آیت الله بروجردی

● حرکت آیت الله بروجردی (۱۳۸۷ -۱۲۹۲ هـ)
ابهت، وقار و صلابت آیت الله بروجردی و عمل کرد ایشان به گونه‌ای بود که دولت وقت جرات انجام کارهای ضد اسلامی را در خود نمی‌دید. مبارزه با بهائیان، تربیت طلاب، اعزام مبلغ به خارج از کشور، تاسیس مجمع تقریب المذاهب و خدمات عمومی و اسلامی از فعالیت‌های اساسی این عالم فرزانه است.وی پس از مرحوم حاج شیخ ریاست‌حوزه علمیه قم را بر عهده گرفت.
● حرکت امام خمینی (قدس سره) (۱۴۰۹ -۱۳۲۰ هـ)
پس از رحلت آیت الله بروجردی و به وجود آمدن خلاء در رهبری حوزه علمیه قم حکومت پهلوی دست‌به اقداماتی زد که موجب خروش علمای درجه اول حوزه علمیه قم شد.طرح لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در دولت منشا خروش امام خمینی بر ضد طاغوتیان بود این لایحه شرط اسلام را از منتخبان و منتخبین برداشته و قسم به کتاب آسمانی جایگزین قسم به کلام الله مجید شده بود.با این طرح غیر مسلمانان و بویژه بهائیان در صحنه سیاسی قدرت و نفوذ بیشتری می‌یافتند.این حرکت دولت‌با مخالفت‌شدید امام خمینی و دیگر علمای حوزه مواجه شد و پس از کشمکش‌های بسیار سرانجام دولت لایحه خود را پس گرفت و اولین پیروزی برای حوزه‌های علمیه پس از رحلت آیت الله بروجردی به ثبت رسید. پس از یکماه شاه اصول شش گانه انقلاب سفید را مطرح کرد و به رفراندوم گذاشت که با مخالفت‌حوزه و دانشگاه مواجه شد.علما اعلامیه صادر کردند و امام خمینی نیز در اعلامیه خود چنین نگاشت: این رفراندوم مقدمه‌ای برای از بین بردن مواد مربوط به مذهب است.به دنبال این اعتراضات بازارها تعطیل شد و اعتصاب همه جا را فرا گرفت.اما رفراندوم برگزار شد و پس از آن تبلیغات داخلی و خارجی بسیاری روی آن صورت گرفت و دولت‌های اروپایی و آمریکا به شاه تبریک گفتند.
امام خمینی نوروز سال ۴۲ را عزای عمومی اعلام کرد و در محرم همان سال وعاظ و مبلغان به افشاگری علیه شاه پرداختند.۱۳ خرداد که روز عاشورا بود امام سخنرانی فرمود و علیه شاه و اسرائیل به افشاگری پرداخت.۱۴ خرداد امام دستگیر شد و ۱۵ خرداد مردم به خیابانها ریختند و آن واقعه عظیم و دلخراش به وقوع پیوست. امام در فروردین ۱۳۴۲ آزاد شد اما پیوسته مراقب اوضاع بود تا در مرداد ۱۳۴۲ حسنعلی منصور نخست وزیر قانون مصونیت قضایی اتباع آمریکا را در مجلس به تصویب رساند.
امام این قانون را استقلال و عزت ایران مغایر دانست و در روز چهارم آبان که مصادف با ولادت حضرت زهرا نیز بود سخنرانی کرد و نطقی آتشین ایراد فرمود که: قلب من در فشار است، ایران دیگر عید ندارد، عید ایران را عزا کردند، ما را فروختند، عزت ما را پایکوب کردند.
این سخنان در آن شرایط حساس احساسات مردم را بر انگیخت آنان با چشمانی اشکبار به سخنان مرجع تقلیدشان گوش می‌دادند و خود را برای دفاع از ایران و اسلام آماده می‌کردند.امام یک هفته بعد دستگیر و به ترکیه تبعید شد.موج اعتراضات اعتصابات و نامه‌ها و اعلامیه‌های علما به طرف شاه و دولت‌سرازیر شد.اما دولت‌با فشار و تهدید به‌طور موقت‌بر اوضاع مسلط گشت. امام خمینی پس از ترکیه به عراق رفت و ۱۴ سال در تبعید به سر می‌برد.در این مدت به سرکوب فعالیت‌های سیاسی مذهبی و قلع و قمع افراد و جریانهای اسلامی پرداخت.ساواک شاگردان و مروجان افکار امام را در زندانها شکنجه و آزار می‌داد، و عده‌ای را به شهادت رساند تا به خیال خود شعله‌های انقلاب را خاموش سازد.
شاه از سال ۱۳۵۳ به ترویج‌شاه دوستی و باستانی ستایی به جای اعتقادات مذهبی پرداخت در سال ۱۳۵۵ تاریخ هجری شمسی را که نمادی از حرکت و هجرت رسول خدا (ص) بود را به تاریخ شاهنشاهی ۲۵۰۰ ساله تغییر داد و در این مدت روابط گرمی با اسرائیل و آمریکا بر قرار کرد، تا اینکه در سال ۵۶ جرقه‌ای موجب خروش مردم شد.
۱۷ دی ماه ۱۳۵۶ در روزنامه اطلاعات به امام خمینی (ره) توهین شد.۱۹ دی ماه حرکت مردم قم در اعتراض به این جسارت انجام گرفت.عمال رژیم در این اعتراض تعدادی را به شهادت رساندند. این حادثه نقطه شروع انقلاب اسلامی ایران شد.چهلم شهدای قم در تبریز باعث کشته شدن تعدادی در این مراسم شد، و چهلم‌ها یکی پس از دیگری آغاز گشت تا به فرار شاه و ورود امام و پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ منجر شد.

منبع : روزنامه رسالت