از هفت سین تا هفت میوه

سومریها با پرستش هفت اختر، به رقم هفت نیرویی ماورای طبیعی دادند. اقوام و ادیان دیگرهم یاد گرفتند. در زبان ما بیش از ٢٠٠ ترکیب با هفت هست: ازهفت آسمان گرفته تا هفت شهرعشق. نوروزهم که بر مدار طبیعت می گردد نمی تواند بی هفت باشد مثل هفت سین، هفت شین، هفت چین و هفت میوه. این گزارش تصویری را محمد پویا از آداب فراهم
کردن هفت میوه نوروزی در بین افغان ها فراهم کرده است.
در باره لوازم سفره یا خوان نوروز و از جمله مهم ترین های آن، هفت قلم جنسی که قرار است اسباب برکت و رونق سفره خانواده ها در سال تازه بشود، زیاد نوشته اند. بعضی ها از هفت سین بعضی دیگر از هفت شین و مردم بخش هائی از افغانستان و تاجیکستان از هفت چین یا هفت میوه صحبت می کنند. مهم این است که برای رقم هفت نمادی پیدا کنیم از آنچه داریم و دوست داریم.
مقدس بودن هفت از سومریها به سایر مردم جهان باستان از جمله آریایی ها رسید. نوروز هم برای مردمانی که زندگی شان و سال و ماهشان برمدار طبیعت می گردد، آغاز زنده شدن دوباره طبیعت است و باید جشن گرفته شود. پس چه بهتر که با عدد هفت آمیخته شود. برگزاری یک سنت تاریخی و چیدن خوان نوروزی بسته به گرمی و سردی هوا و وفور چیزهایی داشت که می توانستند برای جشنهای خود داشته باشند.
به یاد داشته باشیم که بدست آوردن خوردنی ها و آراستنی ها در این فصل سال در کوه های پر برف بدخشان تا هوای ملایمتر غرب آسیا یکی نیست. این امر سبب شده تا اقوامی که در جغرافیایی گسترده در آسیای مرکزی و قفقاز و ایران و افغانستان و غرب آسیا پراکنده اند سفره نوروزشان متفاوت باشد. در متون تاریخی از سفره آراییهای گوناگون یاد شده از جمله انواع متفاوت نوشیدنی ها و خوردنی ها.
در ایران سفره ای را می آرایند که هفت سین چون سیب و سماق و سبزه از عناصر اصلی آن است ولی سایر عناصر آن می تواند متفاوت باشد. ضمن آنکه در همین مرز و بوم گفته می شود که در قدیم این سفره شامل عناصری چون، شهد (عسل یا انگبین)، شمع و شراب بوده و نام آن نیز در اصل هفت شین بوده است. آنچنانکه در برخی از مناطق خراسان مردم به نظم می گویند:
جشن نوروز از زمان کیان
می نهادند مردم ایران
شمع و شیر و شراب و شیرینی
شکر و شهد و شای اندر خوان
در افغانستان کنونی و نواحی ای از تاجیکستان معتقدند نه هفت سین بوده و نه هفت شین، بلکه هفت چین بوده است. مراد از هفت چین نیز، هفت میوه ای بوده است که از هفت درخت متفاوت چیده شده و به عنوان برکت خانه در آغاز سال نو در سفره گرد آوری شده باشد. در تاجیکستان به هویج سبزی می گویند و بر سر سفره هفت سین آن را می توان دید.
با توجه به اینکه فصل چیدن میوه های تازه از نظر زمانی با روز اول سال فاصله زیادی دارد، در قدیم میوه های سر سفره سال نو تازه نبوده و به جای آن میوه های خشک مانند قیسی و سنجد و کشمش و انجیر و غیره می گذاشته اند. میوه های خشکی که در تمام زمستان جزئی از آذوقه مردم را تشکیل می داده است.
اکنون نیز در بخش وسیعی از افغانستان خصوصا شهرهای تاریخی بلخ (مزار شریف)، کابل، کهندژ (قندوز) و مناطقی دیگر مردم به همین روش وفادار مانده اند و در سر سفره بساط هفت میوه را می چینند. به این شکل که هفت میوه خشک را می شویند، و سپس مخلوطی از این میوه ها را شبی در تنگ آب می گذارند تا عصاره هفت میوه درهم ترکیب شود. صبح روز اول سال نو، هرکدام از اعضای خانواده با آروزی داشتن سالی شیرین و پر برکت از این آب می نوشند و از دانه های آن می خورند.آنها معتقدند که اگر سال با نوشیدن عصاره هفت میوه آغاز شود، بسیار پرمیمنت و با شگون خواهد بود.

منبع : جدید آنلاین