شروع پرواز های بدون مسافر

هزینه سنگین سوخت، وضعیت وخیم این صنعت را بحرانی و خطرناك كرده است. برای خطوط هوایی آمریكا، اعلام ورشكستگی رفته رفته تبدیل به امری عادی می شود.طی چهار سال گذشته، شركت های هواپیمایی آمریكا تحت تأثیر حملات تروریستی، انفجار حباب شركت های بخش تكنولوژی و اینترنت، جنگ عراق، شیوع بیماری سارس در آسیا و رقابت سخت و بی امان شركت های مسافربری نوپای ارزان قیمت، ۳۲ میلیارد دلار از دست دادند. حال در این شرایط بحرانی، عامل ششم نیز به جمع عوامل زیان بار می پیوندد: این عامل چیزی نیست مگر قیمت نفت. در روز چهارشنبه ۱۴ سپتامبر، شركت های هواپیمایی «دلتا ایرلاینز» و «نورث وست ایرلاینز»، دارنده مقام سوم و چهارم در میان شركت های هواپیمایی آمریكا، اعلام ورشكستگی كردند. با احتساب شركت های هواپیمایی «یونایتد» و «یواس ایرویز» كه در حال حاضر تحت پوشش قوانین و مقررات بند ۱۱ قانون ورشكستگی فعالیت می كنند، حداقل نیمی از صنعت خطوط هوایی آمریكا اعلام ورشكستگی كرده است. این شركت ها، به بركت حمایت دادگاه، به روند پرواز بدون مسافر ادامه خواهند داد. اما صنعتی كه روزگاری سر بلند و باشكوه بود، امروز به زانو در آمده است.هفته گذشته جیووانی بیسانینی، مدیر كل انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی، تأثیرات قیمت گران نفت را بر این صنعت بیان كرد. براساس پیش بینی او، زیان شركت های مسافربری آمریكا در سال جاری به حدود ۸ میلیارد دلار خواهد رسید كه ۲ میلیارد دلار بیشتر از برآورد قبلی وی در ماه مه است.در ماه مه سال جاری بهای هر بشكه نفت، یعنی ۴۷ دلار، نسبت به چهار سال قبل دوبرابر شده بود. امروز قیمت هر بشكه نفت در حدود ۶۴ دلار است. شركت های هواپیمایی قدیمی تر با هزینه های ثابت سرسام آورشان، در مواجهه با تازه واردانی همچون «ساوث وست» و «جت بلو» كه فعالیت هایشان كماكان سود آور است، نمی توانند فشار سنگین هزینه های سوخت را به مشتریان شان منتقل كنند.با وجود این، اوایل تابستان جاری ستاره امید در آسمان این شركت ها درخشیدن گرفت و تعداد مسافران به یك باره افزایش یافت، اما نه آن قدر كه قابل توجه باشد. هواپیماها تنها با ۷۹ درصد ظرفیت، كه بهبود اندكی به شمار می رفت، به پرواز در می آمدند و در آمد هر صندلی مدام در حال كاهش بود (۱‎/۸ درصد كمتر از دوره مشابه سال ۲۰۰۴) اما این فقط بخشی از یك روند بلند مدت است. به بركت كاهش شدید هزینه ها و همكاری اتحادیه های پریشان حال، كورسوی امیدی در افق ظاهر شد. در سه ماهه آوریل - ژوئن، «امریكن ایرلاینز»، بزرگترین شركت هواپیمایی آمریكا پس از ۵ سال به اولین سود خالص خود به میزان ۵۸ میلیون دلار دست یافت. وضعیت شركت هواپیمایی «كنتینانتال ایرلاینز» از این هم بهتر بود؛ طی همین دوره در آمدهای این شركت ۱۲ درصد افزایش یافت و سود خالص به ۱۰۰ میلیون دلار رسید. حتی زیان سه ماهه شركت «یونایتد ایرلاینز» نیز از ۲۴۷ میلیون دلار به ۲۶ میلیون دلار كاهش یافت.اما این وضعیت امیدوار كننده دیری نپایید. تأثیر مخرب و نامطلوب افزایش قیمت نفت در سال جاری، بار دیگر وضعیت وخیم شركت های هواپیمایی را به سوی بحران سوق می دهد. آقای بیسانینی هفته گذشته در واشنگتن گفت: «نفت عاملی است كه مانع بازگشت سودآوری به این صنعت می شود.» شركت دلتا، به رغم سرمایه گذاری و تأمین منابع جدید در سپتامبر گذشته و اخراج بیش از هفت هزار نفر از كاركنان خود (یعنی یك دهم نیروی كارش)، اعلام ورشكستگی كرد. «نورث وست» وضعیتی به مراتب بدتر داشت. اعتصاب كاركنان بخش تعمیر و نگهداری این شركت در اواخر ماه اوت، آن را وادار به اعلام ورشكستگی و درخواست اعمال مقررات بند ۱۱ قانون ورشكستگی كرد.