چشم، مغز، قلب

●ویژگی چشم :
چشم های ما اعضای حسی بسیار مهمی هستند، این عضو اطلاعات مربوط به دنیای اطراف ما را دریافت می كنند و به مغز می فرستد. در مغز اطلاعات پردازش می شود و همه ی تصاویری را كه می توانیم ببینیم ایجاد می كند. كره ی چشم كره ای است كه اندكی از آن بیرون زده است. فقط عنبیه، مردمك و قرینه قابل رویت هستند. ماهیچه های چشم آنرا در جای خود نگه داشته و حركات آنرا كنترل می كنند.
●قرینه :
قرینه سطح شفافی است كه در جلوی كره ی چشم برآمده است. یكی از دلایل شفاف بودن قرینه هیچ رگ خونی از خود ندارد. سطح منحنی آن به تمركز پرتو های نور در عقب چشم كمك می كند. قرینه بسیار حساس است به طوری كه از خطرات احتمالی چشم كمك می كند.
●ملتحمه :
پوست شفافی كه از چشم محافظت می كند.
●عنبیه :
عنبیه بخش رنگی چشم است كه مردمك را احاطه می كند. رنگ و یا رنگدانه از یك فرد به فرد دیگر متغیر است و از والدین به ارث می رسد..عنبیه یك ماهیچه ی دایره شكل در خود دارد كه ماهیچه ی تنگ كننده نامیده می شود. با تغییر دادن اندازه ی مردمك , عنبیه مقدار نوری كه وارد چشم می شود كنترل می كند و با این ترتیب عنبیه از یك سو آن را از نور زیاد محافظت می كند و از سوی دیگر ما را قادر می سازد كه در نور كم ببینیم. تنظیم اندازه ی مردمك همچنین به ما كمك می كند كه چشم خود را روی اشیای دور ونزدیك متمركز كنیم.
●مردمك :
مردمك سوراخی در مركز چشم است كه مانند یك دایره ی سیاه به نظر می رسد. مردمك اجازه می دهد كه نور وارد چشم شود و خود در مكانهای پر نور كم است گشاد می شود و در مكانهای پر نور منقبض می شود. این تنظیمها این امكان را می دهد كه در شب بهتر ببینیم و قسمت عقب چشم یعنی شبكیه را از صدمه توسط نور زیاد محافظت می كند. همچنین زمانیكه به اشیائ نزدیك می كنیم مردمك منقبض شده و هنگامی كه به اشیای دور نگاه می كنیم گشاد می شود. این امر به ما امكان می دهد كه به همان صورتی كه فیلم روی یك پرده انداخته می سود نور را عقب چشم خود متمركز كنیم.
●صلبیه :
صلبیه بخش سفید چشم است كه بیشتر آن را حفره ی چشم پنهان كرده است. صلبیه یك پوشش سخت بیرونی را تشكیل كی دهد كه چشم را حفاظت می كند. ماهیچه هایی كه حركت چشم را كنترل می كنند به صلبیه متصل اند.
عدسی چشم درست در پشت سطح جلویی كره ی چشم قرار دارد. عدسی شفاف است، و نور را با عبور از آن روی عقب چشم متمركز می شود. برای تمركز روی اشیا، چه دور و چه نزدیك، عدسی باید شكل خود را تغییر دهد. الیاف یا رباطهای معلق دور عدسی امكان این امر را با كشیدن لبه ی عدسی فراهم می سازند.
●نقطه ی كور :
نقطه ی كور نقطه ی اتصال عصب بینایی مغز به عقب چشم یا شبكیه است. رگهای خونی كه شبكیه را تغذیه می كنند نیز نقطه ی كور می گویند. دلیل اینكه این محل را نقطه ی كور می نامند این است كه در این قسمت از شبكیه هیچ سلول حساس به نور وجود ندارد.
●حفره ی چشم :
حفره ی چشم بخشی از چشم است كه امكان دیدن جزئیات دقیق را به ما می دهد. این حفره ناحیه ای در مركز شبكیه (غشا عقب چشم) است و رگهای خونی زیادی دارد. شكل آن شبیه آتشفشان است و مركز آن پر از سلول های مخروطی است. این سلول ها گیرنده هایی هستند كه نور خورشید و رنگ را حس می كنند.
●شبكیه :
شبكیه غشا عقب چشم است. ای غشا میلیونها سلول دارد, كه در مقابل نور با ایجاد پاسهای عصبی كه به مغز می روند پاسخ می دهند. این سلول ها از دو نوع تشكیل شده اند: سلول های مخروطی, كه هر یك به رنگ خاصی از نور پاسخ می دهند, و سلول های میله ای, كه در نور كم عمل می كنند امّا تفاوت رنگ را آشكار نمی كنند.
