شیر و شکلات را با هم مصرف کنید

مواد غذایی مورد استفاده و رژیم غذایی فاکتورهای محیطی بسیار مهم و تعیین کننده یی در میزان سلامت محیط دهان و پوسیدگی های دندانی هستند. فاکتورهای متعددی بر میزان پوسیدگی زایی مواد غذایی تاثیر می گذارند که عبارتند از؛
▪ دفعات مصرف؛ هرچه تعداد دفعات دریافت مواد غذایی پوسیدگی زا بیشتر باشد، احتمال تولید اسید و ایجاد پوسیدگی بیشتر خواهد بود.
شکل و سیالیت ماده غذایی (مایع، جامد، ژله یی)؛ شکل ماده غذایی بر میزان تماس ماده با دندان ها و در نتیجه طول مدت تولید اسید تاثیر می گذارد. مایعات (شکر محلول در ماده) فوراً از محیط دهان حذف می شوند در حالی که مواد غذایی جامد می توانند به دندان ها چسبیده و میزان زمانی که دندان در معرض اسید باقی می ماند، بیشتر می شود. همچنین غذاهای چسبنده مدت زمان بیشتری با دندان ها در تماس هستند.
▪ ترتیب و توالی مواد غذایی؛ ثابت شده است خوردن کمی پنیر در انتهای مصرف هر وعده غذایی یا همراه با آن میزان پوسیدگی زایی بعدی را کاهش می دهد.
▪ ترکیب سازنده مواد غذایی؛ ترکیب مواد غذایی بر میزان پوسیدگی زایی و تولید اسید موثر است. پوسیدگی زایی بسیار کم مواد لبنی به خاطر اجزای سازنده این مواد است.
▪ طول زمان تماس؛ هر چه ماده غذایی بیشتر در دهان باقی بماند پوسیدگی زایی بیشتری خواهد داشت.
▪ پنیر، بازدارنده یی موثر در برابر پوسیدگی ها؛ دیده شده است پنیر خطر پوسیدگی های ریشه و تاج را در افراد بزرگسال کاهش می دهد. پنیرهایی مثل چدار، سوئیسی، بلو، موزرلا و گودا از پایین آمدن ph دهان (که عامل موثر پوسیدگی زایی است) جلوگیری به عمل می آورند. در یک آزمایش پس از مصرف نوشابه، پنیر در تماس با سطح دندان ها قرار گرفت و دیده شد میزان از دست رفتن مواد معدنی سطح دندان به میزان زیادی کاهش یافت. در بررسی ۱۴۱ بزرگسال ۴۷ تا ۸۳ سال میزان پوسیدگی در افرادی پایین تر بود که میزان پنیر مصرفی روزانه دو برابر گروه دیگر داشتند.
▪ شیر، محافظ موثر در سلامتی دهان؛ مواد غذایی سازنده شیر نظیر کلسیم، ویتامین D و... نقشی سازنده در زمان تکامل ساختارهای دندانی در کودکان داشته و از ایجاد پوسیدگی های بعدی جلوگیری می کنند. تحقیقات بسیاری نشان داده اند شیر مانع شروع پوسیدگی ها می شود. در موش های آزمایشگاهی، دسته یی که با شیر ۲ درصد تغذیه می شدند، عاری از پوسیدگی بودند در حالی که در دسته دیگر که با محلول های ساکارز و لاکتوز تغذیه می شدند، پوسیدگی های زیادی دیده شد. این نوع تحقیقات نشان دادند شیر جایگزین مناسب بزاق در بیمارانی خواهد بود که به دلایل مختلف ترشح بزاق در آنها کاهش یافته است. شیر نقش محافظتی مناسبی در برابر خاصیت پوسیدگی زایی قندها دارد. خاصیت پوسیدگی زایی ساکارز ۲۰ برابر شیر است. دیده شده است فسفوپروتئین های موجود در شیر از حل شدن مواد معدنی مینای دندان در اسید محافظت می کنند. بنابراین افزایش دفعات و میزان مصرف شیر میزان شیوع پوسیدگی را در افراد به ویژه کودکان کاهش می دهد.
آیا مصرف شیرکاکائو باعث افزایش پوسیدگی های دندانی می شود؛ برخلاف تصور عموم مبنی بر اینکه مصرف شیر کاکائو باعث پوسیدگی می شود باید گفت بررسی های علمی این باور را رد می کنند. در واقع ثابت شده است مواد غذایی حاوی کاکائو، شیر پرچرب و سایر مواد غذایی حاوی کلسیم و فسفر (که در شیر کاکائو وجود دارد) کمتر از مواد قندی و اسنک ها (چیپس، نوشابه و...) خاصیت پوسیدگی زایی دارند.
آیا مصرف شیر در دوران نوزادی باعث ایجاد پوسیدگی های شدید این دوران می شود؛ شواهد نشان می دهد مصرف شیر به تنهایی باعث ایجاد پوسیدگی در این دوران نمی شود. نکته یی که باید رعایت کرد توجه به عدم استفاده نوزاد از شیشه شیر در زمانی که به خواب رفته، است. در واقع میزان پوسیدگی در نوزادانی که با شیشه حاوی آب قند به دفعات تغذیه می شوند و حتی در زمان خواب هم شیشه در دهان آنها باقی می ماند بسیار بالاتر است.
● چند دستورالعمل ساده برای خداحافظی با پوسیدگی
- از یک رژیم غذایی متعادل و متنوع استفاده کنید.
- از میان وعده های (اسنک ها) غذایی کمتر استفاده کنید. اگر میان وعده استفاده می کنید از بین مواد غذایی همچون پنیر، ماست میوه یی، میوه یا سبزیجات خام انتخاب کنید.
- مواد غذایی پوسیدگی زا (مثل شکلات) را همراه با مواد بازدارنده پوسیدگی (مثل شیر و پنیر) مصرف کنید.
- هر شش ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید. دندان ها را با خمیردندان های حاوی فلوراید حداقل دو بار در روز بشویید.
- هرگز اجازه ندهید کودکان و نوزادان با شیشه یی حاوی مواد شیرین پوسیدگی زا یا حتی شیر به خواب روند.

دکتر فاطمه دیباجی فروشانی
www.drdibaji.com

منبع : روزنامه اعتماد