چرا Gmail بین ایرانی ها محبوب شد؟

کمتر کسی فکر می کرد راه اندازی آزمایشی سرویس ایمیل رایگان گوگل با نام Gmail، معادلات رقابتی دنیای پورتال ها و همچنین انتظارات و سطح نگرش کاربران نسبت به پست الکترونیکی را تا این حد تغییر دهد و دچار دگرگونی کند.
در ابتدا اعلام شد که این سرویس ایمیل یک گیگابایتی به صورت آزمایشی و تنها به وبلاگنویسان و صاحبان اکانت سرویس بلاگ اسپات (بلاگر) تعلق می گیرد. در آن زمان یکه تاز سرویس های ایمیل دنیا (یاهو) که هرگز نمی توانست تصور کند روزی اینطور از صحنه محو شود، به کاربران قدیمی خود ۷ الی ۱۰ مگابایت فضای inbox می داد و کاربرانی که تازه ثبت نام می کردند یا سرویس قدیمی خود را به روز می نمودند هم تا سقف ۱۰۰ مگابایت فضای خالی صندوق پستی دریافت می کردند، اما واقعیت اینجاست که تصور میل باکس یک گیگابایتی یعنی بیش از ۱۰ برابر آنچه در بهترین حالت توسط سرویسی مانند یاهو به کاربران داده می شود، اصلا امکان پذیر نبود.
به هر حال پس از مدت کوتاهی، سیل کسانی که وبلاگنویس بودند و در بلاگ اسپات اکانت داشتند، به Gmail مجهز شدند و به نحوی خود را از سایر اهالی دنیای سایبر جدا کردند. فخرفروشی به داشتن یک گیگابایت فضای ایمیل که شاید سال ها به طول بینجامد تا کاملا پر شود و شاید به داشتن یک میلیون نامه الکترونیک نیاز داشت تا چنین حجمی را پر کند دیگر به عادت Gmail ها دعوت شده بود.
بعد از گذشت چند روز از تولد Gmail نوپا، اعلام شد که هر کس می تواند به تعدادی محدود و معدود، دعوتنامه برای دوستان خود جهت پیوستن به Gmail ارسال کند. نیک به یاد داریم که این روزها، بخش عمده پست های وبلاگنویسان، به دریافت و ارسال دعوتنامه های Gmail اختصاص یافته بود؛ من پنج دعوتنامه Gmail دارم، هر کسی می خواد کافیست فقط یک کامنت بگذارد.
این روند را بیشتر در سایت های تجاری و وبلاگ های زرد که در جهت کسب بازدیدکننده و نظردهنده بیشتر، هر کاری می کردند، می شد دید. از طرف دیگر، برخی سودجو نیز با سوءاستفاده از ناآگاهی برخی کاربران، اقدام به فروش اکانت های Gmail و یا دعوتنامه هایشان می کردند و برخی اوقات قیمت هر آدرس به ۱۰ هزار تومان نیز می رسید.
● تفاوت های فنی
Gmail، یک application و Email client تحت وب است یعنی به زبان ساده، نمونه HTMLشده نرم افزاری مانند Outlook Express یا Microsoft Outlook. در Gmail، شما نیاز ندارید مانند یاهو، برای خواندن هر ایمیل، روی لینکی که شما را همانند سایر صفحات معمولی وب، به آدرسی جدید دایرکت می کند کلیک کنید و منتظر بمانید تا نوار progress bar آبی رنگ پایین صفحات اینترنت اکسپلوررتان پر شود و صفحه به طور کامل بالا بیاید. در واقع می توان گفت باز شدن کامل یک نامه در Gmail به طور تقریبی، یک بیستم زمانی است که یاهو طول می دهد تا ایمیل را برایتان باز کند.
در یاهو با اینترنت ذغالی و dial-up ایران، سرعت متوسط برای attach یا ضمیمه کردن یک فایل یک مگابایتی، تقریبا پنج دقیقه است. ابتدا باید attach file را کلیک کنید، بعد به صفحه ای بروید که از شما می خواهد با browse کردن آدرس مورد نظر، فایلتان را بیابید و تایید کنید. اگر تعداد فایل هایی که تصمیم دارید ضمیمه کنید، بیش از پنج تاست، باید به لینکی جدید بروید و تقریبا ۱۰ ثانیه منتظر بمانید. آن وقت که کل کارتان تمام شد، OK کنید و منتظر بمانید تا شکلک های عجیب و غریبی که چرخش عقربه ها و پر شدن نوارهای خالی را نشانتان می دهند، کارشان را انجام بدهند و صفحه ای جدید ظاهر شود که به شما پیغام پایان یافتن موفقیت آمیز ضمیمه شدن فایل ها را بدهد.
