عوامل ایجاد سردرد چیست؟

زمانی كه شخصی یك سردرد شدید ضربان‌دار را تجربه می‌كند، غالبا هر دو دست را در دو طرف سر می‌گذارد و می‌گوید: «انگار مغزم در حال بیرون آمدن از سرم است» و فكر می كند بهتر است آن را نگه دارد.
این احساس موجب یك برداشت غلط می‌شود مبنی بر این كه خود مغز در حال بزرگ شدن است و این حالت باعث احساس درد می‌شود. اما جالب این است كه بافت مغز برخلاف پوست یا دیگر اندام‌ها، درد را حس نمی‌كند.
به دلیل آن كه مغز در یك پوشش سخت حفاظت كننده قرار گرفته و مانند دیگر بخش‌های بدن به تماس یا احساس فشار پاسخ نمی‌دهد.
در واقع یك جراح مغز می‌تواند بافت مغز را با چاقوی جراحی ببرد در حالی كه بیمار بیدار است و اصلا چاقو را احساس نمی‌كند.
اما سردرد به دلیل فعال شدن یا التهاب ساختارهایی كه درد را حس می‌كنند از جمله پوست، استخوان یا مفاصل گردن، سینوس‌ها، عروق خونی یا عضلات ایجاد می‌شود.
زمانی كه شخصی دچار تومور مغزی می‌شود، درد یك نشانه دیرهنگام است. چرا كه تومورهای مغز تنها زمانی باعث درد می‌شوند كه به حدی رشد كرده باشند كه به استخوان فشار آورند یا در رگ‌های خونی یا اعصاب كشش ایجاد كنند.
مشكلات گردن نیز ممكن است منجر به سردرد شود با دردی كه از گردن و پشت سر آغاز می‌شود و معمولا از بالای سر به چشم منتقل می‌گردد.
عفونت سینوس یا التهاب آن (كه معمولا به دلیل حالات آلرژیك پیش می‌آید) یك عامل سردردهای عودكننده است. نكته دیگر این كه ‌٢٥ تا ‌٣٠ درصد افرادی كه از میگرن رنج می‌برند طی دوره‌های عود میگرن از علایم ناراحتی بینی شكایت دارند و ‌٩٨ درصد كسانی كه گمان می‌كنند سردردهای آن‌ها سینوزیتی است در واقع میگرن را تجربه می‌كنند.
شایع‌ترین انواع سردردهای مزمن میگرن و سردردهای نوع تنشی هستند.
میگرن، سردرد متناوبی است كه معمولا بین یك بار در ماه و دو بار در هفته رخ می‌دهد و هر دوره آن ‌١٢ ساعت طول می‌كشد.
سردردهای نوع تنشی ممكن است شیوع بیشتری داشته باشند و درد عمدتا به صورت وارد آمدن فشار به دو طرف سر است، اما باعث محدود شدن فعالیت‌ها نمی‌شود و گاهی تا چند روز به طول می‌انجامد.
هر دو این سردردها در پاسخ به محرك‌های خارجی و داخلی مانند تغییرات هورمونی، كمبود خواب، گرسنگی یا استرس ایجاد می‌شوند.
قرار گرفتن در معرض این محرك‌ها مغز را وامی‌دارد به مراكز درد سیگنال بدهد كه تنوعی از انتقال دهنده‌های پیام، شامل سروتونین و نوراپی نفرین را تولید كنند كه باعث اتساع عروق مننژ در اطراف مغز می‌شوند.
این اتساع منجر به افزایش جریان خون می‌شود و عروق خونی جانبی سر متورم و نازك می‌شوند.
وقتی عروق خونی متورم می‌شوند در اعصابی كه اطراف آن‌ها هستند حالت كشش ایجاد می‌كنند و این باعث می‌گردد این اعصاب سیگنال‌هایی را به سیستم عصبی جمجمه‌ای (عصب سه قلو) ارسال كنند.
فعال شدن این سیستم باعث درد اطراف چشم و گونه می‌شود و درك اشتباهی را از درد سینوس ایجاد می‌كند.
این سیستم پیام‌هایی را نیز به هیپوتالاموس و به بخش فوقانی طناب نخاعی می‌فرستد كه ممكن است منجر به ایجاد اسپاسم در گردن شود.
زمانی كه سردرد آغاز می‌شود، تاثیرگذاری داروها در تسكین آن دشوارتر است.
براساس این مطالعه داروهای مسكن سردرد باید در همان اولین لحظات شروع آن مصرف شوند تا مؤثر واقع شوند.

منبع : مجله صبح بخیر ایران