یکشنبه, ۱۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 5 May, 2024
مجله ویستا


آرامگاه جغتین گِیسور ، قریه گیسور ، گناباد


این بنا در قریه گیسور، در 72 كیلومتری شمال شرقی گناباد واقع است. بنا بر اظهار بعضی از ریش‌سفیدان محل، جغتین (جغتای)،‌ پسر چنگیزخان مغول، در جنگی در گِیسور مرده و در این مقبره دفن شده است كه البته قول ضعیفی است. به نظر می‌رسد، این بنا در زمره مقابر مربوط به دوره‌ مغول و احتمالاً متعلق به یكی از شاه‌زادگان یا صاحب‌منصبان آن سلسله باشد.
نقشه‌ این بنا در داخل، مربع و در خارج، هشت‌ضلعی و مشتمل بر قسمت‌های مختلف بدین قرار است : یك تالار مربع به ابعاد هر ضلع 6/78 متر، دیوار چهار جانب تالار به ضخامت یك متر كه دیوارهای خارجی بنا بدان پیوسته است؛ چهار درگاه در چهار ضلع هر یك به عرض 1/20 متر، چهار ایوان در چهار ضلع خارجی، چهار طاق‌نما هر یك به عمق 50 سانتی‌متر و چهار جفت جرز شش ضلعی غیرمنتظم در طرفین ایوان‌ها كه طول هر ضلعِ بیرون آن 92 سانتی‌متر است.
مصالح این مقبره ساده، و عبارت است از آجر و نیم آجر كه در داخل و خارج آن به كار رفته است و گچ كه در همه جای بنا، اكثراً مخلوط با خاك، به صورت ملاط و گاهی بند‌كشی به كار رفته است. تزئین آجری جالب توجهی جز در طاق‌نماها و ایوان‌ها و نبشی‌های منشور ساقه و جرزها و طاق‌نماهای منشور پایه‌ گنبد، به چشم نمی‌خورد؛ به طوری كه ظاهر بنا حكایت می‌كند، داخل گوشواره‌ها و احتمالاً داخل گنبد، گچ‌اندود بوده و اضافه بر آن، در گوشواره‌های لچكی، لوزی‌هایی با گچ ترتیب داده شده است.
مقبره جغتین گیسور، مانند سایر بناهای نظیر خود در دوره مغول، از روش‌های قبل الهام یافته و به بناهای بعد الهام بخشیده است.