اهمیت سد سازی در دنیای امروز

مطالعات وتحقیقات انجام شده، سن تقریبی زمین را ۱۰ میلیارد سال تخمین زده است.سرد شدن کره زمین تقریبا ۴ میلیارد سال پیش اتفاق افتاده است، آن زمان توده گاز سیاره ماجدا واتمسفر اولیه تشکیل شده ودر این جو اولیه آب های امروزی از ترکیب اکسیژن و هیدروژن به وجود آمده است . درحالیکه فشار بخار آب هنوز به مراتب بالای فشار بحرانی آب قرار داشته (۲۱۷ اتمسفر) درجه حرارت به نقطه بحرانی (۳۷۴+ درجه سانتیگراد) پایین آمده وبخار آب توانسته به شکل مایع و به صورت باران اولیه بروی پوسته زمین که هنوز داغ بوده فرود آید . اهمیت آب برای همگان مشخص است داریوش پادشاه هخامنشی در دعای خود برای ملت ایران می گوید: خداوندا ملت من را از سه چیز محفوظ دار: دروغ، دشمن وخشکسالی . بشر اولیه برای تامین نیاز خود از آب، شروع به کندن چاه کرد وخانه ها وکم کم شهرها را درکنار رودخانه ها بنا کرده و برای نگهداری وذخیره آب سد ساخت. در گذشته ایجاد سد عمدتا با اهداف تامین آب آشامیندی و آبیاری مزارع کشاورزی بوده ولی امروز به دلیل نیاز به انرژی برق آبی و اهداف دیگر توسعه بیشتری یافته است. برآورد میزان ۲۰ میلیارد متر مکعب برداشت از آب های شیرین جهان خود دلیلی براهمیت سد سازی در دنیای امروز است. یکی دیگر از اهداف مهم سد سازی بهبود وتوسعه شبکه آبیاری وکشاورزی زمین های پایین دست است. درکشورهایی مانند ایران که پراکندگی زمانی ومکانی بارندگی ها نامناسب است و ریزش های جوی در فصولی صورت می گیرد که شاید نیازکمتری به آب باشد ویا قسمت اعظم نزولات در برخی مناطق متمرکز است . تنها راه چاره ومقابله با این مساله ایجاد مخازن است واین امر به خصوص در کشورهای که متکی به کشاورزی هستند اجتناب ناپذیر است. ایجاد مخازن، کار وکسب ودرآمد ملی به همراه دارد. در زمان حاضر شبکه های آبیاری وتامین آب کشاورزی درایران باعث توسعه، بهبود و رونق اقتصادی مناطق شده است یکی دیگر از اهداف عمده سد سازی استفاده از نیروی هیدروی الکتریسیته است . استفاده از این منبع که ارزانترین نوع انرژی در اغلب کشورهای دنیا است ، بسته به نیاز و ویژگی های ساختمانی اهداف متفاوتی دارد. امروزه احداث سد با هدف تولید برق آبی یک امر متداول بوده و کشورهای پیشرفته وحتی در حال رشد کمال استفاده را از این پتانسیل موجود می برند.بر روی رود یانگ تسه بیش از ۵۰۰۰ واحد هیدرو الکتریسیته کوچک وبزرگ ساخته شده است . پتاسیل کل رودخانه ۲۶۰ هزار مگاوات برآورد شده است که می تواند ۴۰ درصد از کل انرژی مورد نیاز کشور چین را تامین کند. پروژه ای در تنسی ایالات متحده آمریکا شامل ۳۳ سد بزرگ وکوچک است که نیروی برق زیادی را در ناحیه از آمریکا تولید می کند. کشور ایران جایگاه سوم سد سازی را در جهان دارد. استان خوزستان با جای دادن یک سوم آب های کشور در دل خود نقش مهمی در ارتقای این جایگاه داشته است. براساس آماراز تعداد ۸۳ سد ملی بهره برداری شده کشور ۶ سد، از ۷۹ سد ملی اجرایی ۴ سد و از تعداد ۱۷۵ سد ملی مطالعاتی ۱۶ سد به استان خوزستان اختصاص دارد. با تمام این تفاسیر، سهم تولید برق آبی در تامین انرژی کشور چندان زیاد نیست ومی بایست در این زمینه گام های بلندتری برداشته شود. کارشناسان معتقدند درایران احداث نیروگاه های حرارتی، نیروگاه های برق آبی کوچک وزود بازده و نیروگاه های بادی در بین انرژی های تجدید پذیر از نظر اقتصادی به صرفه است.استان خوزستان با دارا بودن پتانسیل های فراوان طبیعی وانسانی می تواند محل مناسبی برای سرمایه گذاری در زمینه های مختلف باشد. دولت با اندک توجه بودجه ای به این استان زرخیز می تواند به نحو مطلوب تری از پتاسیل های بالای آن استفاده کند .آنگونه ای که شاید تاکنون نکرده است!
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد مورخ ۵ دی ماه ۱۳۸۴

منبع : پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو