کلاچ و مجموعه آن

شمایی که خودروی خود را میرانید شگفت زده می شوید که بفهمید خودروی شما بیش از یک کلاچ دارد.فرقی ندارد که خودروی شما دارای دنده اتوماتیک باشد یا معمولی.در حقیقت بیشتر چیزهایی که در روز با آنها سر و کار دارید دارای کلاچ هستند.دریل ها و دستگاه های زنجیردار موتوری و حتی بازی (یویو) دارای کلاچ مرکزی هستند.
در این مقاله شما یاد می گیرید که کلاچ چیست/چرا ما به آن نیاز داریم و یا اینکه کلاچ چگونه در خودروی شما کار می کند.شما شگفت زده می شوید وقتی ببینید که کلاچ در کجاها و چگونه کار میکند.
کلاچ در وسایلی یا موتور هایی که دارای دو محور چرخشی هستند مفید است..در اینگونه موتورها یک محور توسط موتور یا پولی میچرخد و محور دیگری با کمک محور اولی چرخ ها را به حرکت در می آورد.به عنوان مثال در دریل یک محور توسط موتور می چرخد و دیگری با کمک اولی مته را می چرخاند.در این حالت کلاچ این دو محور را به هم وصل می کند یا به عبارتی دیگر آن دو را به هم قفل می کند.این کار باعث می شود که این دو محور با سرعت یکسان دوران کنند و وقتی که جدا باشند فقط محوری که به موتور متصل است دوران می کند.
در خودرو شما به کلاچ نیاز دارید چون موتور در همه حال در حال دوران است ولی چرخ های خودرو خیر.اگر بخواهیم خودرو را بدون خاموش کردن موتورمتوقف کنیم باید نیرویی که توسط موتور به چرخ ها وارد میشود را قطع کرد.برای این کار کلاچ با کنترل کردن لغزش بین بخش دوار موتور و بخش غیر دوار مجموعه جعبه دنده به آرامی این دو را به هم وصل می کند.
آشنا شدن با طرز کار کلاچ به شما کمک می کند تا کمی با مفهوم اصطکاک آشنا شوید.چیزی که معیار سختی لغزاندن جسمی روی سطح می باشد.اصطکاک معمولا از پستی و بلندی هایی که روی قسمتی از سطح وجود دارد به وجود می آید.حتی صافترین سطوح نیزپستی بلندی های ریزی دارند.هرچه این پستی بلندی ها بیشتر باشد اصطکاک با سطح بیشتر و در نتیجه لغزاندن جسم روی سطح سخت تر می شود.
● فلایویل/ صفحه کلاچ و اصطکاک:
دلیل کار کلاچ اصطکاک بین صفحه کلاچ و فلایویل می باشد.در سیستم کلاچ خودرو فلایویل به موتور وصل می شود..وقتی پای شما روی پدال کلاچ نیست یک فنر صفحه ی فشار را به صفحه کلاچ وصل می کند که در نهایت این دو به فلایویل وصل می شوند.این کار باعث می شود تا موتور به شفت داخلی مجموعه دنده قفل شده و با سرعت یکسان دوران کنند که در نتیجه نیرو به چرخ ها وارد شده و آنها را به حرکت در می آورند. مجموعه ی جعبه دنده اتوماتیک نیز شامل چندین کلاچ میباشند.این کلاچ ها با وصل یا جدا شدن خودکار خود به موتور خودرو را در حالت درگیر یا خلاص قرار می دهند.هر کلاچ توسط یک مایع هیدرولیکی تحت فشار به حرکت در می آید.وقتی فشار قطع شود یک فنر مخصوص کلاچ را دوباره به حالت اولیه باز می گرداند.
میزان فشار قابل تحمل برای کلاچ به اصطکاک بین صفحه کلاچ و فلایویل و نیرویی که فنر بر روی صفحه فشار می آورد بستگی دارد.
فنرهایی بر روی صفحه کلاچ وجود دارند.این فنرها جعبه دنده را از شک های حاصل از وصل و یا جدا شدن صفحه کلاچ به موتور محافظت می کند.این فنرها خیلی خوب کار میکنند ولی به هر حال مشکلات خاص خود را دارند..
● گونه های کلاچ:
گونه های زیادی از انواع کلاچ در خودروی شما و حتی در پارکینگتان موجود می باشد.نمونه ی ان در سیستم تهویه خودروتان است.در کمپرسور تهویه هوای خودرو یک کلاچ الکترومگنتیک وجود دارد .این کلاچ که کارش تقریبا شبیه ترموستات است زمانی که موتور روشن است کمپرسور را خاموش میکند.به طوری که وقتی جریان هوا از حلقه یاهنربایی عبور میکند کلاچ وصل می شود و بلافاصله پس از قطع جریان هوا کلاچ جدا می شود.
تقریباهمه ی خودروها یک فن خنک کننده جداگانه برای موتور دارند.این فن ها دارای کلاچی کوچک با کنترل رمواستاتیکی می باشند.این کلاچ در مرکز فن جایی که هوا از رادیاتور عبور می کند جاسازی شده است..درون این کلاچ یک مایع مخصوص وجود دارد که همزمان با بالا رفتن دما/دمای ان هم بالا می رود.این گرما باعث می شود تا فن با سرعت بیشتری دوران کند تا به سرعت موتور برسد.وقتی موتور سرد است مایع درون کلاچ نیز سرد باقی می ماند و وقتی که خودرو روشن می شود فن به آرامی دوران می کند تا موتور به دمای مطلوب خود برسد.
عضی از خودروها از سیستم لغزش محدود دیفرانسیل برخوردارند.هین سیستم با استفاده از کلاچ لغزش خودرو ره کنترل می کند.به این صورت که وقتی خودرو به سمتی منحرف می شود یکی از چرخ هاسریعتر از چرخ های دیگر می چرخد که در این حالت کنترل خودرو سخت تر می شود.اینجاست که سیستم لغزش دیفرانسیل به همراه کلاچ به کمک راننده می آیند.در این حالت کلاچ به موتور وصل می شود و از سرعت آن چرخی که سرعتش از دیگر چرخ ها بیشتر است می کاهد و آن را با سه چرخ دیگر هماهنگ میکند.

نویسنده : خشایار حیات غیب

منبع : carx1