مدل برای طراحی فضاهای آموزشی سازه گرا

طراحی محیطهای سازه گرا به تعمیق و مانایی یادگیری کمک می کنند جهت برقراری چی محیطی نیازمند به الگویی هستیم که محیط خود را بر اساس آن طراحی نماییم این مقاله به ما در نیل به هدفمان کمک می نماید . گرچه برای محیطهای آموزش مجازی طراحی شده اما در کلاسهای چهره ه چهره هم قابل پیاده سازی است .
این مدل بیانگر یک مشکل , پروژه , پرسش , و یا موضوعی است که محیط آموزشی بر روی آن تمرکز می یابد و در این امر انواع سیستم های تفسیری و ذهنی دخیل می گردند . هدف یادگیرنده , تفسیر مسائل و حل مشکلات / تکمیل پروژه / پاسخ به سوالات و تصمیم گیری درباره موضوعات مختلف است. در این امر , موضوعات مرتبط و منابع اطلاعاتی در درک موثرمسائل و پیشنهاد راه حلهای ممکن پشتیبان خوبی محسوب می گردند ,‌ وسایل یادگیری به دانشجو کمک می کنند تا به تفسیر و توضیح وضعیت مسائل بپردازد , ابزار همکاری / محاوره ای امکان ارتباطات دانشجویان را فراهم می سازد تا بدین صورت به مشورت درباره مسائل بپردازند ,‌ و سیستمهای پشتیبان اجتماعی به اساتید این فرصت را می دهند تا به اجرای این طرح-CLE - مشغول شوند .
● پرسش / موضوع /مسئله/ پروژه
کانون اصلی در محیطهای آموزشی سازه گرا بر روی پرسش , مسئله , موضوع , مشکلات و یا طرح کاری استوار گردیده که دانشجویان بایستی سعی در حل و یا رفع آنها نمایند . تمامی این موارد هدف اصلی یادگیری را تشکیل می دهند . اختلاف اصلی بین CLE و آموزش موضوعی این است که در این در محیط , موضوعات یادگیری دانشجو را به فعالیت و حرکت در می آورند.
در آموزش موضوعی ,‌ عملکرد مسائل بعنوان مثالها و یا کاربرد مفاهیم و اصول یادگیری آموزش داده می شود . به دانشجویان موضوعات مربوطه آموزش داده می شود تا به حل مسائل بپردازند در صورتی که حل مسائل بایستی در جهت کاربرد یادگیری باشد .
CLE را می توان طوری پایه ریزی کرد تا بتواند از یادگیری بر اساس پرسشها, بر اساس موضوعات, بر اساس طرحها و یا بر اساس مشکلات مربوطه, پشتیبانی بعمل آورد. یادگیری براساس پرسشها , با سوالات نامعین و بحث برانگیز آغاز می گردد . در یادگیری براساس موضوعات , دانشجویان از طریق مطالعه مواد درسی و سپس تهیه خلاصه ای از آن به کسب علم و مهارتهای تفکر می پردازند . یادگیری موضوعات در متون معتبر به تثبیت رسیده است ,‌ فراگیرندگان بایستی به مدیریت این ترکیبها پرداخته و درمورد آنها تفکر نمایند . یادگیری براساس طرحها , بیشتر بر روی دوره های طولانی مدت واحدهای تکمیلی آموزشی تکیه دارد. دانشجویان می توانند بر روی طرحهای پیچیده شامل موضوعات چندگانه متمرکز شوند . آنها به مناظره عقاید , طراحی و هدایت نمودن تجارب خود , و تبادل یافته های خود خواهند پرداخت . یادگیری براساس مشکلات تکمیل دوره های آموزشی را بعهده دارد و در این راه از دانشجویان می خواهد تا با اتکا بر دانش خود , به یادگیری توام با رفع مشکلات عدیده در طول برنامه آموزشی , بپردازند . یادگیری بر اساس موضوعات , طراحی و مشکلات , پیچیدگی مستمر و پی در پی بوجود می آورد ولیکن همگی آنها از یک فرضیه مشترک درباره فعالیت ,‌ ساختار , و یادگیری صحیح بهره می برند . CLE برای حمایت از هریک از این موارد می تواند توسعه یابد.
