سیمای پیامبر اکرم در قرآن‏

پیامبر اسلام، دارای لقب‏ها و اوصاف متعددی در قرآن است، از جمله:
▪ احمد. «مُبَشِّراً بِرَسُولٍ یَأْتی مِنْ بَعْدِی اسْمُهُ أَحْمَد»(۱)
▪ محمّد. «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّه»(۲)
▪ عبداللّه. «وَ أَنَّهُ لَمَّا قامَ عَبْدُ اللَّهِ یَدْعُوه»(۳)
▪ خاتم النبیین. «وَ لكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِیِّین»(۴)
▪ رحمهٔ للعالمین. «وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ رَحْمَهًٔ لِلْعالَمینَ»(۵)
▪ بشیر و نذیر. «یا أَیُّهَا النَّبِیُّ إِنَّا أَرْسَلْناكَ شاهِداً وَ مُبَشِّراً وَ نَذیراً . وَ داعِیاً إِلَی اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَ سِراجاً مُنیراً»(۶)
▪ دارای خلق بزرگ. «وَ إِنَّكَ لَعَلی خُلُقٍ عَظیمٍ»(۷)
▪ نرمخویی. «فَبِما رَحْمَهٍٔ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِك»(۸)
▪ دارای نام و نشان مكتوب در تورات و انجیل. «الرَّسُولَ النَّبِیَّ الْأُمِّیَّ الَّذی یَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِنْدَهُمْ فِی التَّوْراهِٔ وَ الْإِنْجیل»(۹)
▪ همراه با وعده پیروزی بر همه ادیان جهان. «هُوَ الَّذی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ»(۱۰)
▪ مبعوث بر همه بشریت. «وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ كَافَّهًٔ لِلنَّاس»(۱۱)
▪ مبعوث بر اجنّه. «قُلْ أُوحِیَ إِلَیَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقالُوا إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً»(۱۲)
▪ شاهد بر امت خود و شاهد بر تمام انبیا. «جِئْنا مِنْ كُلِّ أُمَّهٍٔ بِشَهیدٍ وَ جِئْنا بِكَ عَلی هؤُلاءِ شَهیداً»(۱۳)
▪ مورد تأیید الهی در برابر مسخره كنندگان. «إِنَّا كَفَیْناكَ الْمُسْتَهْزِئینَ»(۱۴)
▪ تثبیت دل با آیات قرآن. «كَذلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَكَ وَ رَتَّلْناهُ تَرْتیلاً»(۱۵)
▪ پذیرش شفاعت تا آنجا كه راضی شود. «وَ لَسَوْفَ یُعْطیكَ رَبُّكَ فَتَرْضی»(۱۶)
▪ دارای سعه صدر. «أَ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ . وَ وَضَعْنا عَنْكَ وِزْرَكَ . الَّذی أَنْقَضَ ظَهْرَكَ . وَ رَفَعْنا لَكَ ذِكْرَكَ»(۱۷)
▪ صاحب كوثر. «إِنَّا أَعْطَیْناكَ الْكَوْثَرَ»(۱۸)
▪ بر راه مستقیم الهی. «إِنَّكَ عَلی صِراطٍ مُسْتَقیمٍ»(۱۹)
● مأموریت‏های پیامبر اسلام
▪ بیرون آوردن مردم از ظلمات جهل، شرك و تفرقه به نور ایمان. «لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُماتِ إِلَی النُّور»(۲۰)
▪ تأمین زندگی نیازمندان از طریق گرفتن زكات و تشویق زكات‏دهندگان. «خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَهًٔ تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّیهِمْ بِها وَ صَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ »(۲۱)
▪ انجام عبادت خالصانه. «قُلِ اللَّهَ أَعْبُدُ مُخْلِصاً لَهُ دینی»(۲۲)
▪ استغفار برای امّت. «َ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُم»(۲۳)
▪ استقامت در راه. «فَاسْتَقِمْ كَما أُمِرْت»(۲۴)
▪ اقامه قسط و عدل. «وَ إِنْ حَكَمْتَ فَاحْكُمْ بَیْنَهُمْ بِالْقِسْط»(۲۵)
▪ امر به معروف و نهی از منكر. «یَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهاهُمْ عَنِ الْمُنْكَر»(۲۶)
▪ ارشاد خانواده. «وَ أْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلاهِٔ وَ اصْطَبِرْ عَلَیْها»(۲۷)
▪ انذار خویشاوندان و بستگان. «وَ أَنْذِرْ عَشیرَتَكَ الْأَقْرَبینَ»(۲۸)
▪ حلال و حرام را به طور آشكار بیان كند. «وَ یُحِلُّ لَهُمُ الطَّیِّباتِ وَ یُحَرِّمُ عَلَیْهِمُ الْخَبائِث»(۲۹)
▪ نعمت‏های خدا را به زبان آورد، تسبیح او گوید. «فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَ كُنْ مِنَ السَّاجِدینَ»(۳۰) و تسلیم او باشد. «قُلْ إِنِّی أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَم»(۳۱)
▪ كتاب‏های پیشینیان را بپذیرد، «جاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُم»(۳۲) و انبیای قبلی را تصدیق كند. «وَ صَدَّقَ الْمُرْسَلینَ»(۳۳)
▪ آیات الهی را تلاوت و مردم را به تزكیه و تعلیم و تقوا، فراخواند. «رَسُولاً مِنْهُمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَكِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَهٔ»(۳۴)
▪ نسبت به مؤمنین تواضع كند. «وَ اخْفِضْ جَناحَكَ لِلْمُؤْمِنینَ»(۳۵)
▪ بر خدا توكل كند. «وَ تَوَكَّلْ عَلَی اللَّهِ وَ كَفی بِاللَّهِ وَكیلاً»(۳۶)
▪ در راه او جهاد كند. «یا أَیُّهَا النَّبِیُّ جاهِدِ الْكُفَّارَ وَ الْمُنافِقین»(۳۷)
▪ به سوی او تضرع نماید. «وَ اذْكُرْ رَبَّكَ فی نَفْسِكَ تَضَرُّعاً وَ خیفَهٔ»(۳۸)
▪ در دعوت مردم به توحید از راه حكمت و موعظه وارد شود. «ادْعُ إِلی سَبیلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَهِٔ وَ الْمَوْعِظَهِٔ الْحَسَنَهِٔ»(۳۹)
▪ صبر و خلوص و عفو و صفح و مشورت شیوه او باشد. «فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْر»(۴۰)
▪ مردم را برای مقابله با دشمن بسیج و به جهاد تشویق نماید.
▪ با اسراء مهربان باشد و با مجروحین مدارا كند.
▪ پاسی از شب را به نیایش گذراند.
▪ راستی انسان احساس می‏كند بخش عظیمی از قرآن پیرامون شخص پیامبر و صفات و وظایف آن حضرت و مشكلات او و یاران با وفا و شیوه برخورد او با دوست و دشمن و كودك و بزرگ و زن و مرد، مؤمن و كافر و منافق است.
▪ آیا نشناختن چنین پیامبری با آن همه معجزات و كمالات، محرومیت نیست؟
▪ تكذیب و ایذاء و توطئه و عصیان، كتمان و كفر، مجادله، جنگ و مخالفت و مكر و افترا و تهمت جنون و سحر و شعر و كذب و كهانت و آزار دادن اهل بیتش و مهجور كردن كتابش چه توجیهی دارد؟
▪ آیا غیر از قرآن، مكتب شفابخشی آمده است؟
▪ آیا بعد از حق جز ضلالت راه دیگری است؟
▪ آیا رها كردن قانون آسمانی و رفتن به سراغ قوانین بشری، خسارت بزرگی نیست؟