●چگونه تصویر در چشم تشكیل می شود؟
شبكیه داخلی ترین لایه ی حساس به نور در عقب چشم است. وقتی كه نور شیئی به شبكیه برخورد می كند سلول های حساس به نور را تحریك مس كند , و با این ترتیب تصویری ایجاد می كند كه واژگون و كوچكتر از شی اصلی است. این تصویر تبدیل به الگویی از پالسهای عصبی می شود كه از طریق عصب بینایی به مغز فرستاده می شوند. مغز این الگوی پالسها را تعبیر كرده و امكان دیدن را برای ما فراهم می آورد.
●حركات چشم :
حركت هر كره ی چشم توسط شش ماهیچه كنترل می شود. این ماهیچه ها از عقب حفره ی چشم شروع می شوند و به سطح خارجی كره ی چشم متصل اند. منقبض كردن و آزاد كردن این ماهیچه ها امكان دنبال كردن یك شئ متحرك و مشاهده ی زوایای مختلف میدان دید فرد را فراهم می كند. هر حركت چشم مستلزم كار هماهنگ هر شش ماهیچه چشم است , اگر چه در هر مورد تعدادی از آنها كه (( حركت دهنده های اصلی )) نامیده می شوند نقش مهم تری را دارند.
● ماهیچه ها :
▪اهیچه ی قلابی: كره ی چشم را به سمت پایین و دور از چشم می چرخاند.
▪ماهیچه های فوقانی: كره ی چشم را به طرف با و سمت بینی می چرخاند.
▪ماهیچه ی تحتانی : كره ی چشم را به سمت پایین و به سمت بینی می چرخاند.
▪ماهیچه های جانبی: كره ی چشم رابه كنار می چرخاند.
● اشك و پلك زدن :
سطح چشم توسط مایعی كه در غده ی اشكی تولید می شود , یعنی اشك, مرطوب نگه داسته می شود. اشك برای عاری نگه داشتن چشم از آلودگی و شست و شوی ذرات تخریك كننده غبار لازم است. پلك زدن اشك را در سطح چشم پخش می كند تا همیشه مرطوب بماند. اشك اضافی در كیسه ی اشكی جمع شده و آماده ی ریختن از طریق یك مجرا به درون حفره ی بینی می ماند.
● قلب :
قلب اساسآ یك پمپ عضلانی تو خالی است كه بدون توقف خون را به سراسر بدن پمپ می كند. اگر چه فلب چندان بزرگتر از مشت دست نیست ولی در طول مدت عمر در حدود ۳۰۰ میلیون لیتر خون را پمپ می كند. رگهای خونی بزرگی كه قلب كه به قلب متصل اند, خون را به ریه ها و بدن می برند و باز می گردانند. رگهای خونی كوچكتری كه روی سطح قلب قرار دارند , غذا و اكسیژن را به آن رسانده و محصولات دفعی از قبیل دی اكسید كربن را از آن خارج می كنند.
●سیاه رگ ریوی
سیاه رگ ریوی خونی را كه به تازگی در ریه ها پر از اكسیژن شده است به سمت چپ قلب حمل می كند. چهار سیاه رگ ریوی وجود دارد, از هر ریه دو سیاه رگ. از این جهت این سیاه رگها خون پر اكسیژن را حمل می كنند غیر معمول است چرا كه خون پر اكسیژن معمولا توسط سرخ رگها حمل می شود.
●زرگ سیاه رگ زیرین :
بزرگ سیاه رگ زیرین رگ بزرگی است كه خون كم اكسیژن را از پایین تنه به قلب حمل می كند. این رگ در كنار آئورت ( سرخ رگ اصلی كه خون را از قلب خارج می كند.) قرار دارد و از پشت كبد می گذرد. در این نقطه, دو سیاه رگ كبدی به سیاه رگ زیرین می پیوندد.
●بزرگ سیاه رگ زبرین
بزرگ سیاه رگ زبرین همراه با سیاه رگ زیرین بزرگترین سیاهرگهای بدن انسان هستند. سیاه رگ زبرین خون را از نیمه ی فوقانی بدن جمع آوری می كند و سیاه رگ زیرین خون را از نیمه ی تحتانی جمع آوری می كند. هر دو آنها خون كم اكسیژن را به دهلیز راست قلب می ریزد كه از آنجا برای دریافت اكسیژن تازه به ریه ها پمپ می شود.
