جریان بین المللی اطلاعات: چارچوب بازکاوی

بعضی عوامل موثردرمطالعه وپژوهش گستردۀ جریان بین المللی اطلاعات عبارت است از:
۱) توسعۀ فن آوریهای نوین اطلاعات وارتباطات وکاربرد و اثر آنها بر ماهیت،حجم ومحتوای اطلاعات وارتباطات.
۲) آگاهی فزایندۀدولت- ملتها،نهادها،گروهها و افراد از اهمیت جریان اطلاعات،عدم توازن موجود و اث رو نتایج آنها بر فرایندهای تصمیم گیری ملی وبین المللی،علاوه برافرادوزندگی خصوصی مردم سراسرجهان.
۳) تعدادفزایندۀ بازیگران بین المللی وفراملی درتقریباهمۀ جنبه های جریان اطلاعات،باپیامدهای سیاسی،اجتماعی واقتصادی،خاصه درزمینه هایی چون دادوستد،بازاریابی،آموزش وفرهنگ.
۴) علاقۀرشدیابنده به مطالعات میان فرهنگی تطبیقی وآراءوتصویرهای عمومی،همراه بادقیق ساختن ابزارهای پژوهشی وبررسی،ووسایل بهبودیافتۀ گردآوری،رج بندی،بازیابی وتسهیم داده.
۵) وبه گونه ای خاصتر،بحث برخاسته وبروشنی بیان شدۀمربوط به نظم نوین اقتصادی بین المللی ونظم نوین اطلاعات/ارتباطات جهانی دردهه۱۹۷۰،بویژه بیانیه ها وفعالیتهای یونسکودرباب سیاستهای جریان اطلاعات وارتباطات وبحثهای درپی آن درموردرابطۀ میان جنبه های اقتصادی وارتباطی.منابع جهانی.اطلاعات چیست؟اطلاعات درکاربردرایج وروزمره به موقعیت انسان به رسانه ای ارتباطی،به چیزی که بتوان جمع وگردآوری کرد،به چیزی واقعی،ارزشمند،مفیدیابی فایده ویابه دانش مربوط است.مطالعۀ وضعیت جاری ،همچنین مطالعۀبازکاوی عملکردهای سیاسی،فرهنگی،اقتصادی،فن آورانه،قانونی وحرفه ای،ازاهداف جریان بین المللی اطلاعات میباشد.بررسی حاضربویژه ماهیت موانع برسرراه مراحل مختلف تولیدواشاعۀ اطلاعات رامیشناساند.موانع عمدۀ چندی برسرراه هماهنگی تلاشهای پژوهشی درمطالعات جریان اطلاعات وجودداشته است:
۱) بخشهایی که ازبررسی ومطالعات جریان اطلاعات پشتیبانی میکندبسیارمتنوع است.
۲) گوناگونی انواع جریان بین المللی اطلاعات عاملی درسرشت پراکندۀ مطالعات بوده است.
۳) حتی درحوزه های موضوعی خاص جریان اطلاعات،هماهنگی پژوهشی اندکی درباب متغیرهای موجوددرکل فرایندوجودداشته است.
۴) قطبی بودن دوبعدجریان اطلاعات- انسان وفن آوری است که تاحدودی ازهماهنگی پژوهشی میان آندوجلوگیری میکند.
۵) نبودتعریفی روشن وفراگیرازپدیدۀ جریان اطلاعات،شناسایی دانشمندانی راکه آثارآنان کارآمداست،دشوارساخته است.چشم اندازهای مطالعۀ جریان اطلاعات:
۱) روابط بین المللی ونظامها.
۲) ارتباط وتوسعه.
۳) نهادی وتجاری.
۴) اقتصادسیاسی وساختاری.
۵) فنی وقانونی.دشواریهای سنجش:بیشترمطالعات مربوط به جریان اطلاعات صرفادرباب سنجش رویدادهای تکراری بوده است که پژوهشگران درآغازبه جای پرداختن به خودپیام،به تحلیلهای آماری پیامهاپرداخته اند.اندازه گیری کمی جریان اطلاعات یادرموردحجم یافراوانی پیام درواحدزمانی،بخشی ازحجم کلی پیامها،یانسبتی اززمان یاتسهیلات لازم درپرداختن به پیامهابوده است.سایرابعادمربوط به حجم میتواندسرعت ارسال پیامها،افزون برهماندهی(یکسانی)شکل ومحتواوحفظ آن درفرایندارسال باشد.همچنین میتواندواحدهای رسانه ای،تعدادفرستنده هاوگیرنده های ارتباط رادربرگیرد.تاهمین اواخرمطالعات مربوط به جریان اطلاعات عمدتادرباب بررسی مجراهاومحتوابودوبه دوسوی این فرایند-منبع ومقصد- نمی پرداخت.