● مدل برای طراحی محیطهای آموزشی سازه گرا
مسئله مهم این است که مسائل جالب توجه , مرتبط و متضمن را برای حل کردن فراهم نمائیم. این مسائل نبایستی بسیار شاخص و معین باشند . ترجیحا بایستی کمتر توصیف شده باشند و از ساختار ضعیفی برخوردار باشند به صورتی که این جنبه ها از نظر دانشجویان دور نمانده و کاملا قابل تشخیص باشند . ساختارهای نابسامان از اهداف خاصی پیروی نمی کنند و دارای راه حلهای چندگانه بوده و یا اصلا راه حلی ندارند . شما بعنوان یک معلم باید تصمیم بگیرید که پیش نیاز درسی دانش آموزان را ارتقا دهید و یاقابلیت پرداختن آنان برروی مسائلی راکه تعیین نموده اید , بپرورانید . مسائل در CLE نیازمند آن است که شامل سه جز تکمیلی باشد : موضوع و فحوای مسائل , ارائه و نمایش مسائل ,‌ و نیز فضاسازی مسائل . بمنظور توسعه CLE ,‌ هر سه مورد فوق الذکر باید در محیطهای آموزشی ارائه گردند. .
● موضوع و فحوای مسائل
یک بخش مهم در ارائه مسائل , تشریح و توصیف هر چه بیشتر درباره مسئله مورد نظر می باشد . در موضوعات مختلف اجتماعی و یا کاری , مسائل مشابه , متفاوت خواهند بود .CLE در تعریف مسائل باید تمامی عوامل مفهومی درباره آن مسئله را مد نظر داشته باشد . مسائل باید از جنبه های مختلف فیزیکی , فرهنگی – اجتماعی , و شرایط ساختاری توصیف گردند . باید کاملا مشخص کرد که کجا و در چه چهارچوبی این مسائل آشکار می گردند ؟ چه منابع فیزیکی این مسائل را احاطه می کنند ؟ ماهیت ارگانها و سازمانهایی که این گونه مسائل در آنها پدیدار می گردد , چیست ؟ فرآیند این مسائل چیست ؟ در صورتی که شرایط مورد نظر کاملا توصیف شده اند ,گزارشات سالانه ,‌ و اظهارات مربوطه را فراهم آورید . تاریخچه این تشکیلات چیست؟این اطلاعات باید در دسترس دانشجویان قرار گیرد تا در درک مسائل به آن یاری رساند .
عقاید , انتظارات فرهنگی اجتماعی, سنت و منزلت دست اندرکاران چیست ؟ چه کسی و یا چه کسانی قوانین را وضع می کنند ؟ اعضای این گروه تحت تاثیر کدام عوامل اجتماعی و سیاسی قرار می گیرند ؟ مهارتها و سوابق اجرایی دست اندرکاران تا چه حدی است ؟ تمامی این اطلاعات را می توان از طریق مصاحبه های رادیویی و یا ویدئو کلیپ به دانشجویان منتقل نمود تا آنها بدانند که این اجتماع افرادی است که قصد دارند یادگیری در این زمینه را معرفی کنند.
● ارائه مسائل
ارائه مسائل باید به نوعی جالب , جذاب و گیرا بوده و ذهن دانشجو را درگیر خود نماید . در این راه می توان از نوارهای ویدئویی و یا محیط های مجازی برای معرفی مسائل به دانشجویان مدد جست . یک روش موثر و بی ضرر , ارائه مسائل بطریق روایت کردن است . مفهوم و ارائه مسائل بنوعی تبدیل به داستانی می شود که گویای شکل گیری وقایعی است که مسائل را به سوی ساماندهی سوق می دهند. موضوعات طرح آموزشی , مثالهای مناسبی برای روایت مسائل بشمار می روند . در این موارد , به نوعی شخصیت های داستانی به کسانی تبدیل می شوند که به روشهای واقعی سعی در معرفی مسائل دارند . داستانها نیز عوامل اولیه ارائه مسائل هستند و موضوع را به سمت هدف اصلی هدایت می کنند . ارائه مسائل به گونه ایست به خود آن مسئله در مفهوم طبیعی ,‌ شباهت دارد. داستانها وسایل طبیعی انتقال آنها هستند . مفهوم و ارائه مسئله باید کاملا معتبر و موثق باشد . برخی از طراحان اصرار دارند که در مرحله طراحی و اجرای مسائل از طریق منابع قابل اعتماد پشتیبانی شوند . اکثر آنها منابعی را قابل اطمینان می دانند که دانشجویان را درگیر فعالیتهایی نماید که مشابه آن در دنیای واقعی نیز موجود باشد .