●آئورت
آئورت بزرگترین سرخرگ بدن است. این رگ ضخامتی در حدود انگشت شست دارد و خون پر اكسیژن را از قلب خارج می كند . خون از بطن چپ قلب ( محفظه ی اصلی پمپ كننده ی خون) به همه ی قسمت های بدن به جز ریه ها پمپ می شود. آئورت پس از خروج از بطن چپ در قلب دور می زند, همچنانكه به طرف پایین تنه می رود منشعب می شود تا خون پر اكسیژن و مواد غذایی را به همه ی اعضای بدن برساند.
●تپش قلب و سرعت آن :
قلب در تمام مدّت عصر با سرعت بیش از یك بار در ثانیه می تپد.خون از رگهای خونی كه سیاه رگ نامیده می شوند به درون قلب می ریزد. ماهیچه ی قلبی خون را به سختی فشرده و خون تحت فشار به درون رگهای دیگری كه به سرخرگ موسومند رانده می شود. قلب از نوع خاصی ماهیچه ساخته شده است كه هیچگاه خسته نمی شود. این ماهیچه ۶۰تا ۸۰ بار در دقیقه فشرده ورها می شود. وقتی كه ورزش می كنیم , این رقم تا ۱۰۰ بار در دقیقه افزایش یابد.
●●اطلاعاتی اضافی در مورد قلب :
●مغز :
مغز كه پیچیده ترین بخش دستگاهی عصبی است, مركز كنترل بدن ماست. مغز توسط استخوانهای جمجمه حفاظت می شود. از نمای جانبی, مغز را به سه منطقه تقسیم كرد: كخ كه افكار مارا كنترل می كنند, مخچه كه حركات ما را هماهنگ می كند و ساقه ی مغز كه اعمال حیاتی مانند تنفس و ضربان قلب را كنترل می كند.
●مخ :
مخ بزرگترین قسمت معز است و در حدود ۸۰ درصد جرم آن را تشكیل می دهد. مخ به نیمه ها یا نیمكره های مغزی , چپ و راست تقسیم می شود. هر نیمه اطلاعات مربوط به طرف مخالف از بدن را دریافت و ماهیچه های آن طرف را كنترل می كند. مخ مركز هوش, حافظه, گفتار و خود آگاهی ما نیز هست. لایه ی خارجی كه قشر نامیده می شود, چین خورده وشیار دار است و از میلیاردها سلول عصبی كه ماده ی خاكستر ی نامیده می شود, تشكیل شده است. در داخل قشر مخ, ماده ی ضخیم و سفید مخ قرار دارد كه از الیاف عصبی ارتباطی ساخته شده است.
●پل :
پل بخشی از ساقه ی مغز است كه طناب نخاعی را به مغز متصل می كند. پل علاوه بر اتصال رشته های عصبی متعددی كه به مغز می روند یا از مغز خارج می شوند, چند وظیفه ی حیاتی مخصوص دارد. پل وبصل النخاع, یعنی ناحیه ای از مغز كه درست زیر پل قرار دارد, تنفس را كنترل می كنند. این دو همراه با هم مركز تنفسی ساقه ی مفز را تشكیل می دهند و به طور خودكار آهنگ تنفس را به نحوی تنظیم می كنند كه با نیاز بدن به اكسیژن مطابقت داشته باشد.
●طناب نخاعی :
طناب نخاعی ستونی از بافت عصبی است كه ۴۵ سانتیمتر طول و اندازه ی یك انگشت ضخامت دارد. طناب نخاعی توسط ستونی از استخوانها كه مهره نامیده می شوند و ستون فقرات را تشكیل می دهند, حفاظت می شود. طناب نخاعی و مغز دستگاه عصبی مركزی را تشكیل می دهند و همراه با هم اكثر فعابیت های بدن را كنترل می كنند. ۳۱ جفت عصب نخاعی كه از طناب نخاعی منشعب می شوند, دستگاه عصبی محیطی را تشكیل می دهند. این عصبها رابطهای اصلی بین مغز و بقیه ی بدن را تشكیل می دهند.
●وظایف مغز :
مغز پیچیده ترین بخش از دستگاه عصبی است. این عضو بدن ما و همه ی چیزهایی را كه انجام می دهیم, احساس می كنیم و به آن فكر می كنیم كنترل می كند. مغز اطلاعات را از همه ی بخشهای بدن دریافت و پردازش می كند و با ارسال پیامهایی به ماهیچه ها می گوید كه چگونه عمل كنند. هر یك از نواحی مختلف مغز وظایف خاص خود را دارد, امّا این نواحی توسط یك سیستم ارتباطی پیچیده با هم مربوط اند و با همكاری یكدیگر رفتار ما را كنترل می كنند.

منبع : آموزش نیروی انسانی شهرستان شهریار