نیم نگاهی به زندگی آیت الله هاشمی شاهرودی

آیت الله سید محمود هاشمی فرزند مرحوم آیه الله سید علی حسینی شاهرودی از سلسله سادات حسینی شاهرود است که در مرداد سال ۱۳۲۷ ه ش. در شهر نجف ودر بیت علم ودانش دیده به جهان گشود.
مادر ایشان دختر مرحوم آیت الله حاج سید علی مددی موسوی قائینی از علمای بزرگ خراسان بوده است که سال های متمادی در شهر مقدس مشهد، به تدریس وتربیت طلاب حوزه علمیه واقامه جماعت درحرم مطهر رضوی ثامن الائمه(ع) می پرداختند.
مرحوم والد آیه الله هاشمی از وارستگان حوزه علمیه نجف واولین کسی است که تقریرات بحث های فقهی -اصولی آیه الله خوئی را به رشته تحریر در آورد.
وی تحصیلات ابتدایی را در مدرسه علوی - که مخصوص ایرانیان مقیم نجف اشرف بود - به پایان برده ودر همان سن نوجوانی تحصیلات حوزوی را آغاز کرد.
شاهرودی با حضور در محضر درس خارج فقه و اصول حضرت آیت الله العظمی شهید سید محمد باقرصدر(ره)، حضرت آیه الله العظمی امام خمینی(ره)وحضرت آیت الله العظمی خوئی، سال ها به کسب علم ودانش پرداخت.
از آنجا که ایشان از جمله شاگردان برجسته واز نخبگان درس خارج حضرت امام، وشهید صدر، بودند همواره مورد توجه ویژه اساتید خود قرارداشتند.
امام، به دفتر و مسولین وقت شهریه نجف اشرف دستور داده بودند، نسبت به تامین امور معیشتی و نیازهای مالی ایشان عنایت ویژه ای صورت گیرد. شهید صدر(ره) نیز با آنکه به کسی اجازه اجتهاد نمی داد و دراین خصوص فوق العاده احتیاط می کردند، به آیت الله هاشمی اجازه اجتهاد داده و در خصوص وی تعابیر بسیار بلندی فرموده اند.
در حالی که هاشمی در سن جوانی بوده و هنوز سی سال از عمر شریف خود را سپری نکرده بودند این چنین از جانب استاد خود توصیف می شوند.
پیش از پیروزی انقلاب اسلامی ودر اوج مبارزات مردم ایران به رهبری امام امت بر علیه رژیم ستم شاهی، رژیم بعث عراق در اقدامی مشابه در سال ۱۹۷۴م به حوزه علمیه نجف یورش برده جمعی از علما به ویژه علمای ایرانی وشاگردان شهید صدر را دستگیر وبه زندان انداخت.
در پی تظاهرات مردم عراق پس از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی، و شورش مردم نجف اشرف، رژیم بعث ایشان را تحت پیگرد قرار داده که این بار بدلیل بازگشت وی به وطن اسلامی ایران رژیم عراق موفق به دستگیری وی نشد.
آیه الله هاشمی پس از ورود به ایران خدمت حضرت امام شرفیاب وبا موافقت ایشان ارتباط میان نیروهای خارج از کشور به ویژه شهید صدر وحوزه علمیه نجف اشرف با امام خمینی را به عهده گرفت. وی در این راستا تلاش بی وقفه ای را آغاز وبا بسیح نیروهای متعهد ومومن به انقلاب از هیچ کوششی دریغ نکرده ودر اندک زمانی توانست با دستور حضرت آیه الله خامنه ای -که در آن زمان از سوی امام مسوولیت نهضت های اسلامی را به عهده داشت- تشکیلات جامعه روحانیت مبارز و مجلس اعلای اسلامی عراق را سازماندهی و مدیریت کند. در یکی از ملاقات های اعضای مجلس اعلا باحضرت امام باتوجه به شناختی که امام از آیت الله هاشمی داشتند به وی خطاب کرده و از وی می خواستند تدریس در حوزه علمیه قم را بر هر چیزی ترجیح داده و بررسی مسائل فقهی خصوصا در رابطه با احیای فقه حکومتی استوار بر ادله واستنباط صحیح جواهری رامشغول شوند.
نیز باتوجه به توصیه استاد از همان آغاز ورود به کشور ( اول فروردین ماه سال ۱۳۵۸) به تدریس خارج فقه و اصول پرداختند.
سید محمود هاشمی شاهرودی از شاگردان برجسته، از تربیت یافتگان حوزه فقهی- مبارزاتی شهید سید محمد باقر صدر وامام خمینی(ره) است که در حوزه درس خارج این دو شخصیت والا مقام پرورش یافته و سال ها در حوزه علمیه نجف اشرف از محضر شریفشان فیض برده است. آیه الله هاشمی از همان آغاز بازگشت به وطن اسلامی ایران به تدریس خارج فقه واصول مشغول و بیش از هیجده سال است که در تدریس خارج فقه و اصول در حوزه قم علمیه دستی دارند. وی همواره در کنار تدریس عهده دار مسوولیت های مهم ومتعددی بوده که به خوبی از عهده انجام آنان بر آمده و اکنون نیز علاوه بر تدریس در مسوولیت های رئیس قوه قضائیه، عضو سابق فقهای شورای نگهبان، عضو مجلس خبرگان رهبری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، عضو شورای عالی مدیریت حوزه علمیه قم، نائب رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، (عضو مجمع جهانی اهل بیت(ع) انجام وظیفه می نمایند.
مهمترین مسوولیت شاهرودی طی سال های اخیر تاسیس موسسه دایره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت است که به فرمان رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای تاسیس وریاست این موسسه به وی واگذار شد.
با همت وتلاش آیت الله هاشمی این موسسه توانسته ده ها اثر ارزشمند فقهی - کلامی را در راستای اهداف وظایف خویش وبه منظور خدمت به فقه اهل بیت(ع) تدوین و منتشر نماید.از آنجا که وی دارای اندیشه های فقهی جدید ومتناسب بانیازهای روز جامعه اسلامی بوده وهستند ازاقدامات فرهنگی مهمی همچون کنگره نقش زمان ومکان در اندیشه های امام خمینی(ره)اولین کنگره دایره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت به ریاست ایشان برگزار که هر دوکنگره در سطحی وسیع مورد استقبال بزرگان و فضلای حوزه ودانشگاه قرار گرفتند. به علاوه سلسله مقالاتی پیرامون مسائل وموضوعات مستحدثه از قبیل، ضمان کاهش ارزش پول، دیات شش گانه، علم شخص قاضی، محارب ومفسد فی الارض، استبداد در استیفای قصاص و... از دیگر فعالیت های فقهی - فرهنگی معظم له بوده که در فصلنامه فقه اهل بیت (ع) به چاپ رسیده است.

منبع : روزنامه مردم سالاری