در طول این پنج دقیقه و شاید هم بیشتر، خیلی مواقع اکانت های اینترنت تمام می شود، خیلی مواقع دیسکانکت گریبانگیر می گردد و خیلی مواقع هم کاربران بی حوصله نتیجه می گیرند که باید از خیر ضمیمه کردن بگذرند. ولی اگر هیچ کدام از این اتفاق ها هم نیفتاد و ضمیمه شدن به پایان رسید، شما پیغام موفقیت را هم تایید می کنید و به صفحه اصلی ایمیلتان بر می گردید.
حالا می خواهید ایمیل را بفرستید.
به صورت نرمال، باید حداقل سی ثانیه دیگر معطل بشوید تا یاهو درخواست شما برای ارسال ایمیل به همراه ضمائم را هضم و به اصطلاح retrieve کند، فایل ها روی یک سرور private در یاهو آپلود شود و خلاصه اگر شما در این فرآیند از فرط عصبانیت، باز هم زنده ماندید!، ایمیل ارسال گردد. مشخص نیست چه ساز و کاری برای این امر مهم در یاهو در نظر گرفته شده، ولی در Gmail، سرعت کار شاید چندین برابر باشد.
در صفحه اصلی ایمیلتان، attach a file را کلیک می کنید، فایل مورد نظر را انتخاب و تایید می کنید. اگر فایل دیگری در نظر داشتید، attach another file را می زنید و این کار تا الی ماشاءالله ادامه پیدا خواهد کرد (اگر بخواهید). معمولا بین ۱۰ تا ۳۰ ثانیه طول می کشد که فایل ها بسته به حجمشان کاملا ضمیمه شوند. وقتی فرآیند تمام شد، نوشته نام فایل های ضمیمه شده از حالت تایپ شده Bold به صورت Regular Italic در می آید و شما به محض زدن کلید send، نامه و ضمایمش را به دست گیرنده رسانده اید. حالا علاوه بر اینکه POP۳ و SMTP هم در اختیار شما قرار می گیرد، کلی امکان دیگر توسط Gmail مثل چک کردن ایمیل از طریق موبایل به دستتان می رسد که دلایلی کافی و متقن هستند تا هر کسی را مجاب کنند دست از یاهو بکشد و به Gmail پناه بیاورد.
● ایمیل هایی که چک نمی شوند
باید بپذیریم که Gmail در دنیای پست الکترونیک، دسته بندی ها و تعاریف جدیدی ایجاد کرد و این دسته بندی ها را در ایران به اشکال زیر می توان مورد بررسی قرار داد؛ کاربرانی که آدرس های قدیمی یاهو را داشتند. خود این کاربران در دو گروه قرار می گیرند، کاربرانی که پسوند آدرس های ایمیلشان دات کام است و کاربرانی که پسوند غیردات کام مانند اختصارات ملی دارند.کاربرانی که از ISP های ملی و محلی آدرس ایمیل دارند.
کاربرانی که در پورتال های فارسی و یا برخی ایمیل سرویس های انگشت شمار فارسی شناسه دارند.کاربرانی که در سایر ایمیل سرویس ها مانند AltaVista، Excite و Lycos آدرس ایمیل دارند. کاربرانی که آدرس ایمیل آنها، شناسه های تحت دامنه های خاصی بوده است. مثلا آدرس خبرنگاران یک نشریه در سایت اختصاصی و تحت هاستینگ و دامین همان نشریه... کاربران جدید Gmail که یا تا به حال آدرس ایمیل نداشتند، یا از سرویس های دیگر به Gmail نقل مکان کردند و یا با حفظ آدرس های قبلی خود، در Gmail هم شناسه ساختند.
با تمام این تفاسیر و مقدمه چینی هایی که رفت، شاید اصل مطلب ما از اینجا شروع شده باشد. هرچند به نظر نمی رسد چنین نظریه ای، اساس و پایه علمی داشته باشد ولی در برخورد با اهالی وب، وبلاگنویس ها و اینترنت گردها، می توان شفاها و به صورت استقرایی، برخی برداشت های اینچنین را از مبحث رکود و سستی در اتصال به اینترنت انجام داد.
