اصولگرایان و بودجه آموزش و پرورش

اصولگرایی را نباید تا سطح یک گرایش سیاسی در برابر دیگر گرایش‌های سیاسی نظام اسلامی تنزل داد، بلکه اصولگرایی تنها نقشه اجرایی مطمئن در نظام اسلامی است. اصولگرایی، نرم‌افزار عملیاتی ساختن ارزش‌ها و آرمان‌هاست. اصولگرایی، تبیین سیاست‌های حاکم در عمل است. در عین حال اصولگرایی، جامع الاطراف و در عرصه‌های گوناگون دارای مولفه است، همچنان که در سیاست خارجی، عزت، حکمت و مصلحت را به‌عنوان اصل یادآور می‌شود در دیگر عرصه‌ها از جمله فرهنگ و آموزش و پرورش نیز ارائه طریق می‌کند و خط مشی ارائه می‌دهد.
در موضوع آموزش و پرورش، پس از سال‌های نخست پیروزی انقلاب- که در آن سال‌ها آموزش و پرورش، منزلت و جایگاهی والا یافت- به تدریج تفکری شکل گرفته و غلبه یافته است که وزارت آموزش و پرورش را دستگاهی مصرفی و در رده خدمات قلمداد می‌کند و طبعا در برابر دستگاه‌های تولیدی و عمرانی که در تخصیص بودجه از اولویت برخوردارند، دستگاهی درجه چندم تلقی می‌شود و یا از منظری دیگر، دستگاهی که نیرو و امکانات عظیم در اختیار دارد و به‌عنوان یک ابزار در عرصه رقابت‌های حزبی و سیاسی می‌توان از آن بهره‌ گرفت. به تعبیر مقام معظم رهبری: “احزاب و جناح‌ها و جمعیت‌های سیاسی همیشه برای اهداف کوتاه مدت، برای فلان خواست، فلان انتخابات‌، فلان گزینش به آموزش و پرورش توجه ویژه‌ای دارند، اینها چیزهای کم اهمیتی است، اینها کوچک کردن نقش آموزش و پرورش و معلم و مدرسه است.” (۱)
با شکل گرفتن مجلس هفتم که غالب نمایندگانش داعیه‌دار اصولگرایی هستند و به دنبال آن روی کار آمدن دولت نهم که پیروزی خود را مدیون شعارهای اصولگرایانه، از جمله توجه به آموزش و پرورش، در ایام انتخابات است، انتظار رفت و می‌رود نگاهی متفاوت نسبت به نگاه قریب بیست سال گذشته به آموزش و پرورش، حاکمیت وتبلور عینی بیابد، نگاهی که باور داشته باشد:
▪ مسئله آموزش و پرورش یک مسئله دائمی و همیشگی و در حقیقت قاعده نظام جمهوری اسلامی ایران است. (۲)
▪ آموزش و پرورش مهمترین کار یک کشور است، اگر کشوری بخواهد به عزت مادی، به سعادت معنوی، به سیطره سیاسی، به پیشروی علمی، به آبادانی زندگی دنیا، به هر آرزویی بخواهد دست پیدا کند، باید به آموزش و پرورش به‌عنوان یک کار بنیادی مقدماتی لازم بپردازد. (۳)
▪ هیچ تحولی، چه مثبت و چه منفی در جامعه صورت نمی‌گیرد مگر اینکه معلم و دستگاه تعلیم و تربیت در آن نقش اساسی دارند (۴)
▪ آموزش و پرورش مهمترین دستگاه مولد ماست. (۵)
اصولگرایی یعنی: برنامه‌ریزی برای عملیاتی شدن این رهنمودها. البته در مقام سخن هیچ کس منکرجایگاه رفیع معلم و عظمت دستگاه آموزش و پرورش نمی‌شود. چنانکه از گذشته‌ها این مطایبه به یاد مانده است که:
عطای بزرگان ایران زمین
دو تا بارک‌الله و یک آفرین
اما در میدان عمل است که صف مدیران و برنامه‌ریزان اصولگرایان و غیر اصولگرایان، لااقل در عرصه تعلیم و تربیت تفکیک می‌شود و از آن جمله در مقام برنامه‌ریزی و تخصیص بودجه- که این روزها در دستور کار دولت و مجلس شورای اسلامی قرار دارد- اصولگرایی چنین ایجاب می‌کند که:
▪ این از وظایف حتمی دستگاه‌های مسئول است که در تقسیم بودجه و امکانات، اولویت‌را به آموزش و پرورش بدهند.(۶)
▪ در نگاه کلان برنامه‌ریزی کشور، برنامه و بودجه و تقسیم منابع مالی و اینها، آموزش و پرورش را به‌عنوان یک مصرف کننده نباید در نظر گرفت، به‌عنوان یک تولید کننده، آن هم تولید کننده مهمترین و اساسی‌ترین عنصر برای پیشرفت باید در نظر گرفت. (۷)