ساختارهای فعالیت بر مفاهیم اجتماعی – تاریخی یک تئوری تکیه دارد که این تئوری بر فعالیت اعضای گروه , اهداف فعالیتی آنها , ظاهر فیزیکی فعالیت ها ,‌ و ابزار فعالیت ها متمرکز است . تئوری فعالیت , قالبی موثر برای طراحی CLE فراهم می آورد .
● مهارت انجام مسائل
برای اینکه دانشجویان در فرایند یادگیری مطالب را درک کنند ,‌ موظفند که مجموعه ای ازفعالیتهای موثر و ماهرانه را پشت سر بگذراند . تئوری فعالیت , تاثیرو تاثرمتقابل بین دانشجویان , موضوع کاری دانشجویان ,‌ علائم و ابزاری که واسطه بین اثرات متقابل هستند , همه و همه را توضیح و تعبیر می نماید .
محیط کاری برای انجام کار, موضوعات , نشانه ها و ابزار مورد نیاز را برای دانشجو فراهم می آورد . چرا که دانشجویان نمی توانند احساس مالکیت بر روی مسائل کاری داشته باشند، مگر اینکه از اثرگذاری بر شرایط یادگیری , کاملا مطلع شوند . حالت اجرای مسائل بستگی کامل به ماهیت ساختار فعالیت در محیط آموزشی دارد . بهرحال باید اقدامات لازم را به عمل آورد تا فضایی کاملا طبیعی برای این فعالیتها فراهم شود
● موضوعات مرتبط
درک هرگونه مسئله ای نیازمند تجربه کردن و بنیان نهادن مدلهای ذهنی آن مسئله است . چیزی که اغلب نوآموزان از آن بی بهره هستند , تجربه است . این کمبود به ویژه هنگام حل مسائل , به امری بغرنج تبدیل خواهد شد. لذا فراهم ساختن دستیابی نوآموزان به یکسری تجارب مرتبط در محیط های آموزشی CLE , امری بسیار مهم بنظر می رسد .
هدف اولیه از توضیح مسائل مرتبط , یاری رساندن به دانشجویان در امر درک مطالب پیچیده و مجازی می باشد . موضوعات مرتبط در CLE به دو طریق یادگیری را تحت حمایت خود قرار می دهند :
الف ) سازماندهی حافظه
ب ) ارائه پیچیدگی مسائل
درسهایی که بهتر یاد می گیریم , آنهایی هستند که بیشتر با آنها سروکار داشته و بیشترین تلاش خود را برای یادگیری آنها صرف می کنیم . موضوعات مرتبط می توانند حافظه را از طریق ارائه تجاربی که دانشجویان قبلا با آنها روبرو نشده اند , به سازماندهی مناسبی برسانند . هرچند نمی توانند جایگزین تلاشهای مستقیم دانشجویان بشوند و لیکن می توانند مراجعی برای رقابت فراهم نمایند . زمانی که انسانها برای اولین بار با مساله و یا شرایط خاصی روبرو می شوند , طبیعیتا ابتدا به حافظه خود رجوع می نمایند تا شاید به موارد مشابهی که قبلا به حل آنها پرداخته اند , دسترسی یابند و اگر به مورد مشابهی برخورد کردند , سعی می کنند از طرح قبلی این تجربه و درسهایی که از آن آموخته بودند , مدد گیرند . اگر اهداف یا شرایط آنها کاملا با مورد قبلی مطابقت نماید , این درس را بکار خواهند بست . با ارائه موضوعات مرتبط در محیط های آموزشی , برای دانشجویان تجاربی را مهیا خواهید نمود تا بتوانند آنها را با مسائل و مشکلات جاری خود مقایسه نمایند . دانشجویان از نکات موجود در موضوعات مرتبط می توانند به رمز موفقیت ,‌ معضلاتی که منجر به شکست می شوند و چگونگی کارکرد آنها دست یابند .