شاید این نظریه خام، بتواند جرقه ای برای پژوهشگران و دانشجویانی باشد که به صورت علمی، دنبال قضیه را بگیرند و حتی فرضیه ای اثبات کنند.من نتایج بررسی های افواهی و شخصی ام را اینطور طبقه بندی می کنم. این بررسی ها را در گفت وگو و پرسش از حداقل ۲۰۰ نفر وبلاگنویس یا وبگردهای ایرانی انجام دادم و بعید می دانم در صورت تعمیم یافتن، اختلاف دور از واقعیتی داشته باشند.
کاربران Gmail به دلایل مختلف، در طول روز ایمیل خود را بارها چک می کنند. حداقل روزی یکبار و حداکثر آن هم به بی نهایت میل می کند! صفحه Gmail، یکی از صفحاتی است که هنگام وبگردی در مرورگر اکثر این دسته کاربران باز است و چت کردن با Gmail یا چک کردن لحظه ای ایمیل ها (که خود Gmail بر خلاف یاهو صفحه را به هنگام دریافت ایمیل جدید، بدون ریفرش کردن، به روز می کند) نیز کارهایی است که آنها در Gmail خود انجام می دهند.
اکثر هنرمندان، بازیگران تلویزیون و سینما، اهالی رسانه و روزنامه نگاران، محققان، پژوهشگران و شخصیت های سیاسی در Gmail شناسه دارند. سرعت بالای کار این سرویس، سهولت استفاده از آن و همچنین قابلیت های کاری متعدد عاملی است که کاربران اینترنت از سطوح مبتدی تا حرفه ای به راحتی با آن ارتباط برقرار می کنند.
صاحبان ایمیل در یاهو (که از شناسه خود نه به عنوان ID در چت بلکه برای ایمیل زدن استفاده می کنند) در محدوده سنی بالای میانسال هستند. کمتر جوانی را می توان یافت که در یاهو، آدرس ایمیل (و نه شناسه چت) داشته باشد. بازه زمانی چک شدن ایمیل های یاهو، طولانی تر و معمولا هرچند روز یکبار است. معمولا کسانی که دنبال تحولات دنیای IT نیستند و به کامپیوتر و اینترنت نیز تخصصی نگاه نمی کنند، در یاهو آدرس دارند.
کاربرانی که از ISP شهر خود آدرس و اکانت ایمیل گرفته اند، کلا از تحولات دنیای کامپیوتر و اینترنت به دورند. این آدرس های ایمیل و اکانت های مشابه آنها به دلیل چک نشدن، معمولا مسدود است!
کاربرانی که در سرویس هایی مثل آلتاویستا اکانت دارند، از کاربران قدیمی اینترنت هستند. از نخستین کسانی که به ایمیل و وب دسترسی داشته اند.
نمی توان برای چک شدن ایمیل توسط آنها بازه زمانی خاصی در نظر گرفت ولی به نظر می رسد که تقریبا به روز هستند. اینگونه افراد اگر وبلاگ داشته باشند، معمولا از خوانندگان و دوستان خود کمتر ایمیل می گیرند، چرا که کاربر به محض دیدن دامنه ایمیل آنها، از ارسال نامه اش به خاطر ترس از خوانده نشدن منصرف می شود.
آدرس های ایمیلی که در بخش پنجم از آنها صحبت شد، یا معمولا چک نمی شوند ولی فعال هستند، یا بر اساس تماسی تلفنی و درخواست کتبی چک می شوند. به این آدرس ها اغلب، ایمیل های معدود و انگشت شماری فرستاده می شود، مگر در مواقع ضروری و یا در صورت هماهنگی در دنیای واقعی. اینگونه آدرس ها که بین وبگردها و اینترنتی ها به آدرس های سرکاری معروف هستند را معمولا پشت جلد مجلات، در تبلیغات کالاها، تیزرهای تلویزیونی و نیز بیلبوردهای خیابانی می شود یافت و به جرات باید ادعا کرد برای از قافله عقب نماندن نوشته می شوند.

سید ایمان ضیابری

منبع : روزنامه کارگزاران