جامعه معلمان که طی سال‌ها شاهد و طبعا گلایه‌مند بودند که وزارت متبوع‌شان همواره با بیماری مزمن کمبود بودجه و کسری اعتبار مواجه می‌باشد و نه تنها اعتبار قابل ذکری برای نوآوری و تحول ندارد بلکه در پرداخت حقوق و مزایای فرهنگیان عزیز نیز با تاخیر و حتی بعضا با تاخیرات چند ساله مواجه است، با احیای ارزش‌های انقلاب در دوران رونق اصولگرایی، جانی تازه یافتند و امیدوار شدند که جایگاه معلم و آموزش و پرورش نیز در این حرکت ارتقا یابد.
خوشبختانه اقدامات انجام شده نیز این امیدواری را افزایش داد، چنانکه بودجه سال ۸۵ نسبت به سال ۸۴ قریب پنجاه درصد افزایش یافت و همچنین فاصله میانگین حقوق معلمان با دیگر کارمندان دولت، کاهش یافت اما در کمال ناباوری آموزش و پرورش در سال ۸۶، با کاهش شدید بودجه روبرو شد، هر چند با اصلاحات اخیر دولت و مجلس، مشکلات در روزهای پایانی سال جبران گشت اما تا این مشکل مرتفع شود، فرصت‌های فراوان از مدیران گرفته شد و اضطراب بسیار در معلمان پدید آورد.
اگرچه اقدامات انجام شده برای کاهش فاصله دریافتی معلمان و دیگر کارمندان دولت و نیز تصویب لایحه جنجالی مدیریت خدمات کشوری، حکایت از آن دارد که در دولت و مجلس، اصولگرایی، مدافعان سرسختی دارد اما پیدایش برخی مشکلات قابل پیشگیری نظیر کسر بودجه سال ۸۶ و نیز ارائه مجدد نسخه‌هایی در تعارض با اصولگرایی نظیر چوب حراج زدن به مدارس دولتی یا پیشنهاد تقسیم گورباچف‌وار این وزارتخانه و نظایر آن، بیانگر این واقعیت نگران کننده است که برخی کارشناسان غیر اصولگرا همچنان می‌کوشند تادیدگاه‌های خویش را با دست مدیران اصولگرا به اجرا درآورند.
چنانکه شنیده می‌شود بودجه پیشنهادی سال ۸۷ دولت برای آموزش و پرورش، حدود ۷۳۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است و این در حالی است که عملکرد این وزارتخانه در سال ۸۶ با توجه به ترمیم‌های اخیر بیش از این مبلغ می‌باشد. بنابراین از هم اکنون روشن است که این بودجه حتی جوابگوی حقوق و مزایا و مطالبات معلمان در سال آینده- با توجه به رشد طبیعی هر ساله- نخواهد بود تا چه رسد به آنکه فرصتی برای حرکت در راه تحول بنیادین در اختیار مدیران این دستگاه قرار دهد و اگر چنین باشد ماجرای دغدغه معلمان برای دریافت حقوق و مطالبات خویش در سال آینده نیز تکرار خواهد شد.
براین اساس و به حکم آنکه مومن باید آیینه مومن باشد، انتظار می‌رود نمایندگان مجلس با نگاهی اصولگرایانه، کاستی‌های احتمالی در برآورد بودجه پیشنهادی وزارت آموزش و پرورش را اصلاح و ترمیم کنند و اصولگرایی حضور خویش در عرصه بودجه عظیم‌ترین و سرنوشت‌سازترین دستگاه کشور را پس از بیش از دو دهه به نمایش بگذارد.

محمود فرشیدی
پی‌نوشتها:
-۱ بیانات مقام معظم رهبری ۸۴/۲/۱۲
-۲ بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ۶۵/۸/۶
-۳ بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ۸۶/۵/۳
-۴ بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ۸۴/۲/۱۲
-۵ بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ۸۵/۲/۱۲
-۶ بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ۶۶/۲/۱۲
-۷ بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ۸۶/۵/۳

منبع : روزنامه رسالت