اینک تلاشهایی جدی برای بررسی منبع فرآیند،کشف بازیگران تازه وتحلیل دروازه سازان وپیام سازان به عمل میاید.چارچوب مطالعۀ جریان اطلاعات:الگوی همگرا:تغییرازتوجه صرف به منبع ومحتوای پیامها،به تحلیل فرآیندتوزیع پیام وکنترل فرایندتوزیع مهمترین شاخص راهی استکه بدان طریق قدرت درنظام ارتباطی توزیع میشودواین نظام میتواندجامعه جهانی،کشور،یاواحدسیاسی کوچکتری باشد.رشدفناوری ارتباطی،گسترش بازاملی وبین المللی وآفرینش سیاستهاومقررات نهادی،همه باهم مرحلۀ توزیع رامهمترین حلقۀ زنجیرۀ نظامهای ارتباطی ساخته است.پافشاری برمرحلۀ توزیع،امتیازآنی رادرتحلیل فعالیتهای پیام رسانی بازیگران ملی به بارمیاورد.نموداراستادانه ترفرایندتوزیع اطلاعات درنظام بین المللی درشکلی فراهم میایدکه درآن محورفناوری به محورارتباط افزوده شود.این شکل که نشاندهندۀ جریان بین المللی اطلاعات است،اینک بخوبی نقشی محوری راکه فناوری ارتباطات درفرایندارتباطات بین المللی بازی میکند،ترسیم مینماید.درحدفاصل شکل گیری وتوزیع پیامها،ابزارهای توزیع- فناوری ارتباطی- قرارداردکه خودبه دوجزءتشکیل دهنده تقسیم پذیراست:
۱) سخت افزارارتباطی،که حال مادی پیامهاست(نظیرماهواره ها؛تجهیزات فرستنده وگیرنده،وایستگاههای بازپخش وتقویت ریزموجی).
۲) نرم افزارارتباطی،که درگسترده ترین مفهوم،دانش وابزارهای بهره جویی ازسخت افزاررا(نظیرتولیدبرنامه،محتوا،مهارتهای نیروی انسانی وآموزش)دربرمیگیرد.عوامل موجوددرجریان:
شامل عوامل سیاسی،اقتصادی،فرهنگی،فنی،مالکیت،کنترل،جابجایی درآمد،دیوانسالاری ومجاورت،هدف تصورشده،واحدهای رسانه ای وفناوری،انواع محتوا، میباشد.هریک ازمراحل توزیع وتولیدنظام ارتباطی نیزدرسه سطح گستردۀ عمومی،خصوصی وآمیخته قابل بحث است.همچنین کنترل ونظارت نظام میتواندچندین شکل به خودبگیرد؛میتواندازبیرون ساختارنظام رسانه ای یاارتباطی معینی باشدیاازدرون برآن تحمیل شود.برخی کنترلهاواقعی(یعنی رسمی،قانونی،فنی)است،برخی دیگرادراکی وتصوری(یعنی غیررسمی ومبتنی برقانونهاوقاعده های نانوشته که تنهاازگرایشهای فرهنگی ومرامی نظام موردبررسی فهمیده میشود).بدین قرار،متغیرکنترل رامیتوان به چهارمقولۀ متمایزدیگرتقسیم فرعی کرد:
۱) کنترلهای واقعی درونی
۲) کنترل ادراکی درونی
۳) کنترل واقعی برونی
۴) کنترل ادراکی برونی.چارچوب تحلیلی پیشنهادی،تلاشی فروتنانه برای بررسی تمامی انواع جریان بین المللی اطلاعات- اعم ازانسانی وفناورانه- است وجهت هدایت وعطف توجه پژوهشگران به پاره ای ازحیاتی ترین عوامل درمطالعات بین المللی وتطبیقی است.میدانیم که نوع طرح پژوهشی رده گانی موردبحث برای استفاده کننده محدودیتهایی داردوکاوش مجموعه،مقوله های نسبتافراگیری رامیطلبد.به هرحال اگربه بررسی مفاهیم کلی واکتشافی گذشته ادامه دهیم وعواملی راکه به آسانی دردسترس وازنظرآماری سنجش پذیرنددرنظرگیریم،درک ماازماهیت وفرایندجریان اطلاعات ناقص خواهدبود.چارچوب پیشنهادی تحلیل داده های مختلفی رامیطلبد،احتمال داردبرخی ازآنهابآسانی دراختیارباشد،درحالیکه بخشی عمده به فنون پژوهشی متعددی نیازمنداست.به هرحال،مقوله های اجتماعی- فرهنگی،اقتصادی،سیاسی وفنی متغیرهای پیشنهادی دراین چارچوب رامیتوان به چهارنوع داده خلاصه کرد:
۱) داده های سرجمعی:گونۀ داده های آماری مربوط به مالکیت،تعدادرسانه ها،بودجه واقتصادتولیدوتوزیع.
۲) داده های نمونۀ پژوهش پیمایشی:شواهدی ازجنبه های کنترل وعواملی چون تحلیل مخاطبان ومطالعه رادراختیارپژوهشگرقرارمیدهد.
۳) داده های نشات گرفته ازتحلیل دقیق محتوا که به شرح پیام میپردازد.
۴) داده های فرهنگی که انسان شناسان فرهنگی ودیگردانشمندان میتوانندکشف کنندومیتواندوسیلۀ عمدۀ رخنه پوشی رخنه های موجوددرداده های سرجمعی وپیمایشی باشد.باشناخت سیمانگاری سه نوع عمدۀ بازیگران بالقوۀ فرایندجریان بین المللی اطلاعات،هریک ازبخشهای این بررسی حول درونمایه های زیرساماندهی شده است:
۱) انواع جریان بین المللی اطلاعات
۲) بازیگران جریان بین المللی اطلاعات
۳) عوامل موثربرجریان
۴) جهتهاوانگاره های جریان
۵) نفوذوآثارجریان
۶) پذیره هاونظریه های زیربنایی پژوهش جریان وخودجریان
۷) محتوای جریان
۸) مطالعات موردی وپاورقیهای پژوهشی.

http://alidostmohamadi.blogfa.com/