پنجشنبه, ۱۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 2 May, 2024
مجله ویستا


شیوع‌ نگهداری‌ از حیوانات‌ مدرن‌!


شیوع‌ نگهداری‌ از حیوانات‌ مدرن‌!
آداب‌ و رسوم‌ دیرینه‌ ایران‌ زمین‌ سبب‌ شده‌ تا ایرانیان‌ خلقیات‌ خاص‌ خود را داشته‌ باشند. از این‌ رو مردمان‌ ایران‌ زمین‌ را همواره‌ متمایز از سایر كشورها می‌دانند. روحیات‌ منحصر به‌ فرد ایرانی‌ را شاید كمتر بتوان‌ در سایر نقاط‌ جهان‌ یافت‌.
با ظهور تمدن‌ مغرب‌ زمین‌ و گسترش‌ مدرنیته‌ در عالم‌ بشریت‌، بخش‌ قابل‌ توجهی‌ از مردمان‌ مشرق‌ زمین‌ به‌ ظواهر این‌ پدیده‌ نوظهور گرویدند.
بسیاری‌ از ملل‌ ممالك‌ دارای‌ تمدن‌ براحتی‌ اسیر ظواهر سطحی‌ مدرنیته‌ شدند و چنان‌ البته‌ شدند كه‌ برخی‌ از بازگویی‌ سنت‌ها و آداب‌ كشور خود شرم‌ زده‌ شدند! اكنون‌ هم‌ متاسفانه‌ بسیاری‌ از مردم‌ دچار بحران‌ هویت‌ و به‌ عبارتی‌ غرب‌زدگی‌ شده‌اند. اغلب‌ آنان‌ بدون‌ اینكه‌ از مسائل‌ تئوری‌ و عمیق‌ تفكرات‌ مدرن‌ آگاهی‌ یابند. شیفته‌ ظواهر آثار آن‌ شده‌اند. این‌ معضل‌ فرهنگی‌، اجتماعی‌ را سالهاست‌ یدك‌ می‌كشیم‌. گرچه‌ در سالهای‌ اخیر برخی‌ رسانه‌های‌ جمعی‌ نظیر رادیو و تلویزیون‌ سعی‌ در احیای‌ سنت‌های‌ دیرینه‌ داشته‌اند اما به‌ زعم‌ بسیاری‌ از كارشناسان‌ و جامعه‌شناسان‌ این‌ تلاش‌ها چندان‌ مثمرثمر نبوده‌ است‌.
یكی‌ از پدیده‌های‌ نوظهور در زندگی‌ شهری‌ شهروندان‌ ایرانی‌ نگهداری‌ از حیوانات‌ خانگی‌ است‌، حیوانات‌ خانگی‌ در گذشته‌ در زندگی‌ ایرانیان‌ نقش‌ بسزایی‌ داشتند. اكنون‌ هم‌ در بسیاری‌ از خانواده‌ها این‌ سنت‌ دیرینه‌ حفظ‌ شده‌ است‌. نگهداری‌ از مرغ‌ و خروس‌ ملموس‌ترین‌ این‌ واقعیت‌ است‌. اكنون‌ در شهرهای‌ كوچك‌ و روستاها به‌ وضوح‌ می‌توان‌ این‌ پدیده‌ را مشاهده‌ كرد. اما در كلانشهرهایی‌ نظیر تهران‌ وضعیت‌ كاملا متفاوت‌ است‌. امروزه‌ بسیاری‌ از مردم‌ بخصوص‌ جوانان‌ از حیواناتی‌ نظیر سگ‌ و گربه‌ در منازلشان‌ نگهداری‌ می‌كنند.
در چند سال‌ اخیر نگهداری‌ سگ‌های‌ زینتی‌ خانگی‌ در بین‌ بسیاری‌ از شهروندان‌ تهرانی‌ شیوع‌ پیدا كرده‌ است‌. در واقع‌ باید گفت‌ بین‌ نسل‌ قدیم‌ و جدید در نوع‌ نگهداری‌ از حیوانات‌ هم‌ تغییر نگرش‌ به‌ وجود آمده‌ است‌.
دكتر رضا صادقی‌زاده‌ جامعه‌شناس‌ و استاد دانشگاه‌ در این‌ باره‌ می‌گوید: علاقه‌ به‌ حیوانات‌ فی‌النفسه‌ مطلوب‌ است‌. اما چرا در سالهای‌ اخیر نوجوانان‌ و جوانان‌ علاقه‌مند به‌ نگهداری‌ حیواناتی‌ نظیر سگ‌ شده‌اند چند عامل‌ دخیل‌ است‌: ۱. باید پذیرفت‌ كه‌ امروزه‌ همانند گذشته‌ فرزندانمان‌ فضای‌ حركتی‌ زیادی‌ ندارند. امروزه‌ طبقه‌ متوسط‌ شهرنشین‌ در آپارتمان‌های‌ كوچك‌ زندگی‌ می‌كنند از این‌ رو بالطبع‌ نمی‌توان‌ انتظار داشت‌ مانند گذشته‌ مردم‌ در خانه‌هایشان‌ مرغ‌ و خروس‌ و از این‌ قبیل‌ حیوانات‌ نگهداری‌ كنند.
