نگرشی متفاوت به مقوله ایثار

▪ نویسنده و کارگردان:
حجت قاسم‌زاده اصل
▪ ناظر کیفی:
مهرداد رایانی مخصوص
▪ بازیگران:
رویا تیموریان، شهاب حسینی، امیرحسین مدرس و...
در شب دوشنبه مورخه ۸۶/۱۰/۳۰ ساعت ۲۱/۳۰ تله‌فیلمی به نام تنهایی از شبکه چهار سیما پخش گردید که به دلیل تحلیل‌های روانشناسانه و مفاهیم انسان‌شناسانه و نگرش خاص و ویژه به رنج‌های زایدالوصف بشری، قابل تامل و بررسی است.
اضطراب‌ها و ناامنی‌ها و دل‌آشوبی‌‌های انسان معاصر به شیوه‌ای بکر و بدیع در این فیلم مطرح می‌شود و به نوعی تنهایی انسان‌ها به تصویر در می‌آید.
حجت قاسم‌زاده اصل، نویسنده و کارگران تله فیلم تنهایی، عدم وفاداری و پایبندی به عشق را سرمنشا تنهایی قلمداد می‌سازد و با تمهیدی روشنگرانه سردی و بی‌روحی روابط انسانی را منشا تنهایی می‌داند.
واقعیت‌های تلخ و غمبار زندگی به نمودی درخشان می‌رسد و وجدان آگاه بشری مورد ارزیابی جدی قرار می‌گیرد.
شخصیت‌های فیلم که به فراوانی در جامعه یافت می‌شوند و هر یک زندگی را از دریچه تفکرات و ذهنیات خویش ارزیابی می‌کنند در آغاز از روابطی نامناسب در رنج و عذاب هستند و هریک دلیلی برای چنین روابطی دارند، دریافتگران تا فصل میانی فیلم به انگیزه‌های منفی در گسترش چنین روابط غیرانسانی، دخیل هستند، پی نمی‌برند و تعلیق‌ها و گره‌های موجود در فیلمنامه تا دقایق پایانی گشوده نمی‌شود و همچنان این سوال در اذهان باقی است که این افراد چرا در چنین وضعیت بحرانی، به جای همدلی و همراهی و همسویی به جان یکدیگر افتاده‌اند و قصد دارند تیشه به ریشه بنیان خانواده بزنند. دو برادر به نام حمید و رضا که به عللی از خانواده دورند، سرسختانه با هم مخالفت می‌ورزند و به علت بیماری پدر که پزشکان از او قطع امید کرده‌اند در خانواده گرد هم می‌آیند و درگیری‌های کلامی دو برادر از همان آغاز بیانگر کینه و دشمنی دیرینه‌ای است که کم کم خواهر نیز دشمنی خود را با برادر بزرگتر (حمید) آشکار می‌سازد و در پایان، پرده از رازی گشوده می‌شود که عدم آشکاری این راز موجب ایجاد نفرت و کینه میان برخی از اعضای خانواده بوده و برادر و خواهر کوچکتر به واهی بودن دشمنی خود پی می‌برند.
حجت قاسم‌زاده اصل نویسنده و کارگردان تله فیلم تنهایی، ضمن اینکه رویکردی فلسفی به مقوله ایثار و از خودگذشتگی دارد، با اتکاء به اصول غنی و ساختارمند درام‌نویسی، داستان فیلم را با توانایی کامل به پیش می‌برد و تعریف درست و قابل باوری از ایثار و فداکاری ارائه می‌دهد و راه نجات انسان معاصر را از تنهایی، برقراری روابط درونی و قلبی می‌انگارد.
این فیلم علاوه بر دارا بودن مضامین و مفاهیم ژرف و عمیق، از بازی‌های خوب ودلچسب و شیرین بازیگرانی همچون رویا تیموریان، شهاب حسینی، امیرحسین مدرس و ستاره اسکندری برخوردار است که هر یک با تمام توان و تلاش هوشمندانه در باورپذیری شخصیت‌ها، گام‌های مثبت و شایسته‌ای برمی‌دارند. بازی‌های دلنشین فرشته سرابندی ایفاگر نقش ناهید و آذین چیت‌ساز را در قالب نقش شیدا نباید نادیده گرفت. بویژه وجود مهرداد رایانی مخصوص که خود از کارگردان‌های صاحب‌نام تئاتر کشور محسوب می‌شود به‌عنوان ناظر کیفی، قابل ستایش است و تعمق در دیالوگ‌های شخصیت‌ها به نوع نگرش وی به مقوله ایثار است که از زبان بازیگران، جاری و ساری می‌گردد، دیالوگ‌هایی که هر یک‌بار معنایی خاصی را القا می‌کنند “از تنها بودن می‌ترسم- از چیزی که نیستم می‌ترسم- از خودم می‌ترسم” و یا در فرازی دیگر حمید، لب به سخن می‌گشاید و می‌گوید: “زندگی مثل ریاضیاته، نمره رو به جواب صحیح نمیدن، به راه‌حل صحیح میدن”‌ و یا در سکانسی دیگر “مردن هر آدمی انگار اولین مرگی‌یه که روی زمین اتفاق می‌افته.”
این تله فیلم دارای ضعف‌ها و کاستی‌هایی نیز هست که اگر کارگردان هوشمندانه‌تر و هنرمندانه‌تر به اثر می‌نگریست، شاید چنین ضعف‌هایی به آشکاری مطلوبی نمی‌رسید. حمید که عامدا گناه ناکرده را به گردن می‌گیرد و با ایثار و از خودگذشتگی به خاطر حفظ آبروی پدر، قتل شوهر خواهرش را می‌پذیرد، برمبنای چه انگیزه‌ای حرکاتی کودکانه و به دور از عقل را نظیر شکستن شیشه اتومبیل و یا به صدا درآوردن آژیرهای اتومبیل‌ها انجام می‌دهد؟!
تکرار کادرهای بسته بویژه در گفتگوهای حمید و ناهید، از ضعف‌های دیگری است که به خستگی چشم‌ها می‌افزاید. در چنین فضاهایی به جای استفاده از کادرهای کسالت‌بار و یکنواخت، می‌توان از کلوزآپ نیز بهره‌مند شد و بر خستگی چشم‌ها فایق آمد و در سکانس‌هایی نیز مدیوم شات را جایگزین لانگ‌شات کرد تا بار معنایی و غنایی کار، افزون‌تر متجلی گردد.

کمال امین

منبع : روزنامه رسالت