به منظور فراهم نمودن مجموعه ای غنی از موضوعات مرتبط که به دانشجویان در رفع مسائل کمک می کنند,‌ جمع آوری مجموعه ای از موضوعات ,‌ تعیین نمودن درسهایی که باید آموزش داده شوند , تعیین شرایط آموزش دروس , نهایتا گسترش دادن و ارائه ویژگی های هر موضوع , امری ضروری بنظر می رسد .
موضوعات مرتبط ,‌ همچنین به ارائه پیچیدگی ها در محیط های CLE کمک می رسانند که البته این امر با ارائه موضوعات یا تفسیر مسائل مورد آزمایش توسط دانشجویان , امکان پذیر است
● منابع اطلاعاتی
به منظور تحقیق در مسائل ,‌ دانشجویان نیازمند به اطلاعاتی درباره این مسائل هستند تا بتوانند به ساختار مدلهای ذهنی خود دست یابند . و نیز فرضیه هایی را بنا نهند که در سایه آن , امکان انجام کارهای تحقیقاتی برایشان میسر گردد .
لذا , بهنگام طراحی CLE باید انواع اطلاعاتی را که به دانشجو در درک مسائل کمک می کنند ,‌ کاملا تعریف و مشخص می شود . منابع غنی اطلاعاتی , بخش اصلی هر CLE به شمار می رود . CLE باید فراهم کننده اطلاعات انتخابی دانشجویان در هر زمان باشد . CLE فرض را بر این می نهد که اطلاعات فقط در متن مسائل ,‌ معنی دار خواهند بود . بنابراین باید کاملا مشخص نمائید که دانشجویان چگونه اطلاعاتی را برای تفسیر مسائل نیاز دارند . برخی از آنها بطور طبیعی در ارائه مسائل نمودار می شوند . سایر بانکها و منابع اطلاعاتی مربوطه باید به محیطهای آموزشی پیوند داده شوند . این اطلاعات شامل فایلهای متنی , گرافیکی , صوتی ,‌ تصویری و‌ انیمیشن هستند که منابع بسیار مناسبی برای کمک به دانشجویان بشمار می روند . وب سایت جهانی یک مخزن مفروض تواناست که با اتصال به آن ,‌ کاربران می توانند از طریق شبکه به منابع چند رسانه ای متنوعی دسترسی یابند . لازم است بدانید که تنها با اشاره به وب سایت جهانی, انواع راه حلهای متفاوت برای رفع مسائل مربوطه به سادگی فراهم خواهند شد .
● ابزار علمی (‌ساختار علمی )
اگر CLE مجموعه ای از کارها ,‌ داستانها و مسائل پیچیده معتبر را فراهم آورد , مربیان به عنوان یک آموزشیار باید برای اجرای آن کارها توسط دانشجویان ,‌ از آنان حمایت به عمل آورند . بدین منظور‌ باید ساختارهای فعالیتی را برای رفع مسائل ,‌ مشخص نمود . مانند اینکه دانشجویان باید از چه مهارتهایی برخوردار باشند ؟ اگر قابلیتی فراهم نباشد , استادان باید برای دانشجویان ابزار علمی لازم را فراهم آورید تا به مدد آنها ,‌ توانائیهای خود را جهت انجام این کارها سازماندهی نمایند.
