کانولا؛ روغن کانادایی با شناسنامه ایرانی

اسم روغن کانولا لابد برایتان آشناست ولی کانولا را چه‌قدر می‌شناسید؟ گیاهی از خانواده چلیپاییان که ابتدا ایرانیان آن را ‌کاشتند. کانولا ۷۰۰ سال پیش برای تولید روغن چراغ به لهستان برده شد و در سال ۱۸۴۵ به فرانسه رسید و کلزا نام گرفت. کلزا، گیاهی روغنی است که مقدار ماده مضر گلوکزینولیت در کنجاله و اسید اروسیک در روغن آن بالاست و مصرف خوراکی ندارد و فقط برای جلا دادن وسایل چوبی همراه روغن برزک استفاده می‌شود. اگر چه در قرن سیزدهم این محصول در اروپا به عمل می‌آمد ولی استفاده از آن تا زمان توسعه نیروی بخار عملی نشد. در آن زمان بود که ثابت شد ترکیب روغن کلزا، بهتر از هر وسیله لغزان‌کننده دیگری سطح فلزات را می‌شوید...
نیاز به فرآورده‌های دانه‌های کلزا از کمبود بحرانی روغن کلزا پس از محاصره منابع روغنی کلزای اروپا و آسیا در جنگ جهانی دوم (یعنی از اوایل سال‌های ۱۹۴۰) شروع شد. در آن زمان، از این روغن به عنوان وسیله‌ای چرب‌کننده برای تعداد فزاینده‌ موتورهای بخار در کشتی‌‌های نیروی دریایی و ترابری استفاده می‌شد.
در سال ۱۹۴۵ این گیاه به کانادا رسید و روی آن مطالعات ژنتیکی صورت گرفت و باعث شد آن را به روغنی خوراکی با درصد اسید اروسیک پایین (حدود یک درصد) تبدیل کنند.
● کانادایی‌ها و کلزا
پیش از جنگ جهانی دوم، دانه کلزا در کانادا به صورت آزمایشی و فقط در مزارع تجربی و ایستگاه‌های تحقیقاتی به عمل می‌آمد.
تحقیقات نشان داد که دانه کلزا به صورت رضایت‌بخشی در هر دو قسمت شرق و غرب کانادا قابل کشت است. مقدار کمی از دانه کلزا به وسیله یک کشاورز لهستانی مهاجر کشت شده بود. در سال ۱۹۴۳ نیز مقدار قابل‌ملاحظه‌ای دانه به منظور کمک به کمبود جدی روغن دانه کلزا از شرکت‌های تولیدکننده دانه ایالات‌متحده خریداری شد. این دانه اصلیت آرژانتینی داشت. در سال‌های اول تولید از نام دانه کلزای آرژانتینی در سطح وسیعی استفاده می‌شد. روغن دانه کلزا تا پایان جنگ دوم جهانی به عنوان روغن خوراکی در ممالک غربی مورد استفاده قرار نمی‌گرفت. قابلیت محصول به عنوان یک منبع غذایی به وسیله صنایع کشاورزی شناخته شده بود اما احتیاج به شیوه‌های فناوری مناسب داشت تا بتواند مورد قبول واقع شود. شرکت‌ها و محققان در غرب کانادا به پیشرفت‌های مهم دست یافتند که موجب ایجاد صنعت جهت‌دار غذایی و بازار جدید شد.
اولین روغن خوراکی حاصل از دانه کلزا در کانادا سال ۱۹۵۶ تولید شد. این، سرآغاز پدیده‌ای بود که بعدها یکی از رویدادهای موفق کانادا نامیده شد و محصولی که زمانی مورد توجه کشاورزان کانادا قرار گرفت اکنون یک محصول عمده است که پس از گندم بیشترین درآمد را برای این کشور به همراه دارد و به حدی رشد کرده که دیگر نمی‌توان آن را یک محصول کانادایی دانست و نام کانولا در بسیاری از کشورها برای مصرف‌کنندگان نامی آشناست. بسیاری از این ممالک نیز کانولا را کشت می‌کنند؛ به‌طوری‌که امروزه دیگر یک محصول کانادایی صرف نیست، بلکه محصولی جهانی محسوب می‌شود.
● خواص تغذیه‌ای
یادتان باشد که جایگزین کردن روغن کانولا به جای سایر روغن‌ها سبب افزایش دریافت اسید آلفالینولئیک می‌شود. بررسی‌‌ها نشان می‌دهد که این چربی مفید (تنها اسیدچرب امگا-۳ که در برخی روغن‌های گیاهی هم یافت می‌شود) با تاثیرات سودمندی که روی تنظیم ضربان قلب، کاهش التهاب و لخته‌های خونی دارد، از قلب محافظت می‌کند.
همچنین مشخص شده است که مصرف مرتب این روغن با کاهش شیوع مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی ارتباط مستقیم دارد.
● در آشپزخانه
این روغن، چندکاره است و نه تنها محافظ عملکرد قلب است، بلکه طعمی خوش‌مزه دارد و دارای بافتی نرم و سبک است. از این روغن برای پختن، سرخ کردن و تهیه انواع سس، دسرها و سالادها استفاده می‌شود. نقطه دود آن ۲۲۰ درجه سانتی‌گراد است و هیچ‌گونه پراکسیدی تولید نمی‌کند و سوخته نمی‌شود. یک لیتر از این روغن پنج برابر روغن معمولی مصرف می‌شود یعنی پنج بار مصرف مجددش مشکلی برای بدن ایجاد نمی‌کند و تغییر رنگ و بو نخواهد داشت. این روغن در برابر نور مقاوم است و تغییرات پراکسیدی آن در مقایسه با روغن‌های دیگر تقریبا صفر است.

ترجمه: مژگان کریمی
منبع: CDC

منبع : روزنامه سلامت