تاریخچه مختصری در مورد فایلهای پیکربندی

در زمان DOS و ویندوز نگارش ۱ اطلاعات سیتمی در دو فایل مشهور به نامهای CONFIG.SYS و AUTOEXEC.BAT ذخیره می شدند.
با ظهور ویندوز نگارش ۲( که شاید شما اصلاً از ظهور آن با خبر نشده باشید!) دو فایل جدید به دنیا آمدند که عبارت بودند ازSYSTEM.INI, WIN.INI . این دو فایل که به آنها " فایلهای شروع به کار اولیه" (initialization files) نیز گفته می شد نیز همانند فایل های قدیمی تر خود فایلهای متنی ساده ای بودند . وظیه WIN.INI ذخیره کردن اطلاعات پیکر بندی مربوط به ویندوز و برنامه های کاربردی تحت آن و وظیفه SYSTEM.INI ذخیره کردن اطلاعات مربوط به سخت افزار و پارامترهای سیستمی بود. هیچ عجیب نبود که هر برنامه کاربردی برای خودش فایلهای INI مخصوصی درست کند تا پارامترهای تعریف شده توسط کاربران و یا خود آن برنامه را در آنها جای دهد. در این دوران دایرکتوری Windows پر از انواع و اقسام فایلهای INI بود.
اوضاع با ظهور ویندوز ۰/۳ از قبل هم بدتر شد. ویندوز ۰/۳ نه تنها همان دو فایل WIN.INI وSYSTEM.INI قبلی را داشت بلکه چندین فایل INI جدید نیز برای Program Manager ( با نام PROGRAM.INI) و File Manager ( با نام WINFILE.INI) و Control Panel ( با نام CONTROL.INI) و غیره به آن اضافه شد.
تا زمان ظهور ویندوز ۱/۳ خبری از رجیستری نبود. اما رجیستری ویندوز ۱/۳ نیز با ویندوز ۹۸ بسیار متفاوت بود. رجیستری ویندوز ۱/۳ یک بانک اطلاعاتی( database) بود که از آن برای ثبت اطلاعات OLE ( لینک کردن و ادغام کردن اجسام) مربوط به برنامه های کاربردی استفاده می شد.
در نهایت در Windows for Workgroups با اضافه شدن فایلهای جدید مربوط به پیکر بندی( نظیر PROTOCOL.INI) اوضاع از قبل هم بدتر شد.
● رجیستری به عصر فایلهای INI پایان داد
این تعداد فایلهای INI باعث سردرگمی کاربران و ناظران سیستم می شد . از آنجاییکه این فایلهای INI فایلهایی متنی (text) بودند که در دایرکتوری اصلی ویندوز قرار می گرفتند همواره در معرض خطر بودند. احتمال زیادی وجود داشت که با زدن یک دکمه توسط یک نفر تازه کار این فایلها حذف شوند . افراد کمی بودند که می دانستند در کدام فایل INI کدام پارامترها ذخیره شده اند. هیچ مکانیزمی برای کمک به شما دریافتن پارامترهای مورد نیازتان در یک فایلINI بزرگ وجود نداشت و شیوه خطی "عنوان – و – پارامتر" نگهداری پارامترهای پیچیده ای که با چندین فایل سرو کار داشتند را دشوار می کرد.
برای حل همه این مشکلات طراحان ویندوز ۹۵ تصمیم گرفتند که در رجیستری ویندوز ۹۵ یک تحول بزرگ بوجود آورند. آنها بویژه تصمیم گرفتند که رجیستری را به یک بانک اطلاعات مرکزی تبدیل کنند که همه پارامترهای سیستم و برنامه های کاربردی را در خود جای دهد. در ویندوز ۹۸ هم رجیستری همچنان همان ساختار اولیه خود در ویندوز ۹۵ را حفظ کرده است.
▪ در زیر بعضی از مزایای این رجیستری جدید ارائه شده اند:
فایلهای رجیستری دارای ویژگیهای :Hidden (پنهان)، System (سیستم) وRead-only ( فقط خواندنی) هستند. بنابراین احتمال آنکه بطور تصادفی حذف شوند از بین رفته است. حتی اگر کاربری به طریقی این فایلها را حذف کند باز هم ویندوز ۹۸ کپی های پشتیبانی از آنها درست کرده است که توسط آنها براحتی می تواند فایلهای رجیستری قبلی را بازگرداند.
رجیستری نه تنها مکانی برای ذخیره کردن پارامترهای سخت افزاری و سیستم عامل است بلکه برنامه های کاربردی نیز می توانند به جای استفاده از فایلهای INI جداگانه برای ذخیره کردن پارامترهای خود، آزادانه از رجیستری برای این کار استفاده کنند.
اگر لازم باشد که یک ورودی رجیستری را مشاهده کرده یا تغییر دهید می توانید از برنامه خدماتی Registry Editor استفاده کنید. این برنامه همه بانک اطلاعات رجیستری را بصورت سلسله مراتب درختی نمایش می دهد.
در رجیستری ابزارهایی وجود دارند که شما را قادر می سازند هر پارامتری را یافته و اطلاعات رجیستری را از راه دور درخواست کنید.
البته نمی توان گفت که رجیستری یک راه حل کامل است. بسیاری از پارامترهای آن کلاً مبهم هستند، رجیستری ساختاری دارد که شاید کسی آن را دوست نداشته باشد و نیز یافتن پارامترهای مورد نظر اغلب بصورت سعی و خطا باید انجام شود. اما با همه اینها اکثر این مشکلات با اندکی تمرین وآشنا شدن بیشتر با رجیستری حل می شوند.
● فایلهای پیکر بندی قدیمی هنوز کار می کنند
اگر چه رجیستری همه کارهای فایلهای INI و شروع کار( startup) اولیه را انجام می دهد اما همه وظیفه پیکر بندی را به تنهایی بر دوش نمی کشد. ویندوز ۹۸ هنوز هم فایلهای WIN.INI و SYSTEM.ini را می شناسد و با آنها کار می کند تا بتواند سازگاری خود با برنامه های قدیمی ۱۶ بیتی، که فقط می توانند اطلاعات پیکربندی خود را از این فایلها بدست آورند، کار کند. علاوه بر این اگر سخت افزاری از سیستم شما به درایورهای کار کننده در مود حقیقی نیاز داشته باشد یا چنانچه یک برنامه کاربردی خاص به پارامترهای ویژه ای که تحت DOS باید تعیین شوند احتیاج داشته باشد شما هنوز هم به فایلهای CONFIG.SYS وAUTOEXEC.BAT نیاز خواهید داشت. (مثلاً یک برنامه ممکن است به متغیرهای محیطی یا دستور PATH نیاز داشته باشد.) البته برنامه‌های ۱۶ بیتی نیز هنوز می توانند فایلهای INI شخصی خودشان را داشته باشند.

منبع : پارسیان پردازان دالاهو