت دیگر، نسل جوان باید در برنامه هایی كه مستقیما به سرنوشت آنان مربوط است، به صورت مسئولانه مشاركت نماید.
- در طراحی برنامه های ملی باید به روحیه نوگرایی و تنوع طلبی ویژه دوران جوانی توجه كرد و امكان خلاقیت و نوآوری را برایشان فراهم نمود. همچنین، در جهت گیری برنامه ها و فعالیتهای ویژه جوانان باید به بعد طراوت بخشیدن و فرح بخش نمودن آن توجه نمود تا روحیه نشاط و شادابی دوره جوانی در فعالیتها محفوظ و همچنان شكوفا و پایدار بماند و جوان احساس كند كه از اجرای برنامه و انجام فعالیتهای خود متناسب با خلقیات دوره جوانی لذت می برد.
- برنامه های اوقات فراغت جوانان باید مستمر، پویا و پیوسته باشد و از اجرای برنامه های مقطعی، ناهماهنگ و گذار پرهیز گردد و باید به رفع نیازهای جوانان در دو حوزه شهری و روستایی توجه شود؛ به گونه ای كه تراكم جمعیت شهری و افزایش روند شهرنشینی نباید موجب نادیده انگاشتن جوانان مناطق روستایی شود. همچنین، اجرای برنامه های فراغتی باید در چارچوب یك استراتژی دو سویه به گونه ای تنظیم گردد كه ضمن پاسخگویی به نیازها و انتظارات جوانان (جنبه حقوقی) به نیازهای جامعه مدنی در زمینه های سازندگی و محرومیت زدایی در ابعاد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی (جنبه های مسئولیت دهی) نیز توجه داشته باشد.
منابع:
۱ _ گزارش عملكرد اوقات سازمان ملی جوانان ۱۳۸۳
۲ _ كلیات طرح جامع ساماندهی اوقات فراغت جوانان سازمان ملی جوانان ۱۳۸۲

منبع : روزنامه همشهری