دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
مجله ویستا

بدیع‌الزمان محمدحسن فروزان‌فر خراسانی


جنسیت: مرد
نام پدر: شیخ علی
تولد و وفات: (۱۲۸۲ - ۱۲۷۸ -۱۳۴۹) شمسی
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: نویسنده ، استاد دانشگاه ، محقق ، مصحح ، مترجم و شاعر
در روستای بشرویه از توابع طبس خراسان در خانواده‌ای اهل علم به دنیا آمد. نسب وی به ملا احمد تونی ، از علماءِ عصر شاه عباس ، می‌رسید. وی مقدمات علوم قدیمه را در زادگاه خود آموخت و در ۱۳۳۸ ق به مشهد رفت و محضر ادیب نیشابوری را درک کرد و ادب و منطق را نزد میرزا حسین سبزواری تلمذ کرد و اصول و بعضی از مباحث فقه را از حاج شیخ مرتضی آشتیانی فرا گرفت. در ۱۳۴۲ ق به تهران آمد ، و یک دوره شرح "اشارات" و "شفاء" و "کلّیات قانون" را نزد میرزا طاهر تنکابنی خواند و نزد آقا حسین نجم‌آبادی تحصیل فقه و اصول کرد. وی قسمت الهیات کتاب "اسفار" را نزد آقا میرزا مهدی آشتیانی ، و "شرح "اشارات" و "شفاء" و "کلّیات قانون" را نزد میرزا طاهر تنکابنی خواند و نزد آقا حسین نجم‌آبادی تحصیل فقه و اصول کرد. وی قسمت الهیات کتاب "اسفار" را نزد آقا میرزا مهدی آشتیانی ، و "شرح چغمینی" را نزد ادیب پیشاوری و شمس‌العلماءِ گرکانی و میرزا لطف علی صدرالافاضل و میرزا رضاخان نائینی و شاهزاده افسر و ذکاء‌الملک فروغی و علامه محمد قزوینی مأنوس و محشور بود. در ۱۳۰۵ ش به‌جای شمس‌العلماءِ گرکانی در مدرسه دارالفنون به تدریس فقه و اصول مشغول شد و در ۱۳۰۶ ش معلم منطق در مدرسۀ حقوق شد و سال بعد معلم زبان عربی و منطق و از ۱۳۰۸ ش معلم زبالن و ادبیات فارسی در دارالمعلمین شد. پس از تأسیس دانشکدۀ علوم معقول و منقول به سمت معاونت آنجا انتخاب و ریاست مؤسسۀ وعظ و خطابه را به عهده داشت. از ابتداءِ تأسیس دانشگاه تهران ، استاد تاریخ ادبیات فارسی شد. وی سمت‌های متعددی در دانشکده‌های مختلف داشت. فروزان‌فر سفرهای متعدد به خارج کشور کرد. از جمله ، به دعوت دانشگاه بیروت برای تأسیس کرسی زبان فارسی ، به لبنان و برای مشارکت در کنگره اسلامی پاکستان ، به لاهور و برای بازدید از مؤسسات فرهنگی و خاورشناسی و زیارت مزار مولانا جلال‌الدین رومی و دیدار از کتابخانه‌های علمی ، به ترکیه نیز سفر کرد. وی دانشمندی نکته‌سنج ، استادی محقق و مدرسی بی‌نظیر بود. سرانجام بر اثر سکته قلبی در تهران درگذشت. از آثار وی: "منتخبات شاهنامه"؛ "رساله در تحقیق احوال و زندگانی مولانا جلال‌الدین محمد"؛ "تاریخ ادبیات ایران"؛‌ "فرهنگ تازی به فارسی"؛ "خلاصۀ مثنوی"؛ احوال و تحلیل آثار فریدالدین عطار نیشابوری"؛ "دستور زبان فارسی"؛ "شرح مثنوی شریف"؛ تصحیح "فیه مافیه"؛ "زندۀ بیدار (حی‌بن یقظان)" ، ترجمه؛ تصحیح "کلیات شمس" یا "دیوان کبیر". لازم به‌ذکر است که در مجلۀ "راهنمای کتاب" نام فروزان‌فر ، جلیل ذکر شده است.
منبع : مطالب ارسالی