فلسفه تجدد در ایران

نویسنده : نجفی - موسی
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۳/۰۳/۲۵
رده دیویی : ۹۵۵.۰۷۴۰۴۴
قطع : رقعی
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۲۲۰
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
شماره کنگره : DSR۱۳۱۵/ت۳ن۳۳
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۱۵۰۰
شابک : ۹۶۴-۳۰۴-۱۵۷-۳

نویسنده در این کتاب طی ده فصل ماهیت و فلسفه 'تجدد' در ایران را بررسی می‌کند. وی نخست مقوله نوگرایی در ایران را به دو جریان متفاوت و جدا از هم تقسیم می‌کند. یکی تحول و نوزایی بومی و محلی که از آن به نام 'تجدد' یاد می‌کند و دیگری نوزایی و تحولی که در پی ورود مغرب زمین به ایران مطرح شده و 'مدرنیته' یا 'مدرنیزاسیون' نامیده می‌شود. او معتقد است تحولات ایران را باید در مقایسه با این دو جریان سنجید. نویسنده در بررسی خود اندیشه اصلاح طلبی دینی, نهضت‌های اسلامی, تلاش‌های اصلاحی شخصیت‌هایی چون عباس‌میرزا, قائم مقام فراهانی و امیرکبیر, صاحبان اندیشه‌های جدید و مروجان اندیشه‌های مترقی مانند محمد علی فروغی, افضل الملک و سید جمال الدین اسد آبادی را بر پایه میزان پیوند تجدد با مدرنیته مورد بحث قرار داده و در پایان, معتقد است 'تاریخ استعمار در ایران, از خودبیگانگی, آشفتگی‌های فکری و سیاسی و بخشی از انحطاط تاریخی جامعه ایران به غلبه سطوح و درجات بالاتر مدرنیته نسبت به تجدد باز می‌گردد و نهضت‌های اسلامی, هر یک با وقوف به این صورت مسئله و نیز با تقویت هر یک از اندیشه‌ها, مبانی و اصول تجدد و هویت ملی, در حقیقت به آسیب‌شناسی و بحث در این مورد پرداخته‌اند'. مولف سرنوشت مشروطیت, نهضت‌ملی شدن صنعت نفت و ماجرای روشنفکری در کنار اندیشه دینی را از منظر یاد شده به بحث گذاشته است. عناوین فصول دهگانه کتاب از این قرارند: 'فلسفه تجدد و ماهیت تاریخی آن در ایران', 'تجدد ملی و مدرنیته در تعامل فکری ـ تاریخی ایران و اروپا', 'طرح تجدد ایران میرزا تقی خان امیرکبیر و ذهنیت تاریخی و صورت مسئله امروز ما', 'بازیابی تمدن اسلامی در عصر مشروطیت و 'نسبت' آن با طرح عالم جدید غرب', 'نقد فلسفه عرفی‌سازی نهضت ملی نفت و فقدان بازیابی خودآگاهی تاریخی', 'ضرورت 'نقد نسبت‌ها' و تصحیح 'صورت‌سازی' وجود تاریخی ما', 'اصلاح‌طلبی غربی و فلسفه تجدد ایرانی (آزادی‌خواهان مقدس و زمانه نامقدس)', 'شهر خدا' (تصرف فقیهان شیعه در جوهر فلسفه سیاسی غرب)', 'ماهیت اصلاح‌طلبی در ساحت اندیشه (غرب مسیحی ـ غرب سکولار ـ تشیع و سایر مذاهب اسلامی)' و 'دو سطح تحلیل تاریخ تحولات ایران (اصول اندیشه تعالی در نقد اندیشه ترقی). کتاب با نتیجه‌گیری و فهرست منابع به پایان می‌رسد.