ابزارهای علمی , بطور کلی ابزارهای کامپیوتری هستند که بمنظور تسهیل روند علمی دانشجویان طراحی شده اند . این ابزارها وسایلی هوشمند بوده که بمنظور تجسم فکری اطلاعات , سازماندهی آنها و بکارگیری اتوماتیک اطلاعات بکار برده می شوند . این ابزار ,‌ دانشجویان را در روند مختلف یادگیری ,‌ پشتیبانی می کنند . بطور مثال , ابزار تجسم فکری به دانشجویان کمک می کند تا تصورات ذهنی و فعالیتهای دیداری خود را پایه گذاری نمایند . انواع گوناگونی از ابزارهای تجسم فکری , دانشجویان را قادر می سازند تا از تعامل ها و رفتارهای یادگیری خود نتیجه گیری کنند
زمانی که دانشجویان پدیده ها را مطالعه می کنند , لازم است که درک خود را از پدیده ها به طبقه بندی و تنظیم کنند . ابزار مدل ساز ,‌ روش ارائه عملی را فراهم می سازد و از این طریق دانشجویان را وادار به تفکر درباره آنالیز و سازماندهی پدیده ها می کند و نیز محیطی را بوجود می آورد که دانشجویان می توانند درک مطالب خود را از این پدیده ها کد بندی کنند. بطور مثال ,‌ ایجاد اطلاعات علمی یا شبکه معنایی ,‌ از دانشجویان می خواهد تا گروهی از ارتباطات معنا دار را در بین مفاهیم علمی دسته بندی نمایند . سیستمهای متخصص ,‌ دانشجویان را به نحوی تربیت می کند تا نتایجی را که در حیطه کاری بدست آورده اند ,‌ منظم نمایند . ابزار طراحی به دانشجویان کمک می کند تا به سوالاتی نظیر “‌ چه چیزهایی را می دانم ؟ “ و “ این به چه معناست ؟ “‌ پاسخ دهند . به عنوان طراح یک CLE ,‌ باید تصمیم گرفت که درچه زمانی دانشجویان نیاز به دسته بندی اطلاعات و دانسته های خود دارند و چه روشهایی بهترین پشتیبانی را از درک مطالب آنها بعمل خواهد آورد .
سیستمهای ترکیبی شامل اجزای اثرگذار و وابسته به یکدیگر است . به منظور ارائه یک ارتباط وابسته و پویا در یک سیستم , دانشجویان برای برپایی نمونه های مشابه آن سیستم و طی مراحل و آزمایش آنها باید از ابزار طراحی وابسته استفاده نمایند . برنامه هایی نظیر استلا Stella از یک سری ساختارهای ساده برای برپایی روند طرح آموزش استفاده می نمایند . دانشجویان معادلاتی را بکار می برند که عرضه کننده روابط متنوع , غیر مهم و اتفاقی بین متغیرهای مشخص شده بر روی این طرح است . با داشتن سیستم های طراحی شده نظیر استلا , دانشجویان قادر هستند مدل را مورد آزمایش قرار داده و نتایج این سیستم را بصورت نمودار , جدول و انیمیشن مشاهده نمایند . در مرحله جاری , دانشجویان می توانند ارزش متغیرها را تغییر داده و اثرگذاری بخشهای سیستم را بر روی سایر قسمتها تست نمایند .
در بسیاری از محیطها , اجرای مکرر الگوریتمی کارها می تواند گوی رقابت را از تمامی منابع علمی متمرکز برباید . بنابراین CLE ها باید بطور خودکار کارهای الگوریتمی برای اجرا در برنامه کاری خود بگنجانند .
● ابزار محاوره و همکاری
این گونه فرض می شود که ادراک همزمان محیط های آموزشی تحت حمایت فناوری از انواع ارتباطات کامپیوتری استفاده می کند به جایآنکه از همکاری و محاورات بین گروههای دانشجویان حمایت به عمل آورد . چرا ؟
یادگیری اغلب بطور طبیعی نه بصورت تنها بلکه توسط کارهای گروهی برای رفع مسائل آشکار می گردد. CLE باید دسترسی به اطلاعات و ابزار ساختار علمی مشترک را فراهم سازد و در این راه دانشجویان را برای برپایی ساختار علمی یاری نماید
مشکلات زمانی حل می شوند که گروهها در جهت توسعه ادراک مشترک مسائل فعالیت می کنند , لذا انرژی خود را می توانند بر روی حل مشکلات متمرکز نمایند . مکالمات , توسط مباحثات گروهی ,‌ ساختار علمی اجتماعات و گروه دانشجویان پشتیبانی می گردند .
Scardamalia و Bereiter ( ۱۹۹۶ )‌ بر روی موارد پشتیبان و موانع کاری مدارس با در نظر گرفتن توانائیهای شخصی دانشجویان ,‌ مباحثاتی داشته اند . در انجمن های علمی ,‌ هدف اصلی حمایت از دانشجویانی است که بطور فعال یادگیری را به عنوان هدف اولیه خود قرار داده اند . محیطهای آموزشی بین المللی کامپیوتری ( CSILEs ) دانش آموزان را قادر می سازد تا خود اطلاعات بیسیک علمی را تولید نمایند.