پی نوشت :
۱) سوره صف، آیه ۶.
۲) سوره آل عمران، ۱۴۴؛ سوره فتح، ۲۹؛ سوره محمّد، ۲؛ سوره احزاب، ۴۰.
۳) سوره جنّ، آیه ۱۹.
۴) سوره احزاب، آیه ۴۰.
۵) سوره انبیاء، آیه ۱۰۷.
۶) سوره احزاب، آیات ۴۵ - ۴۶.
۷) سوره قلم، آیه ۴.
۸) سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.
۹) سوره اعراف، آیه ۱۵۷.
۱۰) سوره توبه، آیه ۳۳؛ سوره فتح، ۲۸؛ سوره صف، ۹.
۱۱) سوره سبأ، آیه ۲۸.
۱۲) سوره جنّ، آیه ۱.
۱۳) سوره نساء، آیه ۴۱.
۱۴) سوره حجر، آیه ۹۵.
۱۵) سوره فرقان، آیه ۳۲.
۱۶) سوره ضحی، آیه ۵.
۱۷) سوره انشراح، آیات ۱ - ۴.
۱۸) سوره كوثر، آیات ۱ - ۳.
۱۹) سوره زخرف، آیه ۴۳.
۲۰) سوره ابراهیم، آیه ۱.
۲۱) سوره توبه، آیه ۱۰۳.
۲۲) سوره زمر، آیه ۱۴.
۲۳) سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.
۲۴) سوره هود، آیه ۱۱۲.
۲۵) سوره مائده، آیه ۴۲.
۲۶) سوره اعراف، آیه ۱۵۷.
۲۷) سوره طه، آیه ۱۳۲.
۲۸) سوره شعراء، آیه ۲۱۴.
۲۹) سوره اعراف، آیه ۱۵۷.
۳۰) سوره حجر، آیه ۹۸.
۳۱) سوره انعام، آیه ۱۴.
۳۲) سوره بقره، آیه ۱۰۱.
۳۳) سوره صافات، آیه ۳۷.
۳۴) سوره جمعه، آیه ۲.
۳۵) سوره حجر، آیه ۸۸.
۳۶) سوره احزاب، آیه ۴۸.
۳۷) سوره توبه، آیه ۷۳.
۳۸) سوره اعراف، آیه ۲۰۵.
۳۹) سوره نحل، آیه ۱۲۵.
۴۰) سوره آل عمران، آیه ۱۵۹.

منبع : منادی