دوم‌ اینكه‌ بخش‌ دیگری‌ از این‌ تغییر رویه‌، مربوط‌ به‌ مسائل‌ فرهنگی‌ است‌. امروزه‌ نگهداری‌ سگهای‌ خانگی‌ كوچك‌ كه‌ وام‌ گرفته‌ از غرب‌ است‌ به‌ نوعی‌ مدرن‌ و امروزی‌ بودن‌ را نزد جوانان‌ و نوجوانان‌ تداعی‌ می‌كند. آنان‌ تصور می‌كنند، داشتن‌ یك‌ سگ‌ فانتزی‌ كوچك‌، شخصیت‌ اجتماعی‌ آنان‌ را بالا می‌برد.
احتمالا خاطرتان‌ می‌آید زمانی‌ كه‌ نگهداری‌ سگهای‌ كوچك‌ در تهران‌ رواج‌ پیدا كرد، صداوسیما در چندین‌ گزارش‌ تصویری‌ سعی‌ كرد نگهداری‌ از سگ‌ را قبیح‌ جلوه‌ دهد تا با این‌ روش‌ به‌ نوعی‌ شیوع‌ نگهداری‌ از سگ‌ كاهش‌ یابد؛ اما برنامه‌های‌ صداوسیما نه‌ تنها تاثیری‌ در كاهش‌ این‌ روند نداشت‌ بلكه‌ همانگونه‌ كه‌ تاكنون‌ شاهد بودیم‌، هر روز تعداد علاقه‌مندان‌ به‌ نگهداری‌ این‌ نوع‌ سگ‌ها در تهران‌ بیشتر می‌شود.
در این‌ بین‌ باورهای‌ دینی‌ مردم‌ نقش‌ بسزایی‌ دارد. بسیاری‌ بنا به‌ آموزه‌های‌ سنتی‌ معتقدند سگ‌، گربه‌ و نگهداری‌ از این‌ قبیل‌ حیوانات‌ جایز نیست‌. اما این‌ طرز تفكر در بسیاری‌ از نوجوانان‌ و جوانان‌ تهرانی‌ قابل‌ قبول‌ نیست‌.
كامران‌ احمدنیا روانشناس‌ در این‌ باره‌ می‌گوید: اكنون‌ باید به‌ مردم‌ هشدار دهیم‌. متاسفانه‌ كم‌كم‌ در جامعه‌ شهری‌ بخصوص‌ تهران‌ شاهد گسست‌ عاطفی‌ هستیم‌. در واقع‌ یكی‌ از عواملی‌ كه‌ جوانان‌ و حتی‌ بزرگسالان‌ به‌ نگهداری‌ حیواناتی‌ از قبیل‌ سگ‌ روی‌ آوردند همین‌ عامل‌ است‌. می‌توان‌ گفت‌ تنهایی‌ بحرانی‌ است‌ كه‌ در صورت‌ حاد شدن‌ آن‌، فرد از جامعه‌ دل‌ كنده‌ و به‌ بیماری‌های‌ خطرناك‌ عصبی‌ مبتلا می‌شود.
او ادامه‌ می‌دهد: حتما به‌ خاطر دارید كه‌ در گذشته‌ همه‌ در خانه‌ پدربزرگ‌ و مادربزرگ‌ گرد هم‌ جمع‌ می‌شدند. در آن‌ هنگام‌ افراد فامیل‌، دوستان‌ و آشنایان‌ همواره‌ با هم‌ تعامل‌ داشتند از این‌ رو به‌ ندرت‌ شاهد افسردگی‌، تنهایی‌ و معضلات‌ اینچنینی‌ بودیم‌. شاید این‌ دوره‌ زمانی‌ را بتوان‌ اینچنین‌ توضیح‌ داد: آدمیان‌ در برقراری‌ ارتباط‌ نزدیك‌ با یكدیگر مشكل‌ دارند و این‌ یك‌ واقعیت‌ انكارناپذیر است‌.
از این‌ رو حیواناتی‌ نظیر سگ‌ به‌ نزدیكترین‌ همدم‌ آدمی‌ تبدیل‌ می‌شوند. اكنون‌ جامعه‌شناسان‌ و روانشناسان‌ با مساعدت‌ مسئولان‌ باید چاره‌یی‌ برای‌ كاهش‌ و جلوگیری‌ از این‌ معضل‌ پیدا كنند. آنچه‌ واضح‌ است‌ بد یا خوب‌ بودن‌ نگهداری‌ از حیواناتی‌ نظیر سگ‌ نیست‌ بلكه‌ هویتی‌ اصیل‌ است‌ كه‌ اكنون‌ گمان‌ می‌رود در نسل‌ جدید كمرنگ‌ شده‌ باشد. از این‌ رو احیای‌ هویت‌ فرهنگی‌ و اصیل‌ ایرانی‌ باید در دستور كار مسئولان‌ قرار گیرد.
وحید شریفی‌
منبع : روزنامه اعتماد