تحلیل بانک جهانی از اوضاع ایران

جوانان ایرانی نسبت به داشتن آینده‌ای بهتر کاملا امیدوار هستند شکاف جنسیتی آموزش در ایران به شدت کاهش یافت دولت ایران به موفقیتهای بزرگی در توسعه منابع انسانی و کاهش فقر دست یافته است
تازه‌ترین گزارش بانک جهانی از ایران به موفقیتهای بزرگ در کاهش فقر، ارتقای سطح بهداشتی مناطق فقیرنشین، امیدواری جوانان ایرانی به آینده‌ای بهتر، لزوم هدفمند شدن سریع یارانه‌ها در کشور اشاره دارد.
بانک جهانی در تازه ترین گزارش خود پیرامون اقتصاد ایران به بررسی وضعیت آموزش ، بهداشت ، برنامه های تامین اجتماعی و چالشهای فراروی اقتصاد ایران پرداخته است.
● جوانان ایرانی نسبت به داشتن آینده‌ای بهتر کاملا امیدوار هستند
ایران پس از مصر بیشترین جمعیت را در بین کشورهای خاور میانه و شمال آفریقا در اختیار دارد . اکثر جمعیت حدود ۷۵ میلیون نفری ایران جوان هستند که نسبت به داشتن آینده ای بهتر کاملا امیدوار هستند . تعداد زیادی از زنان تحصیل کرده ایرانی نیز به دنبال یافتن فرصتهایی برای مشارکت در فعالیتهای اجتماعی هستند ، هر چند میزان مشارکت زنان در بازار کار همچنان نرخ پایینی است . شاخصهای سلامت و آموزش در ایران جزء بهترین ها در بین کشورهای منطقه است .
● شکاف جنسیتی آموزش در ایران به شدت کاهش یافت
۱۵ سال پیش ، دولت ایران برنامه وسیع و گسترده ای را برای توسعه منابع انسانی تدارک دید . بر اساس این برنامه ، فرصتهای آموزشی بیشتری برای مناطق محروم و فقیر مهیا و اماده شد و شکاف جنسیتی در زمینه تحصیلات به شدت کاهش یافت . در نتیجه ایران موفقیت بزرگی در زمینه کاهش شکاف جنسیتی در زمینه آموزش به دست آورد . میزان باسوادی جوانان نیز از ۸۶ درصد به بیش از ۹۴ درصد افزایش یافت که این رقم در بین دختران با رشد چشمگیری روبرو شد . در حال حاضر تعداد زنان پذیرفته شده در دانشگاههای ایران بیشتر از مردان شده است . ایران در حال اصلاح ساختاری نظام اموزشی و پرورشی است .
● موفقیت دولت در ارتقای سطح بهداشتی مناطق فقیر نشین
وضعیت بهداشت و سلامت در ایران طی بیست سال اخیر پیشرفت و رشد چشمگیری داشته و ایران اکنون در بسیاری از زمینه های بهداشتی بالاتر از میانگین های منطقه ای قرار دارد . پایبندی دولت ایران به تعهدات مربوط به تامین بهداشت و سلامت اولیه برای کلیه افراد ، نقش مهمی در دستیابی به این اهداف بزرگ طی سالهای اخیر داشته است . برنامه جامع سلامت که طی دهه ۱۹۸۰ میلادی طراحی شد ، طی سالهای ۱۹۸۳ تا ۲۰۰۰ در ایران اجرا شد . خدمات بهداشتی و سلامت به خصوص در مناطق محروم و فقیر ایران گسترش یافت . دولت ایران سعی کرد طی سالهای اخیر استانداردهای بهداشتی و سلامت را در مناطق روستایی به سطح استانداردهای مناطق شهری نزدیک کند.
● ایران به موفقیتهای بزرگی در توسعه منابع انسانی و کاهش فقر دست یافته است
ایران برنامه جامع تامین اجتماعی دارد و حدود ۲۸ میلیون بیمه گذار عضو سازمان تامین اجتماعی هستند . این برنامه ها شامل آموزش و یافتن کار برای افراد مورد نیاز ، بیمه های بیکاری و سلامت ، ناتوانی ، سالخوردگی و مستمری بازنشستگی است . علی رغم موفقیتهای بزرگ در زمینه توسعه منابع انسانی و کاهش فقر ، چالشهای بزرگی فراروی سیستم بیمه ایران است و سیستم تامین اجتماعی ایران نیازمند اصلاحات اساسی است . با توجه به تغییر و تحولات بازار نیروی کار و مشارکت بیشتر زنان در بازار کار ، اقتصاد ایران همچنان از تامین شغل کافی برای نیروی کار رو به رشد خود ناتوان است.
