بررسی و ارزیابی اثرات توسعه منطقه ۲۲ شهرداری تهران بر روند آلودگی هوای شهر تهران

تهران به عنوان پایتخت كشور در زمره آلوده ترین كلان شهرهای جهان می باشد. آلودگی عمده ایجاد شده به عنوان آلودگی هوای ناشی از منابع متحرك (نظیر سیستم های حمل و نقل) و منابع ثابت نظیر كارخانجات و منابع خانگی و تجاری به حدی استانداردهای قابل قبول فراتر می دهد. طبیعی است كه پدیده های جوی اثرات مستقیم و غیر مستقیم بر توزیع آلاینده های هوا دارد. پدیده هایی چون وارونگی هوا (به خصوص در فصل سرما)، پدیده دود – مه و فتوشیمیایی از جمله عواملی هستند كه بر نحوه انتشار آلاینده ها اثر می گذارد. در شرایطی كه محیط زیست این منطقه از نظر آلودگی هوا دچار مشكلات بسیار زیاد بوده و فكر مسئولین را به خود مشغول داشته است، بلاشك هرگونه توسعه شهری در صورتی كه با درایت و احتیاط كامل به مورد اجرا گذاشته نشود، بر این معضلات بیش از پیش خواهد افزود .
حال با توجه به اینكه طرح جامع ایجاد منطقه ۲۲ شهرداری تهران، مراحل اجرایی خود را آغاز می نماید، همزمان مطالعات زیست محیطی اثرات احداث این منطقه بر آلودگی هوای خود منطقه و نیز آلودگی هوای شهر تهران از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. هدف از اجرای این پروژه، پیش بینی احداث منطقه ۲۲ شهرداری تهران بر آلودگی هوای منطقه و نیز بر روند آلودگی هوای شهر تهران می باشد.
● روش مطالعه:
▪ گردآوری اطلاعات لازم در مورد كارهای انجام شده در خصوص آلودگی هوای تهران .
▪ گردآوری اطلاعات هواشناسی برای منطقه مورد نظر .
▪ گردآوری اطلاعات اقلیمی، توپوگرافی، نقشه ها، كاربریها و ... .
▪ تعیین مهم بخش حمل و نقل و منابع ثابت در آلاینده های منتشره در منطقه .
▪ جمع آوری اطلاعات و داده ها در رابطه با آلاینده های هوا و استانداردهای كیفیت هوا، منابع آلاینده، اثرات آلاینده های مختلف (شامل اثرات بهداشتی) و انتخاب عوامل آلاینده حائز اهمیت.
▪ تعیین مشخصه های تجهیزات مورد نیاز در زمینه اندازه گیری آلاینده های هوا .
▪ انجام اندازه گیریهای موضعی جهت تكمیل پیش بینی جریانهای هوا .
▪ استفاده از مدلهای تصحیح اطلاعات دستگاههای هواشناسی .
▪ استقرار یك سیستم GIS و تهیه لایه های مختلف اطلاعاتی از منطقه ۲۲ .
▪ پیش بینی انتشار میزان آلاینده های ناشی از تردد وسایل نقلیه در منطقه .
▪ پیش بینی میزان تولید آلاینده ها از منابع ثابت در منطقه مورد مطالعه .
▪ شبیه سازی پیش بینی پخش آلاینده ها در منطقه با توجه به نقشه جامع شهری منطقه ۲۲ .
▪ پیش بینی چگونگی اثر پذیری آلاینده های ایجاد شده در هوای منطقه ، بر آلودگی هوای تهران .
▪ ارائه راه حل های منطقی در رابطه با كنترل آلاینده های هوا در منطقه و تأثیر راهكارهای آنها در تهیه طرح های شهرسازی و الگوی فیزیكی و ارائه گزارش پایانی .
● نتایج مطالعه :
۱) از آنجائیكه كلیه پارامترهای سطح زمین (زبری ، موانع ، اروگرافی) بر پروفیل (نمایه) سرعت و جهت باد تأثیر بسزایی دارند و همچنین مقدار اندازه‌گیری شده آن در ایستگاه هواشناسی و در ارتفاع استاندارد ۱۰ متر می‌باشد ، نرم‌افزاری در این رابطه تدوین شد تا اولاً خطاهای موجود در مقادیر ثبت شده در ایستگاه هواشناسی را اصلاح نماید و ثانیاً تأثیر پارامترهای محیطی منطقه را ملحوظ نموده و بدین ترتیب مقادیر واقعی پروفیل باد (میدان باد) در منطقه مورد بررسی ، تعیین خواهد شد .
۲) مطالعات بسیار گسترده‌ای در خصوص روشهای مختلف مدلسازی و مقایسه این روشها با یكدیگر ، بررسی تأثیر پارامترهای هواشناسی بر نحوه پخش آلاینده‌ها ، و همچنین بررسی انواع مدلهای كیفیت هوا و پخش آلاینده‌ها ، موجود در كشور و در جهان و نیز ارزیابی نرم‌افزارهای مربوطه ، صورت گرفته است و در نهایت روش مدلسازی مناسب با شرایط منطقه انتخاب گردیده و در مورد تدوین برنامه و تئوری آن ، فعالیتها و مطالعات در جریان است .
۳) با استفاده از ابزار توانمند GIS ، میتوان اطلاعات مختلف مانند مشخصات اقلیمی ، استقرار صنایع ، مناطق مسكونی ، منابع آلاینده‌ها و سایر موارد مورد نیاز در شبكه ، بانك اطلاعاتی جامعی تهیه نموده كه از این پس دسترسی سریع و آسان به اطلاعات و به روز نمودن آنها ، امكانپذیر خواهد بود . همچنین با طراحی یك رابط گرافیكی قوی ، ارتباط میان مدل باد و GIS و همچنین مدل پخش برقرار خواهد شد . بدیهی است در ادامه تحقیق ، كارهای تكمیلی مراحل فوق ، در گزارش نهایی به انجام خواهد رسید و نهایتاً پیش‌بینی تغییر روند آلودگی هوا در محیط منطقه ۲۲ ، تحت سناریوهای مختلف امكانپذیر خواهد بود .

منبع : شهرداری منطقه ۲۲ تهران