«بند ۱۱»، نوعی ورشكستگی موقتی است كه به شركت ها امكان می دهد تا در حالی كه بار دیونی همچون بدهی ها و تعهدات مالی را به یك صندوق تأمین مالی مشترك منتقل می كنند، به فعالیت های خود در مقام یك شركت ادامه دهند. در این حالت، منافع سهامداران نیز از بین می رود و شركت به جست وجوی حمایت مالی جدید می پردازد. امتیازات و مزایای بند ۱۱ عبارتند از اجتناب از انحلال غیر ضروری شركت ها، از بین رفتن مشاغل و زیان طلبكاران. اما در صنعت خطوط هوایی، پذیرش اضطراری مسؤولیت شركت های بحران زده و گرفتار تبدیل به یك مراقبت ویژه دراز مدت شده و ناخواسته و ندانسته لطمه زیادی به رقبا زده است. از اواسط ماه اكتبر قوانین جدید سخت تری برای بند ۱۱ به اجرا در خواهد آمد، به همین دلیل شركت های گرفتار برای استفاده از قوانین ملایم تر كنونی، تمایل دارند كه هرچه زودتر اعلام ورشكستگی كنند.شركت یونایتد، به رغم وجود علائم بهبود وضعیت در سه ماهه دوم، حدود دو ماه قبل به اجبار اعلام كرد كه برنامه خروج از وضعیت ورشكستگی را یك بار دیگر به تعویق انداخته است. این برنامه قرار است در ماه فوریه سال بعد به اجرا در آید. تا آن زمان، ۳۸ ماه از تحت پوشش قرار گرفتن این شركت گذشته است. البته ممكن است این ضرب الاجل جدید هم تمدید شود: یك سال قبل گلن تیلتون،رئیس شركت یونایتد، زمان خروج از طرح بند ۱۱ را مارس ۲۰۰۵ پیش بینی می كرد. در حال حاضر شركت «یواس ایرویز» بیش از سایر شركت ها امكان خروج از وضعیت ورشكستگی را دارد. این شركت طی ۴ سال دوبار تحت حمایت بند ۱۱ قرار گرفته است.در شرایط عادی، ادغام شركت های هواپیمایی می تواند بخشی از روند بهبود وضعیت باشد. اما به دلیل ترس از گرفتاری های احتمالی، هیچ یك از شركت های قوی تر، همچون «امریكن» و «كنتینانتال» تمایلی به ادغام ندارند.شركت امریكن حدود چهارواندی سال قبل، پیش از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر، باقیمانده شركت TWA را خریداری و بعد آن را تعطیل كرد. به استثنای شركت «آمریكا وست» كه مشتاق گسترش حوزه جغرافیایی فعالیت های خود بود و به همین دلیل در ۱۳ سپتامبر، ادغام با «یواس ایرویز» را پذیرفت، سایر شركت های كم هزینه تمایلی به ادغام با شركت های ناكارآمد و كم بازده ندارند. بهای نفت برای تمامی شركت های هواپیمایی جهان یك معضل به حساب می آید. اما در آمریكا كه پالایشگاه هایش، حتی قبل از آن كه توفان كاترینا بعضی از آنها را در هم كوبد، به حداكثر ظرفیت تولید خود رسیده بودند، این مشكل حادتر است. كاهش ظرفیت پالایش به معنای وجود رقابت بر سر سوخت هواپیما از یك طرف و بنزین و نفت حرارتی از طرف دیگر است. این تنگنا موجب افزایش هزینه های پالایشگاه ها شده است. بنابراین، با احتساب هزینه های مربوط به پالایش، قیمت هر بشكه نفت به ۸۷ دلار می رسد.با توجه به افزایش هزینه ها و مقررات جدید ورشكستگی، تعجبی ندارد كه چرا شركت های هواپیمایی برای این كه تحت حمایت دادگاه قرار گیرند، تا این حد عجله می كنند.همان طور كه انتظار می رفت، شركت های هواپیمایی خواستار كمك های دولتی بیشتر هستند. این شركت ها پس از حملات ۱۱ سپتامبر یك كمك ۲‎/۵ میلیارد دلاری را دریافت كردند و بعضی، مانند یواس ایرویز، واجد شرایط دریافت وام های یارانه ای شدند. اما حالا آنها از دولت می خواهند مالیات وضع شده بر سوخت را كه موجب افزایش كرایه هوایی می شود، لغو كند. استدلال آنها این است كه میزان فعلی مالیات، ۲۶ سنت در هر دلار است، در حالی كه در سال ۱۹۷۲ این میزان تنها ۷ سنت بوده است. هیچ نشانه ای از پایان درد و رنج شركت های هواپیمایی وجود ندارد، چون افزایش بهای سوخت موجب از بین رفت درآمد سال آینده آنها خواهد شد و از طرف دیگر، امید اندكی به كاهش بهای نفت و بازگشت آن به كمتر از ۶۰ دلار وجود دارد. به همین دلیل شركت های هواپیمایی در یك مارپیچ نزولی گرفتار شده اند. هر حركتی كه آنها برای كاهش هزینه ها انجام دهند، تنها موجب سقوط آنها به سطح شركت های هواپیمایی ارزان قیمت می شود.تنها نقطه قوت شركت های آمریكایی مسیرهای بین المللی است كه بازده آنها دائماً در حال افزایش است. اما افزایش ظرفیت پروازهای دوسوی اقیانوس اطلس، خشم رؤسای شركت های هواپیمایی اروپا، همچون «بریتیش ایرویز» را بر انگیخته است. آنها بند ۱۱ ورشكستگی آمریكا را نوعی یارانه و رقابتی ناعادلانه ارزیابی می كنند. چنین به نظر می رسد كه گرفتاری های آمریكا می تواند به بازار بین المللی هم كشیده شود.
منبع: اكونومیست
مترجم: حبیب علیزاده

منبع : روزنامه ایران