● یارانه ها موجب از بین رفتن بهره‌وری در اقتصاد ایران است
علیرغم پیشرفتهای اقتصادی بزرگ ایران طی سالهای اخیر ، این کشور با چالشهای مهم و عمده ای روبر است . علاوه بر ایجاد اشتغال ، نرخ تورم نیز در حال افزایش است . یارانه ها و کنترل قیمتها موجب از بین رفتن بهره وری در اقتصاد ایران می شود و مشکلات ساختاری زیادی بر سر راه توسعه بخش خصوصی است. کاهش فقر باید مهترین اولویت دولت ایران باشد.
● یارانه‌ها بار مالی سنگینی را بر دولت تحمیل کرده است
یارانه های گسترده به خصوص در بخشهای انرژی و یارانه های اعتباری ، بار مالی سنگینی را بر دولت تحمیل کرده و بخش زیادی از آن به سمت ثروتمندان و اغنیا سرازیر می شود . به عنوان مثال یارانه مواد غذایی و دارو به هیچ وجه هدفمند نیست و ثروتمندان ۱۲ برابر بیشتر از فقرا از یارانه های بنزین استفاده می کنند . یکی از چالشهای بزرگ دولت چگونگی حذف یارانه های انرژی و اختصاص آن به بخشهای مولد و بخش خصوصی است . یارانه انرژی حدود ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی ایران را تشکیل می دهد .
● آلودگی هوای تهران از حد استانداردهای جهانی فراتر رفته است
ایران با چالشهای زیست محیطی بزرگی روبرو است . آلودگی هوا یک نگرانی جدی برای محیط های شهری به شمار می رود . موتور خودروها در ایران هر سال ۵ میلیون تن آلاینده به اتمسفر اضافه می کنند . آلودگی هوا در تهران و سایر شهرهای بزرگ کشور از استانداردهای سازمان جهانی بهداشت فراتر رفته و این مساله سلامت بسیاری از مردم ایران را به خطر انداخته است . در تهران ، در برخی از مواقع اضطراری مدارس تعطیل می شود . دولت برای مقابله با این بحران اقداماتی را انجام داده است که شامل نصب شبکه مونیتورینگ کیفیت هوا در شهرهای بزرگ مثل مشهد ، اصفهان و اراک است . در حال حاضر اولویتهای بخش بهداشت عبارتند از ، گسترش پزشک خانواده ، برنامه ریزی برای دستیابی مردم به خدمات اولیه بهداشتی و سلامتی ، هماهنگ سازی سیستم بیمه های موجود در ایران در پرداخت هزینه های بهداشتی و سلامت.
● روند خصوصی سازی سریعتر شود
به منظور غلبه بر مشکل بیکاری با توجه به رشد ۴ درصدی نیروی کار ، افزایش رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال مولد باید در دستور کار دولت قرار بگیرد . گسترش فعالیت بخش خصوصی به ویژه در بخش صادرات غیر نفتی نیز می تواند به حل این بحران کمک کند . با توجه به افزایش حضور زنان و افراد تحصیل کرده در بازار کار ، اقتصاد ایران باید به سمت اقتصاد دانش محور سوق یابد .
شرکتهای متعدد دولتی حدود ۶۰ درصد تولیدات صنعتی ایران را در اختیار دارند . شرکتهای شبه دولتی و بنیادها نیز حضور چشمگیری در عرصه فعالیتهای صنعتی و تجاری دارند . بخش مالی نیز در تسلط بانکهای دولتی است ، گرچه افتتاح بانک های خصوصی نشانگر تلاش دولت ایران برای آزاد سازی بخش مالی و پولی است . روند خصوصی سازی و واگذاری شرکتهای دولتی به بخص خصوصی طی سالهای اخیر روند کندی بوده است .

منبع : پایگاه اطلاع ‌رسانی دولت