CLE علاوه بر پشتیبانی ,‌ می تواند به پرورش انجمن های دانشجویان بپردازد ( COLs) . COLs زمانی ظهور می یابند که دانشجویان دانش خود را درباره علائق یادگیری به اشتراک می گذارند. دانشجویان تازه وارد بطور کامل ساختارهای مباحثاتی ,‌ارزشها ,‌اهداف و عقاید انجمن را پذیرا می شوند . COLs را می توان با تحقیقات شرکت کنندگان ( اعم از خواندن ,‌ مطالعه , مشورت , ... )‌ و به مشارکت درآوردن اطلاعات معنا دار و‌ کارهای پر اهمیت تغذیه نمود . اکثر محیط های آموزشی , بازتاب علوم ساختاری است و روند ساختاری آن دانشجویان را تحت حمایت خود در می آورند . عقیده مشترک محققان بر این است که یادگیری در حول و حوش محاوره های دانشجویان دور میزند . یعنی آن چیزی است که دانشجویان فرا می گیرند _نه تفاسیر معلم .
به منظور حمایت از همکاری گروههای آموزشی , چه در کنار یکدیگر باشند و چه دور از هم ,‌ CLE باید عوامل تشویق دانشجویان را در زمینه گفتگوی آنان درباره مسائلی که کار می کنند ,‌ به وجود آورد . دانشجویان برای معلمان و نیز برای یکدیگر درباره سوالات , عناوین درسی و یا مشکلات احتمالی خود یادداشت می نویسند . مبادلات متنی بین دانشجویان باعث می گردد تا عقاید آنها آشکار گردد . زمان همکاری دانشجویان , همگی آنها بدنبال یک هدف مشترک هستند که این هدف همانا, رفع مشکلات و یا رسیدن به توافق علمی درباره موضوعات مختلف است .
● حمایت متنی / اجتماعی
بطورکلی تاریخ طراحی و فناوری آموزشی , بعلت ضعف در اجرا اغلب با شکست مواجه بوده است . چه بسیار کسانی که تلاش فراوانی برای اجرای نوآوری های خود داشته اند بدون اینکه جنبه های مهم فیزیکی , تشکیلاتی و فرهنگی آن را در نظر بگیرند . در طراحی و اجرای CLE , عوامل مناسب و همساز متنی برای موفقیت در اجرا ,‌ امر بسیار مهمی بشمار می رود . همچنین پرورش معلمان و پرسنلی که از امر آموزش پشتیبانی می کنند ,‌ لازم بنظر می رسد . و در آخر نیز پرورش دانشجویانی مد نظر است که در این محیط آموزش می بینند . طرح Co Vis از طریق دفاتر کاریابی و کنفرانس ها ,‌ از معلمان پشتیبانی به عمل می آورد . معلمین در آنجا سوالات مورد نظر خود را مطرح می نمایند که اساتید پیش کسوت و مجرب و یا گروه فنی به این سوالات پاسخ خواهند داد .
● پشتیبانی یادگیری در CLE
دانشجویان فعالیتهای مختلفی را در CLE به انجام می رسانند که شامل شناسایی و انجام کارهای ماهرانه در محیط آموزشی و دسته بندی هر آنچه که آموخته اند , می باشد .
کشف خصوصیات مسائل شامل تحقیق درباره موضوعات مرتبط برای موارد مشابه ,‌ و پی گیری منابع اطلاعاتی برای یافتن شواهد , می شود . مهمترین نتیجه اکتشاف , تنظیمات اهداف و مدیریت پی گیری آن اهداف می باشد. .
فعالیتهای علمی بکار رفته در CLE شامل اندیشه و حدس و گمان درباره اثرات , مدیریت محیط آموزشی , مشاهدات و جمع آوری شواهد , و نتیجه گیری درباره اثرات آن می شود . اکثر این فعالیت ها نیازمند تفکر در فعالیت می باشند . افراد مجرب اغلب اندیشه های خود را در حال اجرای کار سازماندهی می کنند که این عمل همان تفکر در فعالیت است .
بمنظور پشتیبانی از اکتشافات , طبقه بندی ها و بازتاب در CLE لازم است تا دانشجویان را با سه فعالیت بشرح ذیل آشنا سازیم : مدل سازی ,‌ ‌ هدایت و رهبری و سازماندهی

شیوا همتی
Modeling
Coaching
Scaffolding